Οι Ουκρανοί αντεπιτίθενται: Οι μάχες στο Σούμι ανατρέπουν το ρωσικό αφήγημα;

Σπάνια ανατροπή στο ουκρανικό μέτωπο φαίνεται να αποτελεί η επιτυχής ουκρανική αντεπίθεση στη βορειοανατολική περιφέρεια Σούμι, που συνορεύει με τη Ρωσία. Ύστερα από έναν μήνα μαχών, οι Ουκρανοί απελευθέρωσαν το χωριό Κιντρατίβκα, με τους New York Times να εκτιμούν ότι πλέον το Κίεβο μπορεί να αμφισβητήσει το αφήγημα της Μόσχας ότι οι ρωσικές προελάσεις είναι ασταμάτητες. Αρκεί όμως;

Υπενθυμίζεται ότι η ουκρανική παρουσία στο Κουρσκ κατέρρευσε την άνοιξη, έπειτα από μήνες ρωσικών επιθέσεων με τη στήριξη βορειοκορεατικών στρατευμάτων.

Στη συνέχεια, οι ρωσικές δυνάμεις απώθησαν τα ουκρανικά στρατεύματα πίσω στο Σούμι και στη συνέχεια εισέβαλαν στην περιοχή, καταλαμβάνοντας το ένα χωριό μετά το άλλο.

Από τον Μάιο, οι Ρώσοι καταλαμβάνουν 440–560 τετρ. χλμ. τον μήνα, σύμφωνα με το DeepState ενώ στα μέσα Ιουνίου απείχαν μόλις μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της περιφέρειας, επίσης Σούμι, με περίπου 250.000 κατοίκους.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times, τώρα η ανάκτηση μικρών τμημάτων του Σούμι βοηθά την Ουκρανία να αντιμετωπίσει το αφήγημα της Μόσχας ότι οι ρωσικές προελάσεις είναι ασταμάτητες και ότι το Κίεβο θα έπρεπε τώρα να δεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει παραχώρηση εδαφών.

«Η επιχείρηση της Ρωσίας στο Σούμι απέτυχε», είπε την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου σε δημοσιογράφους ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Υπέστησαν σημαντικές απώλειες, κυρίως σε προσωπικό», πρόσθεσε για τις ρωσικές δυνάμεις, λέγοντας ότι όσοι απέμειναν αναδιατάσσονται αλλού.

Το Κιντρατίβκα είναι ένα από τα δύο που η Ουκρανία έχει ανακαταλάβει στην περιοχή αυτό το καλοκαίρι, και οι δυνάμεις της πιέζουν πλέον κοντά σε άλλα ρωσοκρατούμενα χωριά—μικρά κέρδη, αλλά κρίσιμα για το Κίεβο.

Γιατί έχει σημασία

Τα κέρδη αποκτούν μεγαλύτερη βαρύτητα επειδή μπορούν να αποδυναμώσουν τη διαπραγματευτική θέση της Ρωσίας. Η Μόσχα έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα αντάλλασσε εδάφη που κατέλαβε στο Σούμι με εδάφη που επιδιώκει στο Ντονέτσκ στο πλαίσιο μιας συμφωνίας ειρήνης. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει στηρίξει την ιδέα ενός τέτοιου «ανταλλάγματος γης», αν και η ρωσική πρόταση είναι βαριά άνιση.

Ο Μακσίμ Σκρυπτσένκο, επικεφαλής του Transatlantic Dialogue Center, ενός think tank στο Κίεβο που εργάζεται πάνω σε συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου, είπε ότι με την ανάκτηση τμημάτων του Σούμι η Ουκρανία στοχεύει να αποδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση της Μόσχας. «Γιατί να ανταλλάξουμε εδάφη, αν μπορούμε να τα πάρουμε πίσω;» είπε.

Το ερώτημα παραμένει αν η Ουκρανία έχει τη στρατιωτική ικανότητα να πετύχει αυτόν τον στόχο και να προλάβει οποιαδήποτε σχέδια ανταλλαγής εδαφών.

Η Μόσχα εξακολουθεί να διαθέτει υπεροχή πυρός. «Τα τελευταία δύο χρόνια είχαν πάντα υπεροχή σε αριθμούς», είπε για τις ρωσικές δυνάμεις ο Υπολοχαγός Ανβάρ, διοικητής τάγματος στο 225ο, σε πρόσφατη συνέντευξη από την περιοχή.

Με πολλούς τρόπους, η παρουσία του στο Σούμι ενσαρκώνει την αδυναμία της Ουκρανίας να επιβάλει τους όρους μιας πιθανής ανταλλαγής εδαφών. Πριν από έναν χρόνο, ο Υπολοχαγός Ανβάρ ηγείτο μιας από τις πρώτες μονάδες που εισέβαλαν στη ρωσική περιφέρεια Κουρσκ, στα σύνορα με το Σούμι. Ο Ζελένσκι περιέγραψε αργότερα την αιφνιδιαστική επίθεση ως προσπάθεια κατάληψης ρωσικού εδάφους που θα μπορούσε να ανταλλαγεί με ουκρανικά.

Αντεπίθεση και αλλαγή τακτικής

Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα, οι μεγάλες μηχανοκίνητες έφοδοι των πρώτων μηνών του πολέμου έχουν εκλείψει. Η διαρκής επιτήρηση και τα πλήγματα από ντρόουν τις έχουν καταστήσει αδύνατες.

Έτσι, το ουκρανικό βήμα μπροστά στο Σούμι στηρίχθηκε σε γνώριμες τακτικές, αδυσώπητα πλήγματα με ντρόουν και επιθέσεις μικρών ομάδων πεζικού. Η εκτέλεσή τους όμως από ορισμένες επίλεκτες μονάδες του Κιέβου, συμπεριλαμβανομένων αερομεταφερόμενων δυνάμεων, εξηγεί την πρόοδο.

Το σύνταγμα του Υπολοχαγού Ανβάρ αναπτύχθηκε επειγόντως στην περιοχή για να ανακόψει την προέλαση. Όπως είπε, η μονάδα του εφάρμοσε τις ίδιες τακτικές που χρησιμοποίησε η Μόσχα για να διώξει τους Ουκρανούς από το Κουρσκ: πρώτα αδιάκοπα πλήγματα με ντρόουν σε δρόμους και οχήματα για να κοπούν οι γραμμές ανεφοδιασμού των Ρώσων και έπειτα, όταν ο αντίπαλος εξαντλούνταν και δεν είχε τροφή ή νερό, επιτίθετο το πεζικό.

Ο Αντισυνταγματάρχης Ίγκορ, διοικητής τάγματος στην 80ή Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία Εφόδου, είπε ότι πλέον οι στρατιώτες επιτίθενται «κατά ζεύγη». Κινούνται «προσεκτικά και αθόρυβα» μερικές δεκάδες μέτρα, σκάβουν ένα μικρό όρυγμα, βάλλουν κατά του εχθρού και ξανακινούνται. Ελλείψει ασφαλών δρόμων, τρόφιμα και νερό φτάνουν με ρίψεις από ντρόουν.

Βλέπουν τα πάντα

Οι στρατιώτες λένε ότι η επιβίωση σε ένα πεδίο όπου κάθε κίνηση εντοπίζεται από ντρόουν εξαρτάται από τα ορύγματα και το χαμηλό προφίλ. «Ο εχθρός βλέπει τα πάντα, κάθε κίνησή μας, και αντιδρά ακαριαία με πλήγματα», είπε ο Αντισυνταγματάρχης Ίγκορ και γι’ αυτό ο Λογίας Πάλμα τονίζει πως «Όσο πιο βαθιά σκάβεις, τόσο πιο ασφαλής είσαι».

Όμως οι χειριστές ντρόουν μαθαίνουν να χτυπούν ακόμη και τα μικρότερα ορύγματα. Ένα πρόσφατο απόγευμα στο Σούμι, ένας χειριστής της 95ης Αερομεταφερόμενης Ταξιαρχίας Εφόδου κρατούσε το χειριστήριο και κοιτούσε μέσα από τα γυαλιά με τη ζωντανή εικόνα. Εκπαιδευόταν να περνά το τετρακόπτερο μέσα από στεφάνες λίγων ποδιών, στερεωμένες σε πασσάλους στο χωράφι.

«Δεν έχει να κάνει με την ταχύτητα, αλλά με την ακρίβεια και τον έλεγχο», είπε ο Υπολοχαγός Αντρίι, επικεφαλής ενός λόχου ντρόουν.

Ζορίζονται οι Ρώσοι, αλλά…

Η πρόοδος της Ρωσίας έχει κολλήσει στο Σούμι σε τέτοιο βαθμό ώστε, σύμφωνα με αναλυτές, μετακινεί μονάδες από εκεί σε άλλα μέτωπα, συμπεριλαμβανομένου του Ντονέτσκ, όπου επιχειρεί να περικυκλώσει αρκετές κομβικές πόλεις.

Έτσι, όπως αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα, το έργο ίσως γίνει ευκολότερο για το Κίεβο μετά την πρόσφατη απόφαση της Ρωσίας να μετακινήσει στρατεύματα από το Σούμι στο Ντονέτσκ.

Ο Υπολοχαγός Βλαντισλάβ, διοικητής λόχου στο 13ο Ανεξάρτητο Τάγμα Αεροκίνητης Εφόδου που μάχεται στη Γιουνακίβκα, είπε ότι οι νέες ρωσικές μονάδες που αντιμετωπίζουν είναι λιγότερο εκπαιδευμένες και λιγότερο καλά εξοπλισμένες.

Οι Ρώσοι, πάντως, συνεχίζουν οι New York Times, διατηρούν μεγάλο πλεονέκτημα: κατευθυνόμενες βόμβες με εκρηκτικά εκατοντάδων κιλών. Η Μόσχα τις χρησιμοποιεί για να ισοπεδώνει άμυνες πριν από επίθεση και για να τσακίζει ουκρανικές προελάσεις προτού κερδίσουν έδαφος.

Ο Αντισυνταγματάρχης Ίγκορ είπε ότι η Ρωσία συχνά «στρώνει» περιοχές με τέτοιες βόμβες -τρεις έως έξι τη φορά- ισοπεδώνοντας ακόμη και υπόγεια καταφύγια. «Ακόμη κι αν κάθεσαι σε χαρακώματα ή ορύγματα με πολλές ενισχυμένες στρώσεις—όταν πέφτει κατευθυνόμενη βόμβα, είναι καταστροφική», είπε. «Δεν είναι μόνο η φυσική καταστροφή· είναι και ψυχολογικά εξουθενωτικό».