Πόλεμος στην Ουκρανία: Σε αυτό το μέτωπο το Κίεβο κερδίζει

Του Χάρη Γούλιου

Οι πόλεμοι κερδίζονται στα πεδία των μαχών με τα όπλα. Αλλά όχι μόνο… Υπάρχει και το πεδίο της οικονομίας (για να κινηθούν τα τανκς, τα αεροπλάνα και τα πλοία χρειάζεται χρηματοδότηση). Και υπάρχει και το μέτωπο της επικοινωνίας.

Η επικοινωνία και η προπαγάνδα πάντα έπαιζαν κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό ενός πολέμου. Πέρα από την ανάγκη να τονωθεί το ηθικό των στρατιωτών με ιστορίες νίκης και ηρωισμού και αντίστοιχα να καμφθεί το ηθικό των αντιπάλων, η επικοινωνία χρησιμοποιήθηκε για να επηρεαστεί η κοινή γνώμη τρίτων χωρών, που θα μπορούσαν όμως να παίξουν σημαντικό ρόλο στην τελική έκβαση του πολέμου.

Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Τσόρτσιλ αφιέρωσαν χρόνο και πόρους στην προσπάθεια να ενημερώσουν τους Αμερικανούς για τα εγκλήματα του Χίτλερ, ώστε με την πίεση της κοινής γνώμης να αποφασίσουν οι ΗΠΑ την εμπλοκή τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

H σημασία της κινητοποίησης

Αυτό που μπορούμε να πούμε σήμερα είναι ότι το επιτελείο του ουκρανού προέδρου αντιλαμβάνεται πολύ καλά τη σημασία της κινητοποίησης της κοινής γνώμης σε Ευρώπη και ΗΠΑ ενάντια στον πόλεμο του Πούτιν και αξιοποιεί όλα τα διαθέσιμα όπλα. Και σε αυτό το μέτωπο κερδίζει.

Οι εικόνες που μεταφέρουν τα μέσα ενημέρωσης (ειδικά από τον άμαχο πληθυσμό) έχουν προκαλέσει σοκ. Η απόφαση της Δύσης να απαγορευτούν το Russia Today και το Sputnik προκάλεσε μεγάλο πλήγμα στη ρωσική επικοινωνιακή προσπάθεια. Οχι βέβαια γιατί ήταν πολλοί αυτοί που επέλεγαν αυτά τα μέσα για να ενημερωθούν! Αλλά γιατί χάθηκε η δυνατότητα να αναμεταδίδονται τα βίντεο που παρήγαν στα social media.

Με πληρωμένες καμπάνιες και κινητοποίηση δικτύου φιλικών λογαριασμών, οι Ρώσοι κατάφερναν να εμφανίζονται αυτά τα βίντεο στις οθόνες ανυποψίαστων χρηστών, που σπάνια κάνουν τον κόπο να ελέγξουν την πηγή της είδησης που τους σερβίρουν οι αλγόριθμοι! Τώρα οι μόνοι που μπορούν να μεταφέρουν τις ρωσικές απόψεις είναι κάποιοι «αναλυτές». Τι να πετύχει ένας ψυχρός τύπος που αναλύει τις απόψεις των Ρώσων μπροστά στην εικόνα παιδιών που βομβαρδίζονται; Οι εικόνες αυτού του πολέμου είναι εικόνες που προκαλούν κύμα συμπάθειας για την Ουκρανία. Ο αντίπαλος δεν έχει τι να αντιτάξει και ούτε τα μέσα για να το κάνει.

Ο ίδιος ο Ζελένσκι

Το άλλο όπλο που χρησιμοποίησαν οι Ουκρανοί είναι ο ίδιος ο Ζελένσκι. Για τον σύγχρονο άνθρωπο στη Δύση η σύγκριση ανάμεσα στον ανθρώπινο Ζελένσκι, που μάχεται για το «δίκαιο» αλλά δεν συγκρατεί τα δάκρυά του για το δράμα των συμπατριωτών του, και στον παγωμένο, χωρίς ηθικούς φραγμούς Πούτιν είναι καταλυτική. Ο Ζελένσκι κερδίζει εύκολα. Ασφαλώς υπάρχουν άνθρωποι που εμπνέονται από αυταρχικούς ηγέτες, αλλά είναι μειοψηφία. Αλλωστε ο Ζελένσκι δεν εμφανίζεται ως αδύναμος που εκλιπαρεί για βοήθεια. Η εικόνα του δείχνει άνθρωπο με μεγάλα αποθέματα γενναιότητας. Δεν κερδίζει οίκτο – κερδίζει συμπάθεια.

Αυτό που πρέπει όμως να σημειώσουμε είναι ότι πλέον ο ουκρανός πρόεδρος διεξάγει μια κανονική καμπάνια που απευθύνεται σε διαφορετικά κοινά. Ζητά να μιλήσει απευθείας σε βουλευτές. Κατά κάποιον τρόπο αυτονομείται από τις κυβερνήσεις και επιδιώκει να κερδίσει συμμάχους και να πιέσει τους ηγέτες των δυτικών κρατών. Εξυπνο από την πλευρά του (στις ΗΠΑ φαίνεται ήδη ότι το Κογκρέσο πιέζει τον πρόεδρο), αλλά ίσως κάποια στιγμή, αν ξεπεράσει κάποια όρια, να συναντήσει αντίσταση από τις κυβερνήσεις που δεν επιθυμούν να συρθούν σε μεγαλύτερη εμπλοκή στον πόλεμο…

Ο Χάρης Γούλιος είναι επικοινωνιολόγος – διευθυντής Marketing Mega