Η ώρα των συντάξεων

Για δύο βασικούς λόγους, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι, έγινε αυτός ο μίνι ανασχηματισμός. Ο πρώτος είναι η τοποθέτηση του Θεόδωρου Σκυλακάκη με την ιδιότητα του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, ως επικεφαλής της ομάδας που θα αναλάβει την αξιοποίηση των 32 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης που προορίζονται για την Ελλάδα. Ο δεύτερος είναι η ανάθεση στον Πάνο Τσακλόγλου της ευθύνης για τη νέα μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος από τη θέση του αρμόδιου υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης.

Το ένα σχετίζεται με το άλλο, όπως λένε όσοι γνωρίζουν και μπορούν να ερμηνεύσουν σωστά τις αποφάσεις που ελήφθησαν στις Βρυξέλλες. Προϋπόθεση για να έρθουν τα 32 δισ. ευρώ στην Ελλάδα δεν είναι μόνο να υποβάλει η χώρα μας ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα επενδύσεων στην Κομισιόν. Παράλληλος όρος είναι το σχέδιο των επενδύσεων να συνοδεύεται από έναν οδικό χάρτη μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα.

Δεν είναι κρυφό μυστικό, και το γνωρίζουν καλά αυτό στις Βρυξέλλες, όπως και η ίδια η ελληνική κυβέρνηση, ότι το ασφαλιστικό σύστημα, λόγω της υψηλής δημόσιας δαπάνης που αυτό απορροφά, των στρεβλώσεων που προκαλεί στην αγορά εργασίας και στην απονομή των συντάξεων, μαζί με το φορολογικό και την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, είναι μία από τις μεγαλύτερες πληγές για την ελληνική οικονομία. Στους δύο αυτούς τομείς, άλλωστε, αφιερώνει ιδιαίτερα κεφάλαια η έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη για την ανάπτυξη, θεωρώντας ότι έχουν επιτακτικό χαρακτήρα οι αλλαγές και τα μέτρα που προτείνει.

Και αν στο μέτωπο της φορολογίας χωρίς τη σύλληψη μέρους της μεγάλης φοροδιαφυγής μεσοπρόθεσμα δεν είναι εφικτή μια διατηρήσιμη μείωση των φόρων, αλλά και η σταθεροποίηση των δημοσίων οικονομικών την επόμενη μέρα της πανδημίας, στο ασφαλιστικό σύστημα, σύμφωνα με όλες τις μελέτες, υποβόσκει μία ωρολογιακή βόμβα που, εάν εκραγεί, θα προκαλέσει ασύμμετρες επιπτώσεις.

Είναι ενδεικτικά τα στοιχεία της έκθεσης της Επιτροπής Πισσαρίδη σύμφωνα με τα οποία, παρά τις άγριες περικοπές που έγιναν στις συντάξεις τα χρόνια των Μνημονίων, η συνταξιοδοτική δαπάνη στη χώρα μας φθάνει το 16,5% του ΑΕΠ, η υψηλότερη στην ευρωζώνη. Εντυπωσιακό είναι ότι το ποσοστό της κρατικής επιχορήγησης για την κάλυψη των συντάξεων έφθανε το 10,1% το 2018 όταν ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 3,1%.

Δεν είναι, μόνο, τα νούμερα ανησυχητικά, υπό το βάρος του δημογραφικού προβλήματος. Είναι η ίδια η δομή και η διάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος που δεν παρέχει κίνητρα για εργασία, υπονομεύοντας τον εθνικό στόχο αύξησης της παραγωγικότητας τα επόμενα χρόνια. Παρά τις βελτιώσεις του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου, το δημόσιο σύστημα απονομής συντάξεων αναπαράγει τις αδικίες εις βάρος όσων εργάζονται περισσότερο και αμείβονται υψηλότερα.

Μεγαλύτερη αναλογικότητα μεταξύ εισφορών και συντάξεων ισοδυναμεί με χτύπημα στη μαύρη εργασία και στην παραοικονομία. Αλλά και η σημερινή διάρθρωση του δεύτερου πυλώνα των επικουρικών συντάξεων παραμένει ελεγχόμενη από το κράτος, χωρίς να ευνοεί την εθνική και την ατομική αποταμίευση. Στερεί κίνητρα και επιλογές από τους εργαζομένους για την αποτελεσματική διαχείριση χρημάτων που τους ανήκουν.

Είναι μοναδική η ευκαιρία διάσωσης του ασφαλιστικού συστήματος. Ο δρόμος δεν είναι άγνωστος, ικανά στελέχη και προτάσεις υπάρχουν. Τολμηρές κινήσεις χρειάζονται προς όφελος της χώρας. Ασε κάποιους άλλους να βλέπουν παντού Μνημόνια!