Κομισιόν: Προϋπολογισμός δύο τρισ. ευρώ η πρόταση – Ξεκινάει το μεγάλο «παζάρι» για να μοιραστεί η… πίτα

Προϋπολογισμός δύο τρισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα επτά χρόνια είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει μια σειρά προκλήσεων, από τον αυξανόμενο οικονομικό ανταγωνισμό παγκοσμίως ως την αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την πολυαναμενόμενη πρότασή της που περιλαμβάνει μια σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το 1,21 τρισ. που εγκρίθηκε από τους ευρωπαίους ηγέτες το καλοκαίρι του 2020.

Δύο τρισ. ευρώ για τα επόμενα επτά χρόνια είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Είναι ένας προϋπολογισμός της νέας εποχής που ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες της Ευρώπης», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το απόγευμα της Τετάρτης (16/07) ενώ είχαν προηγηθεί εκρηκτικές διαβουλεύσεις.

Το προτεινόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) των Βρυξελλών θα ανέλθει λίγο κάτω από τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, ή το 1,26% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ. Το ποσό αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τον τρέχοντα προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται στο 1,13% του ΑΕΠ της ΕΕ. Ωστόσο, ο συνολικός προϋπολογισμός πέφτει μόλις στο 1,15% του ΑΕΠ αν ληφθούν υπόψη οι αποπληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης το οποίο χρηματοδοτείται μέσω του κοινού χρέους της ΕΕ.

Today we present the EU budget for 2028-2034.

It’s a budget for a new era, that matches Europe’s ambition.

That addresses Europe’s challenges.

That strengthens our independence.⁩ pic.twitter.com/C9OmCJt91U

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 16, 2025

Τρεις βασικοί πυλώνες

Το σχέδιό της αναδιαμορφώνει τη δομή του προϋπολογισμού κατά μήκος τριών βασικών πυλώνων.

• 865 δισ. ευρώ για τη γεωργία, την αλιεία, τη συνοχή και την κοινωνική πολιτική.
• 410 δισ. ευρώ για την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας.
• 200 δισ. ευρώ για την εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένων 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία.

Οι άμεσες συνεισφορές των κρατών μελών θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού αλλά… Στο νέο προϋπολογισμό (2027-2034) η φον ντερ Λάιεν προβλέπει επίσης νέους φόρους σε επίπεδο ΕΕ για τα ηλεκτρικά απόβλητα, τον καπνό και τα εταιρικά κέρδη, ώστε οι Βρυξέλλες να μπορέσουν να συγκεντρώσουν πρόσθετα έσοδα.

Η Επιτροπή προτείνει πέντε νέους ίδιους πόρους:

• Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS): στοχευμένη προσαρμογή των εσόδων που προκύπτουν από το ETS1, τα οποία κατευθύνονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αναμένεται να αποφέρει κατά μέσο όρο περίπου 9,6 δισ. ευρώ ετησίως.
• Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM): στοχευμένη προσαρμογή των εσόδων που προκύπτουν από το CBAM, τα οποία κατευθύνονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αναμένεται να αποφέρει κατά μέσο όρο περίπου 1,4 δισ. ευρώ ετησίως.
• Ίδιος πόρος βάσει μη συλλεγμένων ηλεκτρονικών αποβλήτων, μέσω της εφαρμογής ενιαίου συντελεστή στο βάρος των μη συλλεγμένων ηλεκτρονικών αποβλήτων. Αναμένεται να αποφέρει κατά μέσο όρο περίπου 15 δισ. ευρώ ετησίως.
• Ίδιος πόρος από ειδικό φόρο κατανάλωσης καπνού, βάσει της εφαρμογής συντελεστή στον εθνικά προσδιορισμένο ελάχιστο ειδικό φόρο κατανάλωσης που επιβάλλεται στα προϊόντα καπνού. Αναμένεται να αποφέρει κατά μέσο όρο περίπου 11,2 δισ. ευρώ ετησίως.
• Εταιρικός Πόρος για την Ευρώπη (CORE): σταθερή ετήσια εισφορά από εταιρείες (εκτός των μικρομεσαίων επιχειρήσεων) που δραστηριοποιούνται και πωλούν στην ΕΕ, με καθαρό ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ. Αναμένεται να αποφέρει κατά μέσο όρο περίπου 6,8 δισ. ευρώ ετησίως.

Συνολικά, οι πέντε αυτοί νέοι ίδιοι πόροι και άλλα στοιχεία του πακέτου ιδίων πόρων που παρουσιάστηκαν σήμερα, εκτιμάται ότι θα αποφέρουν περίπου 58,5 δισ. ευρώ ετησίως (σε τιμές 2025).

Στα 865 δισεκατομμύρια ευρώ η ΚΑΠ

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και τα Ταμεία Συνοχής της Ευρώπης, που εδώ και δεκαετίες καταναλώνουν το ένα τρίτο του προϋπολογισμού του μπλοκ παρέχοντας επιδοτήσεις στους αγρότες και αναπτυξιακά κονδύλια στις φτωχότερες περιφέρειες της Ευρώπης μέσω περίπου 500 ξεχωριστών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, θα πρέπει να ενταχθούν σε 27 εθνικά και περιφερειακά σχέδια.

Τα σχέδια αυτά ανέρχονται συνολικά σε 865 δισεκατομμύρια ευρώ, ή λιγότερο από το ήμισυ του συνολικού προϋπολογισμού.

Agriculture and cohesion remain at the heart of our budget.

They are central pillars of European solidarity and investment.

Investing in people, Member States and regions.

Safeguarding farmers’ livelihoods.

And dedicating strong resources to social policies. pic.twitter.com/QlQKXP8W2U

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 16, 2025

«Δεν βγαίνει…»

Με τον κεντρικό πυρήνα των στοχεύσεων να έχει ξεδιπλωθεί ευρωβουλευτές «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» αναφέροντας ότι «τα μαθηματικά του προϋπολογισμού δεν βγαίνουν». Το κοινοβούλιο έχει ήδη εκφράσει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την προτεινόμενη δομή, προειδοποιώντας ότι η συγχώνευση επιτυχημένων προγραμμάτων ενέχει τον κίνδυνο να υπονομεύσει αποδεδειγμένες πολιτικές.

Δύο χρόνια… σκληρών διαπραγματεύσεων

Η κατάθεση της πρότασης σηματοδοτεί την έναρξη μιας χρονοβόρας διαδικασίας, κατά την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ -που εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη- θα πρέπει να εξετάσουν και να εγκρίνουν το σχέδιο. Η έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών πρέπει να είναι ομόφωνη. Ο προϋπολογισμός, γνωστός ως Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο,  είναι αρχή μιας σκληρής διαπραγμάτευσης που αναμένεται να κρατήσει τα επόμενα δύο χρόνια με τα κράτη-μέλη να καλούνται να διεκδικήσουν τα χρήματα με βάση τις προτεραιότητές τους.