Ο Τόμας Κουκ στην Αθήνα του 1896

ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ Αγώνες στην Αθήνα του 1896 ήταν – μεταξύ πολλών άλλων – ωστική δύναμη για την προβολή της μικρής Ελλάδας (με τα μίζερα σύνορά της στις νότιες υπώρειες του Ολύμπου) στη Δυτική Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής. Βασικό στοιχείο και η θεμελίωση του «αθλητικού τουρισμού», δηλαδή η επίσκεψη μιας χώρας με την ευκαιρία κάποιας αθλητικής διοργάνωσης παγκόσμιας εμβέλειας. Κάτι το συνηθισμένο και πολύ αποδοτικό (οικονομικά και πολιτισμικά) στην εποχή μας. Αλλά η αφετηρία του «αθλητικού τουρισμού» τοποθετείται στην Αθήνα του 1896 στο πλαίσιο της αναβίωσης («ανασύστασις» ήταν η λέξη που συνηθιζόταν τότε) των Ολυμπιακών Αγώνων.

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ρόλο στον ερχομό των ξένων στην Αθήνα έπαιξε ο διεθνής τουριστικός οργανισμός του Τόμας Κουκ που αρκετά χρόνια πριν είχε επίδοση στα οργανωμένα μαζικά τουριστικά ταξίδια. Το μεγαλύτερο μέρος των ξένων που επισκέφθηκαν την Ελλάδα είχε κίνητρο τους Αγώνες αλλά και γενικότερα τη γνωριμία με μια χώρα που ήταν περισσότερο γνωστή ως «Αρχαία Ελλάς».

ΟΠΩΣ καταγράφεται στο πολύ σημαντικό βιβλίο του Κώστα Κατσιγιάννη για ένα «Ταξίδι στον χρόνο», τουτέστιν στην ιστορία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (2018), ο δαιμόνιος Κουκ ήδη από τη δεκαετία του 1860 είχε συμπεριλάβει στη διοργάνωση ομαδικών ταξιδιών στην «Ανατολή» και το λιμάνι του Πειραιά. Οι Ολυμπιακοί τού έδωσαν μια νέα ευκαιρία και οι ξένοι επισκέπτες έφθασαν για να παρακολουθήσουν τους Αγώνες με τη μέριμνα, στην πλειονότητά τους, του γραφείου «Wagons Lits Cook» και διέμεναν σε διάφορα σπίτια της πρωτεύουσας γνωστά ως «Cook Houses». Η πρακτική του Κουκ, που το όνομά του αντήχησε εκκωφαντικά με την πολύκροτη κατάρρευση ενός οργανισμού 180 ετών, κάτι μας φέρνει στον νου για τις σύγχρονες μεθόδους τουριστικής εκμετάλλευσης οικημάτων κ.λπ.

Η ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ξένων επισκεπτών με την ευκαιρία των Ολυμπιακών του 1896 είχε τη θέση της στην «ατζέντα» των στόχων και του Δημητρίου Βικέλα, του μεγάλου Ελληνα της Ευρώπης και πρώτου προέδρου της ΔΟΕ. Με αποκλειστικά δική του πρωτοβουλία – αποκοτιά, θα λέγαμε – πέτυχε η αναβίωση του θεσμού να γίνει στην Αθήνα ώστε «η Ελλάς να αποκτήσει σύνδεσμο νέο με την Ευρώπη και να συμπεριληφθεί στην ευρωπαϊκή ολομέλεια». Και συμπλήρωνε: «Δεν αποβλέπω εις μόνον τα βαλάντια των περιηγητών αλλά προσδοκώ ηθικήν ωφέλειαν εκ του αυξάνοντος συγχρωτισμού με τον έξωθεν πολιτισμό».