Γάζα 1948-2025: Η ζωή της Γαλία Αμπού Μοτέιρ – Από καταυλισμό σε καταυλισμό

Πώς είναι να έχεις ζήσει όλη σου τη ζωή στον δρόμο; Εκτοπισμένος διαρκώς και από καταυλισμό σε καταυλισμό; Αυτή είναι η ζωή στη Γάζα για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Μία από αυτές είναι η Γαλία Αμπού Μοτέιρ, η οποία έζησε τη «Νάκμπα», τη μεγάλη καταστροφή, σε ηλικία 4 ετών, 1948. Τότε που η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ προκάλεσε τον πρώτο μεγάλο εκτοπισμό 700.000 Παλαιστινίων από τα εδάφη τους.

Η Γαλία Αμπού Μοτέιρ έφτασε στη Χαν Γιούνις στη Γάζα, σε καταυλισμό εκτοπισμένων, ως νήπιο, καθώς η οικογένειά της εγκατέλειψε το σπίτι τους, που βρισκόταν την περιοχή όπου σήμερα είναι το Ισραήλ. Είχαν διαφύγει από τις προελαύνουσες ισραηλινές δυνάμεις. Σήμερα, 77 χρόνια αργότερα, ζει σε μια σκηνή, ενώ είναι σε εξέλιξη η ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.

«Δεν ζούμε. Αν ήμασταν νεκροί, θα υπήρχε έλεος»

Η ζωή της ακολουθεί την πορεία της εξορίας και του εκτοπισμού των Παλαιστινίων από τον πόλεμο του 1948 έως τον εν εξελίξει. Η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ με αφορμή την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, έχει ισοπεδώσει μεγάλο μέρος των εδαφών στη Γάζα. Μέσα σε αυτό το διάστημα έχουν σκοτωθεί πάνω από 53.000 άνθρωποι και σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός των 2,3 εκατομμυρίων έχουν αναγκαστεί να φύγουν από τα σπίτια τους και απειλούνται με λιμό.

Κάτοικοι της Γάζας φεύγουν με τα υπάρχοντά τους αναζητώντας καταφύγιο

Η Γαλία Αμπού Μοτέιρ, 81 ετών σήμερα, έχει παιδιά και εγγόνια. «Σσήμερα ζούμε μια μεγαλύτερη Νάκμπα από εκείνη που ζήσαμε τότε. Όλη μας η ζωή είναι τρόμος, τρόμος. Μέρα και νύχτα, πύραυλοι και πολεμικά αεροσκάφη πετούν από πάνω μας. Δεν ζούμε. Αν ήμασταν νεκροί, θα υπήρχε έλεος».

Στόχος, ο εκτοπισμός

Οι Παλαιστίνιοι φοβούνται ότι ο απώτερος στόχος του Ισραήλ είναι να τους εκδιώξει εντελώς από τη Γάζα. Το Ισραήλ λέει ότι η εκστρατεία του στοχεύει στην καταστροφή της Χαμάς. Και μετά, σύμφωνα με τον Νετανιάχου, θα συνεχίσει να ελέγχει τη Γάζα και θα ενθαρρύνει τους Παλαιστίνιους να φύγουν «εθελοντικά».

Από σκηνή σε σκηνή

Η Νάκμπα γέννησε τη Γάζα. Περίπου 200.000 από τους πρόσφυγες του 1948 οδηγήθηκαν στη μικρή παράκτια περιοχή. Πάνω από το 70% του τρέχοντος πληθυσμού του θύλακα είναι απόγονοί τους. Τα σύνορα της Γάζας καθορίστηκαν με ανακωχή μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο.

Κατεστραμμένος καταυλισμός προσφύγων από βομβαρδισμό στη Γάζα

Η Γαλία Αμπού Μοτέιρ δεν θυμάται το χωριό της. Ήταν το Γουάντ Χουνάιν, ένα χωριουδάκι με εσπεριδοειδή, νοτιοανατολικά του Τελ Αβίβ.

«Φύγαμε μόνο με τα ρούχα που φορούσαμε. Ούτε ταυτότητες, ούτε τίποτα», λέει. Θυμάται να περπατάει κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου ενώ έπεφταν πυροβολισμοί. Ο πατέρας της πήγαινε μπροστά, για να προστατεύσει τα παιδιά.

Περπάτησαν 75 χιλιόμετρα μέχρι τη Χαν Γιούνις, στη Γάζα. Εγκαταστάθηκαν σε μια πόλη από σκηνές, που είχε στηθεί για να στεγάσει χιλιάδες πρόσφυγες. Η UNRWA, η υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, είχε μόλις δημιουργηθεί. Τους παρείχε τρόφιμα και προμήθειες, ενώ η Λωρίδα της Γάζας τέθηκε υπό αιγυπτιακή κυριαρχία.

Δύο χρόνια αργότερα, η οικογένειά της μετακόμισε νοτιότερα, στη Ράφα. Ο πατέρας της πέθανε από ασθένεια στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Όταν οι ισραηλινές δυνάμεις εισέβαλαν στη Γάζα για να εισβάλουν στο Σινά της Αιγύπτου το 1956, η οικογένεια κατέφυγε ξανά, στην κεντρική Γάζα, πριν επιστρέψει στη Ράφα. Μετά το 1967 και τον Πόλεμο των Επτά Ημερών, όταν το Ισραήλ κατέλαβε τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η μητέρα και τα αδέρφια της Γαλία Αμπού Μοτέιρ έφυγαν για την Ιορδανία. Εκείνη έμεινε πίσω. Ήταν παντρεμένη με παιδιά.

«Κανένας δεν είναι σαν αυτό τον πόλεμο»

«Έχω δει όλους τους πολέμους», λέει η Γαλία Αμπού Μοτέιρ. «Αλλά κανένας δεν είναι σαν αυτόν τον πόλεμο».

Πέρυσι, η οικογένειά της έφυγε από τη Ράφα, όταν τα ισραηλινά στρατεύματα εισέβαλαν στην πόλη. Τώρα ζουν στον απέραντο καταυλισμό Μουβάσι στην ακτή έξω από το Χαν Γιούνις. Ένας γιος της σκοτώθηκε σε αεροπορική επιδρομή. Της έμειναν τρεις κόρες, ένας γιος και η έγκυος σύζυγός του. Τρία από τα εγγόνια της έχουν επίσης σκοτωθεί.

Συντρίμμια κτιρίων και απελπισμένοι άνθρωποι

«Δεν υπάρχει νερό, δεν υπάρχει φαγητό»

Το Ισραήλ έχει απαγορεύσει τη λειτουργία της UNRWA, λέγοντας ότι έχει διεισδύσει η Χαμάς, κάτι που αρνείται ο διεθνής οργανισμός. Η UNRWA ηγήθηκε στη Γάζα μιας μαζικής προσπάθειας βοήθειας από ανθρωπιστικές ομάδες για να κρατήσουν ζωντανούς τους Παλαιστίνιους. Αλλά το Ισραήλ έχει απαγορεύσει την είσοδο στη Γάζα σε όλα τα τρόφιμα, τα καύσιμα, τα φάρμακα και άλλες προμήθειες.

Η πείνα και ο υποσιτισμός έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, τα αποθέματα τροφίμων εξαντλούνται.

Σουμούντ ή ανθεκτικότητα

«Εδώ στο Μουβάσι, δεν υπάρχει φαγητό ή νερό», λέει η Γαλία Αμπού Μοτέιρ. «Τα αεροπλάνα μας χτυπούν. Τα παιδιά μας πέφτουν νεκρά μπροστά μας». Η καταστροφή δοκιμάζει τη θέληση των Παλαιστινίων. Γενιές στη Γάζα έχουν μεγαλώσει με την ιδέα του «σουμούντ», που στα αραβικά σημαίνει «ανθεκτικότητα». Την ανάγκη να υπερασπιστούν τη γη τους και το δικαίωμά τους να επιστρέψουν στα παλιά τους σπίτια εντός του Ισραήλ. Το Ισραήλ αρνείται, υποστηρίζοντας ότι μια μαζική επιστροφή θα άφηνε τη χώρα χωρίς εβραϊκή πλειοψηφία.

Και ενώ οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι λένε ότι δεν θέλουν να φύγουν από τη Γάζα, η καταστροφή που ζουν σήμερα κλονίζει το «σουμούντ».

Η Γάζα είναι ακατάλληλη για ζωή

Ο Αμτζάντ Σάουα, διευθυντής του Δικτύου Παλαιστινιακών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στη Γάζα, είπε ότι δεν θα έφευγε ποτέ. Αλλά παραδέχεται ότι «το Ισραήλ έκανε τη Γάζα ακατάλληλη για ζωή για δεκαετίες».

Μπουλντόζες του ισραηλινού στρατού ανοίγουν «ζώνη ασφαλείας» στη Γάζα

Η Νουρ Αμπού Μαριάμ, μια 21χρονη από την Πόλη της Γάζας, μεγάλωσε μαθαίνοντας την ιστορία των παππούδων της: εκδιώχθηκαν από την πόλη τους έξω από τη σημερινή ισραηλινή πόλη Ασκελόν το 1948. Η οικογένειά της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της στη Γάζα στις αρχές του πολέμου. Επέστρεψαν κατά τη διάρκεια μιας δίμηνης εκεχειρίας νωρίτερα φέτος. Η περιοχή τους βρίσκεται τώρα υπό ισραηλινές διαταγές εκκένωσης και φοβούνται ότι θα αναγκαστούν να μετακομίσουν ξανά.

Η Γαλία Αμπού Μαριάμ λέει ότι η οικογένειά της σκέφτεται να φύγει από τη Γάζα, αν ανοίξουν τα σύνορα. «Θα μπορούσα να είμαι ανθεκτική αν υπήρχαν διαθέσιμα είδη πρώτης ανάγκης όπως φαγητό, καθαρό νερό, σπίτια. Η πείνα είναι αυτή που θα μας αναγκάσει να μεταναστεύσουμε».

Θυμάται τις λίγες φορές που μπόρεσε να φύγει από τη Γάζα κατά τη διάρκεια των δεκαετιών ισραηλινής κατοχής. Σε μια ομαδική εκδρομή με λεωφορείο στην Ιερουσαλήμ, ο οδηγός φώναξε τα ονόματα των σβησμένων παλαιστινιακών πόλεων από τις οποίες πέρασαν. Πέρασαν κοντά και από το σημείο όπου κάποτε βρισκόταν το Γουάντι Χουνάιν. «Αλλά δεν κατεβήκαμε από το λεωφορείο», λέει. Εκεί βρίσκεται τώρα η ισραηλινή πόλη Νες Ζιόνα. Παλαιστίνιοι που εργάζονται εκεί, της είπαν ότι δεν έχει μείνει τίποτα. Και πως το τζαμί έγινε συναγωγή.

Έπαψε να ονειρεύεται να επιστρέψει στο χωριό της. Θέλει απλώς να επιστρέψει στη Ράφα. Αλλά και αυτή έχει ισοπεδωθεί. Το ίδιο και το σπίτι της. «Σε τι θα επιστρέψουμε; Στα ερείπια;»

• Με στοιχεία από το Associated Press