«Εξουσία. Απληστία. Τρέλα»: Το βιβλίο που το Facebook δεν θέλει να διαβάσετε αποκαθηλώνει τον Ζούκερμπεργκ

Το χάπι του ελεύθερου διαδικτύου

Μόνη προϋπόθεση για να χρησιμοποιήσει κανείς το internet.org ήταν να συνδεθεί με το λογαριασμό του στο Facebook. To πρότζεκτ άνοιξε σε Ζάμπια, Τανζανία, Κένυα και Γκάνα, προχώρησε στην Κολομβία, έκανε πρεμιέρα σε Μιανμάρ και Ινδία μετρώντας συνολικά δυνητικά χρήστες που έφταναν τα 2,2 δισ. ανθρώπους.

Οι πρώτες αντιδράσεις και υποψίες για το φιλόδοξο πρότζεκτ του Ζούκερμπεργκ ήρθε από την Ινδία. Ακτιβιστές κατηγόρησαν τον ιδρυτή του Facebook πως το internet.org παραβιάζει την έννοια της «ουδετερότητας του δικτύου» (net neutrality) προωθώντας στην ουσία συγκεκριμένες υπηρεσίες έναντι άλλων.

Ο Ζούκερμπεργκ απάντησε στους επικριτές του ότι «καλύτερα να υπάρχει μια κάποια πρόσβαση παρά καθόλου πρόσβαση» ενώ πρόσθεσε πως η διάθεση όλων αυτών των υπηρεσιών είναι είναι εξαιρετικά κοστοβόρα και το Facebook αναλαμβάνει το κόστος προσφέροντας δωρεάν διαδικτυακές περιηγήσεις σε ανθρώπους που μέχρι τότε δεν είχαν αυτή τη δυνατότητα.

Το internet.org εξυπηρέτησε την επέλαση του Facebook σε νέες αγορές με καθολικό έλεγχο της πληροφορίας από τον κολοσσό. Όταν η Γουίν-Γουίλιαμς συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε τίποτα ηθικά αξιόλογο στην πρωτοβουλία του αφεντικού της, τίποτα που να δίνει δύναμη στους πιο στερημένους πολίτες του πλανήτη, αλλά πρόκειται απλά για «παροχή μιας χάλια και απόλυτα ελεγχόμενης εκδοχής του διαδικτύου στα δύο τρίτα του κόσμου» κατάλαβε ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο.

Γενοκτονία με αλγοριθμική φροντίδα

Στο βιβλίο της η Γουίν-Γουίλιαμς αφηγείται ότι στην περίπτωση της Μιανμάρ, το Facebook διευκόλυνε τη στρατιωτική χούντα και τη ρητορική μίσους, υποδαυλίζοντας έτσι τη σεξουαλική βία και την απόπειρα γενοκτονίας της μουσουλμανικής μειονότητας της χώρας. «Η Μιανμάρ», γράφει με τη μεταμέλεια ενός πιστού που πλέον είναι άθεος «θα ήταν ένα καλύτερο μέρος αν το Facebook δεν είχε ξεκινήσει». Ό,τι ισχύει για τη Μιανμάρ, ισχύει παγκοσμίως.

Πριν από όλα αυτά, η Γουίν-Γουίλιαμς αποθέωνε τη Σάντμπεργκ -τα ταξίδια μαζί της ανά τον κόσμο με ιδιωτικά τζετ ήταν γεμάτα επιτυχίες- και θυμάται την ειλικρινή αφοσίωση στην αποστολή της. «Τα δάκρυα που έτρεχαν στο πρόσωπό της», γράφει για όσα ακολούθησαν της συνάντησης της Σάντμπεργκ με τον Shinzo Abe της Ιαπωνίας, όταν έπεισε τον τότε πρωθυπουργό της Ιαπωνίας να επιτρέψει στους πολιτικούς να χρησιμοποιούν το Facebook για την πολιτική τους εκστρατεία, «κατά κάποιον τρόπο την κάνουν ακόμα πιο απίστευτα αξιαγάπητη».

Σε άλλο σημείο του βιβλίου της, αναφέρεται σε μια ακόμη παρότρυνση της Σάντμπεργκ. «Να είστε ο αυθεντικός, αληθινός εαυτός σας στη δουλειά» μήνυσε στους αναγνώστες της. Μετά έμαθε ότι στην πρώτη αξιολόγηση της απόδοσής της μετά τον τοκετό, οι συνάδελφοι της ήταν ενοχλημένοι από τις φωνές του μωρού κατά τη διάρκεια των τηλεφωνημάτων της. «Να είστε έξυπνοι και να προσλάβετε μια νταντά από τις Φιλιππίνες», συμβουλεύει η Σάντμπεργκ σε άλλο σημείο.

Η Γουίν-Γουίλιαμς κάνει ακριβώς αυτό, αλλά στη συνέχεια, όταν η πυροσβεστική φτάνει στο σπίτι της γιατί το μωρό είχε κλειδώσει τη νταντά έξω από το σπίτι, όταν έλεγε αυτή την ιστορία στους συναδέλφους της, συνειδητοποίησε ότι ήταν ενοχλητική. «Τους απασχολούσα με κάτι που τους ήταν αδιάφορο, τους ενοχλούσα στην ευγενή αποστολή τους με προσωπικές φλυαρίες. Η προσδοκία του Facebook είναι η μητρότητα να είναι αόρατη», γράφει.

Για την συγγραφέα, η φιλοσοφία του Zούκερμπεργκ που καλεί σε «ετοιμότητα, εγρήγορση με όποιο κόστος» αφήνει τους πάντες εκτεθειμένους και σίγουρα τραυματισμένους.
«Το Facebook που περιγράφει δεν διοικείται από απρόσεκτους ανθρώπους, αλλά από συνειδητά ανήθικους που χρησιμοποιούν την τεχνική ιδιοφυΐα και την επιχειρηματική οξυδέρκεια για να επωφεληθούν από την ανθρώπινη ευπάθεια» σημειώνει ο Τζέφρις. Αυτό επιβεβαιώνει η ίδια η συγγραφέας όταν αφηγείται ότι το Facebook – σημερινή Meta, στην οποία ανήκουν το Instagram και το WhatsApp – εντόπισε έφηβες κοπέλες που είχαν διαγράψει selfies στις πλατφόρμες του και στη συνέχεια έδωσε τα δεδομένα τους σε εταιρείες για να τις στοχεύουν με διαφημίσεις για μεθόδους απώλειας βάρους ή προϊόντα ομορφιάς.

«Ψεύτης, οξύθυμος, μεγαλομανής»

Ωστόσο ο αρθρογράφος δεν πείθεται απόλυτα από αυτό που αποκαλεί «τέχνασμα της Γουίν-Γουίλιαμς», καθώς συχνά παρουσιάζει τον εαυτό της ως τη μόνη οντότητα με ήθος και συνείδηση στον τεχνολογικό κολοσσό.

«Κουράστηκα να διαβάζω πόσο σοκαρισμένη ήταν από κάποια πολιτική του Facebook, ενώ συνέχιζε να διαδίδει τις αξίες του παγκοσμίως. ‘Με εκπλήσσει ο ρόλος που παίζει το χρήμα στις εκλογές στις ΗΠΑ’, γράφει σε ένα σημείο, καθώς η εκστρατεία του Τραμπ το 2016 ετοιμάζεται για πολιτικές διαφημίσεις και στοχευμένη παραπληροφόρηση από την οποία το Facebook επωφελήθηκε μαζικά. Είσαι πραγματικά τόσο αφελής; έγραψα με το μολύβι μου στη σελίδα. ‘Είμαι επίσης κατά αυτού του αξιακού συστήματος αξιών. Αλλά το Facebook το κάνει παγκόσμιο και το κάνει κρυφά’ σημειώνει η συγγραφέας. Και-είστε-μέρος-αυτού! σημείωσα. Αν είχε λάβει σοβαρά υπόψη της τα επικριτικά μηνύματα, ας πούμε, της ταινίας The Social Network του Ντέιβιντ Φίντσερ ή του μυθιστορήματος The Circle του Ντέιβιντ Έγκερς, ίσως να είχε ξυπνήσει νωρίτερα» γράφει ο Τζέφρις.

Ωστόσο τα απομνημονεύματά της είναι πολύτιμα, ίσως για άλλους λόγους από αυτούς που υποθέτει η συγγραφέας. Στις σελίδες του βιβλίου της ο Ζούκερμπεργκ παρουσιάζεται ως άλλος Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας. Ως ένας εγωιστής και απάνθρωπος βασιλέας, σκληρός τύραννος, δολοφόνος των συζύγων του και των εχθρών του, οξύθυμο αυτοκράτορα της τεχνολογίας που οι αυλικοί του (οι υπάλληλοι του) τον άφηναν να κερδίζει στο επιτραπέζιο παιχνίδι Settlers of Catan κατά τη διάρκεια πτήσεων με το ιδιωτικό του τζετ για να μη θυμώσει.

Επίσης τον κατηγορεί ότι είπε ψέματα στο Κογκρέσο σχετικά με την έκταση των συμβιβασμών του Facebook για να προσεταιριστεί την Κίνα και να της επιτρέψει να δραστηριοποιηθεί εκεί, υπονοώντας ότι η εταιρεία του ανέπτυσσε τεχνολογία και εργαλεία για να ικανοποιήσει τις κινεζικές απαιτήσεις που θα της επέτρεπαν να λογοκρίνει το περιεχόμενο των χρηστών και να έχει πρόσβαση στα δεδομένα τους. Ήταν, όπως ισχυρίζεται, σε πολύ μεγαλύτερη συνεργασία με το αυταρχικό καθεστώς του Σι Τζινπίνγκ από ό,τι άφησε να εννοηθεί στους Αμερικανούς γερουσιαστές.

Λημέρι predator

Σε άλλο σημείο η Γουίν-Γουίλιαμς, αναφέρει ότι η Σάντμπεργκ την προσκάλεσε (ή μάλλον απαίτησε) να κοιμηθεί μαζί της στο ίδιο κρεβάτι σε ένα επαγγελματικό τους ταξίδι.

Η συγγραφέας αρνήθηκε, αλλά στη συνέχεια ανησύχησε ότι είχε αναστατώσει το αφεντικό της επειδή δεν ενέδωσε σε μια πιθανώς σεξουαλική απαίτηση της -κάτι που περιγράφει στο βιβλίο ως συνήθεια της πρώην COO του Facebook με αρκετές γυναίκες υπαλλήλους της.

Και έπειτα υπάρχει και η ιστορία της που την οδήγησε σε απόλυση. Η Γουίν-Γουίλιαμς κατηγόρησε τον Τζόελ Κάπλαν, νυν επικεφαλής παγκόσμιων υποθέσεων της Meta, ότι την παρενόχλησε σεξουαλικά σε εταιρικό γλέντι το 2017.

Μετά από εσωτερική έρευνα ο Κάπλαν απαλλάχθηκε των κατηγοριών για ανάρμοστη συμπεριφορά και λίγο αργότερα η Γουίν-Γουίλιαμς απολύθηκε επειδή έκανε «παραπλανητικές καταγγελίες για παρενόχληση».

«Πληρωμένη από ακτιβιστές»

Την περασμένη εβδομάδα, η Meta απάντησε στους ισχυρισμούς του πρώην στελέχους της κάνοντας λόγο για «ένα μείγμα ξεπερασμένων και ήδη αναφερθέντων ισχυρισμών σχετικά με την εταιρεία και ψευδών κατηγοριών για τα στελέχη μας» και μοιάζει να κερδίζει στον πόλεμο εναντίον της έκδοσης. Επιπλέον υποστηρίζει ότι η Γουίν-Ουίλιαμς απολύθηκε λόγω «κακής απόδοσης και τοξικής συμπεριφοράς» και ότι «έχει πληρωθεί από ακτιβιστές κατά του Facebook».

Η Meta κατήγγειλε την πρώην υπάλληλό της, ισχυριζόμενη ότι δεν είναι «γνώστης αλλά μια δυσαρεστημένη ακτιβίστρια που προσπαθεί να πουλήσει βιβλία».
Κατά πάσα πιθανότητα είναι και τα δύο σημειώνει ο Τζέφρις.

Σε ένα σημείο των απομνημονευμάτων της η Γουίν-Γουίλιαμς αναφέρεται στη μετονομασία και rebranding του Facebook σε Meta το 2021. «Αλλά οι λεοπαρδάλεις δεν αλλάζουν τα σημάδια τους. Το DNA της εταιρείας παραμένει το ίδιο. Και όσο περισσότερη εξουσία αρπάζουν, τόσο λιγότερο υπεύθυνοι γίνονται».