Θα καταφέρει η Berlinale να γλυτώσει από τον τυφώνα Έλον Μασκ;

Θα πληρώσει το φεστιβάλ της Berlinale την παρεμβατική ατζέντα του Έλον Μασκ στην πολιτική της χώρας; Η διευθύντρια της Berlinale πολύ φοβάται πως ναι.

Σε μια στιγμή που θύμισε το δυστοπικό μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ 1984, το πρόσωπο του Έλον Μασκ προβλήθηκε στην οθόνη σε μια συγκέντρωση του ακροδεξιού Alternative für Deutschland (AfD) της Γερμανίας στις 25 Ιανουαρίου.

Το AfD, γνωστό για την εθνικιστική και αντιμεταναστευτική του στάση, εξετάζεται για ύποπτες εξτρεμιστικές δραστηριότητες. Τα σχόλια του Μασκ ήρθαν μόλις μια εβδομάδα αφότου έκανε ένα ναζιστικό χαιρετισμό στην ορκωμοσία του Τραμπ, μια χειρονομία που τιμωρείται ως ρητορική μίσους στη Γερμανία.

Ο Μασκ πρότεινε στους Γερμανούς να προχωρήσουν πέρα ​​από τις «ενοχές του παρελθόντος», και η λεσβία ηγέτης του AfD, Άλις Βάιντελ, διακήρυξε: «Ας κάνουμε τη Γερμανία μεγάλη ξανά!» αντιγράφοντας το πολιτικό σύνθημα του Ντόναλντ Τραμπ που έγινε και κίνημα, το MAGA (Make America Great Again).

View this post on Instagram

A post shared by Led By Donkeys (@ledbydonkeys)

Mετα την εμφάνιση του Μασκ δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν ενάντια στην αυξανόμενη επιρροή του στη δημοφιλία του AfD, με ακτιβιστές να προβάλλουν την εικόνα του Μασκ στο εργοστάσιο της Tesla κοντά στο Βερολίνο.

Καθώς οι πρόωρες εκλογές στη Γερμανία πλησιάζουν (θα λάβουν χώρα στις 23 Φεβρουαρίου), η εμπλοκή του Μασκ έχει εγείρει ανησυχίες για ξένες παρεμβάσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική με πολλούς επικριτές να υποστηρίζουν ότι οι ενέργειες του Μασκ δεν αφορούν την προώθηση της ελευθερίας του λόγου αλλά μάλλον την προώθηση της ακροδεξιάς πολιτικής του ατζέντας.

Καθώς το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου ετοιμάζεται να ξεκινήσει, το πολιτικό τοπίο παραμένει εκρηκτικό.

Η διευθύντρια του φεστιβάλ, Tricia Tuttle, ελπίζει να στρέψει το ενδιαφέρον πίσω στην τέχνη του κινηματογράφου αν και οι συνθήκες δεν είναι με το μέρος της.

Μόλις πέρυσι η Berlinale είχε να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις για τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα, φέτος είναι αντιμέτωπη με την άνοδο του νεοφασισμού στη δική της έδρα.

Η διασταύρωση τέχνης και ακτιβισμού μοιάζει αναπόφευκτη, με πολλούς κινηματογραφιστές και ηθοποιούς να συσπειρώνονται ενάντια στην επιρροή τεχνολογικών κολοσσών όπως ο Μασκ στη δημοκρατία.

Σε διαδικτυακό petition που υπογράφουν περισσότεροι από 2.500 επαγγελματίες του κλάδου με την κινηματογραφική ελίτ της Ευρώπης να μπαίνει δυναμικά στη μάχη της πολιτικής. Οι βραβευμένοι με Όσκαρ Ζιλιέτ Μπινός, Volker Schlöndorff, ο παραγωγός Τζέρεμι Τόμας και οι σκηνοθέτες Marjane Satrapi, Rebecca Zlotowski και Jessica Hausner, θέλουν να υπερασπιστούν τη δημοκρατίας ενάντια στους ολιγάρχες της τεχνολογίας (Defend Our Democracies Against Tech Giants).

To κάλεσμα επιτίθεται στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα το Χ του Μασκ, για «μη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς» που απειλούν «το μέλλον των δημοκρατιών μας» στην Ευρώπη.

Στο εσωτερικό της Γερμανίας, μερικοί από τους πιο γνωστούς ηθοποιούς της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των Daniel Brühl, Jella Haase, Birgit Minichmayr, Jürgen Vogel και Sonja Heiss, υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή διαμαρτυρόμενοι για την ψηφοφορία της 29ης Ιανουαρίου στο γερμανικό κοινοβούλιο στην οποία το συντηρητικό κόμμα CDU δέχτηκε την υποστήριξη του AfD για να περάσει μια αυστηρή νέα αντιμεταναστευτική πολιτική.

Μέχρι τώρα, τα κυρίαρχα κόμματα της Γερμανίας είχαν αρνηθεί να συνεργαστούν με το AfD. Η κοινοβουλευτική ψηφοφορία πυροδότησε εθνικές διαμαρτυρίες και, σε μια τελική ψηφοφορία στις 31 Ιανουαρίου, ο νέος νόμος απορρίφθηκε.

Elon Musk Is Hacking German Politics, and the Berlin Film Festival May Pay the Price https://t.co/FruKhFVPDE

— The Hollywood Reporter (@THR) February 12, 2025

Η Hannah Pilarczyk, δημοσιογράφος στο γερμανικό περιοδικό Spiegel, καλωσορίζει τη νέα πολιτική ατζέντα των καλλιτεχνών γράφοντας ότι «έπειτα από μήνες διμαρτυριών για θέματα της πολιτιστικής βιομηχανίας, το να επικεντρωθούμε τώρα στις απειλές που το AfD και τους συνεργάτες είναι ένα σημαντικό σημάδι ότι οι καλλιτέχνες κοιτάζουν τη μεγαλύτερη εικόνα».

Η Tuttle που έχει αναλάβει το διευθυντικό ρόλο στη Berlinale, μετά από χρόνια στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου, ήλπιζε ότι θα μπορούσε να επιστρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στις ταινίες, φέρνοντας λίγη λάμψη και αίγλη στο κόκκινο χαλί στο Βερολίνο.

Όποια και αν είναι η πολιτική τους θέση, λίγοι από τους παρευρισκόμενους στο κινηματογραφικό φεστιβάλ θα ήθελαν να ζήσουν την εμπειρία της περσινής διοργάνωσης σημειώνει το The Hollywood Reporter.

Η Berlinale 2024 εξόργισε με την απόφαση της να καλέσει μέλη του AfD στο γκαλά της τελετής έναρξης -μετά τις αντιδράσεις οι προσκλήσεις ακυρώθηκαν.

“The Apartheid Has to End”: Director Yuval Abraham Highlights Palestinian Plight in Berlinale Speech https://t.co/yAz3d8cXB0 pic.twitter.com/8CasQnvGtS

— Democracy Now! (@democracynow) February 26, 2024

Στη συνέχεια, η συζήτηση γύρω από τον πόλεμο στη Γάζα επισκίασε κάθε άλλο θέμα, συμπεριλαμβανομένων των κινηματογραφικών και των ταινιών που προβλήθηκαν στη διοργάνωση. Αποκορύφωμα όλων, η τελετή απονομής, όταν ο ένας μετά τον άλλον νικητές δήλωναν από το βήμα: «Στέκομαι με την Παλαιστίνη».

Η εξέλιξη προκάλεσε αντιδράσεις στα μέσα ενημέρωσης, με πολιτικούς και δημοσιογράφους να χαρακτηρίζουν τις δηλώσεις ως αντισημιτικές, συμπεριλαμβανομένου του νικητή ντοκιμαντέρ Yuval Abraham, συν-σκηνοθέτη της ισραηλινο-παλαιστινιακής ταινίας No Other Land, αποκαλώντας το Ισραήλ «κράτος του απαρτχάιντ».

RIP Berlinale lol. Keep spreading the below posts. #FreePalestine https://t.co/QfZfjqlhXY pic.twitter.com/7WRoP8e059

— Sara Clements (@mildredsfierce) February 26, 2024

Ωστόσο οι ταινίες που θα προβληθούν στο Βερολίνο δεν είναι μακριά από την πολιτική. Ανάμεσα στις παγκόσμιες πρεμιέρες είναι το Das Deutsche Volk, το οποίο εξετάζει τις θανατηφόρες ακροδεξιές επιθέσεις στη γερμανική πόλη Hanau το 2020, και το Βερολίνο θα φιλοξενήσει επίσης μια ειδική προβολή του Shoah, του ιστορικού ντοκιμαντέρ του Claude Lanzmann για το Ολοκαύτωμα, στην 80ή επέτειο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την απελευθέρωση του Άουσβιτζ.

«Ζούμε σε έναν πολύ δύσκολο κόσμο και υπάρχουν πολλές ταινίες στο φεστιβάλ που αφορούν στις δυσκολίες του κόσμου», λέει η Tuttle στο THR. «Αλλά θέλουμε να επικεντρωθούμε στις ταινίες. Θέλουμε οι κινηματογραφιστές να έχουν την προσοχή που τους αξίζει. Θέλουμε οι άνθρωποι να μαζεύονται και να συζητάνε για τον κινηματογράφο».

View this post on Instagram

A post shared by Berlinale (@berlinale)

Ο Μασκ πάλι έχει άλλα σχέδια. Καθώς η Γερμανία προετοιμάζεται για τις μεγαλύτερες εκλογές των τελευταίων δεκαετιών, ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου επιμένει να προωθεί τον ακροδεξιό εξτρεμισμό, και έτσι η Berlinale ίσως δεν καταφέρει να γλυτώσει από τη μεγάλη πολιτική καταιγίδα που έχει ρίξει τις σκιές της στη χώρα διοργάνωσης του φεστιβάλ.