Στα ΝΕΑ: Αναγνωστικό Β’ Δημοτικού & Γεώργιος Παπανδρέου

Το Σάββατο με «ΤΑ ΝΕΑ», το μακροβιότερο αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού και ο Γέρος στην εξουσία

Ποιο αναγνωστικό είναι πιο δυνατά αποτυπωμένο στη μνήμη μας;

Αυτή την εβδομάδα με ΤΑ ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ: 

Το αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού που ξεκίνησε να διδάσκεται αμέσως μετά τον Εμφύλιο και συνέχισε μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης!

Το μακροβιότερο αναγνωστικό που διδάχτηκε στα σχολεία με το αίνιγμα για το χελιδόνι και αγαπημένα ποιήματα του Ζαχαρία Παπαντωνίου!

Του Βασίλη Οικονομίδη και εικονογράφηση του ζωγράφου Γιώργου Μανουσάκη

Σε μία πολυτελή σκληρόδετη έκδοση!

Το αναγνωστικό της Β΄ Δημοτικού είναι προϊόν της μετεμφυλιακής Ελλάδας και της κυβέρνησης του «Εθνικού Συναγερμού» υπό τον Αλέξανδρο Παπάγο, που κυβέρνησε από το 1952 και επί έντεκα χρόνια μέχρι τις εκλογές του 1963, οπότε πρωθυπουργός ανέλαβε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Ηταν ένα από τα αναγνωστικά που διδάχτηκαν για πρώτη φορά το σχολικό έτος 1954-1955.

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 του Γεωργίου Παπανδρέου δεν πρόφτασε να ολοκληρωθεί καθώς στις 15 Ιουλίου 1965 παραιτήθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Στο σύντομο αυτό διάστημα, τα σχολικά βιβλία του δημοτικού σχολείου δεν άλλαξαν – απλώς, εντάχθηκαν στις παροχές της «δωρεάν παιδείας».

Οπότε, έτσι επιβίωσαν τα αναγνωστικά του 1954. Τα οποία, ακολούθως, ανέγγιχτα έμειναν και κατά την περίοδο της πολιτικής ανωμαλίας που ονομάστηκε «Αποστασία» αλλά και από τη δικτατορία των συνταγματαρχών.

Το αναγνωστικό του Βασίλη Οικονομίδη μεγάλωσε πολλές γενιές από το 1954 έως και τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Παρά το γεγονός, όμως, ότι οι πολιτικές, οι οικονομικές και οι κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα άλλαζαν, το σχολικό αυτό βιβλίο συνέχιζε αμέριμνο την πορεία του στο χρόνο.

Το αναγνωστικό αυτό για τη Β΄ τάξη του δημοτικού σχολείου σήμερα το διαβάζουμε με νοσταλγία, τα κείμενά του είναι καλογραμμένα, σε ρέουσα δημοτική γλώσσα, και βρίσκουμε στις σελίδες του στίχους που έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένοι σε γενιές και γενιές μαθητών, όπως, π.χ.,

από το «Τσιριτρό» του Ζαχαρία Παπαντωνίου:

Σε μια ρώγα από σταφύλι

έπεσαν οχτώ σπουργίτες

και τρωγόπιναν οι φίλοι

τσίρι-τίρι-τσιριτρό

τσιριτρί-τσιριτρό»

ή όπως από «Τα ζώα» του Ιωάννη Πολέμη:

Ποτέ δε θα πειράξω

τα ζώα τα καημένα

μην τάχα, σαν εμένα,

κι εκείνα δεν πονούν;

ή το αίνιγμα:

Από πάνω σαν τηγάνι,

από πίσω σαν ψαλίδι

κι από κάτω σα βαμπάκι

Τι είναι;

Μαζί,

Ο Γέρος στην εξουσία

Ενα ιστορικό ντοκουμέντο, 55 χρόνια από τον θρίαμβο της Ενώσεως Κέντρου.

Ο Γέρος της Δημοκρατίας, ο θρίαμβος του Ανένδοτου και η πορεία του προς την εξουσία, προσφορά στη Δημοκρατική Παράταξη.

Η πορεία της Ενώσεως Κέντρου προς τη μεγάλη νίκη στις 16 Φεβρουαρίου 1964, μέσα από τα ιστορικά πρωτοσέλιδα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ»

Εισαγωγή: Γεώργιος Π. Μαλούχος

Η αποτύπωση της ιστορίας την ώρα που γεννιέται

Η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», σε σχέση με την εποχή της πορείας του Γεωργίου Παπανδρέου και της Ενώσεως Κέντρου προς την εξουσία ήταν αυτή η εφημερίδα που με την τεράστια απήχησή της διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στις εξελίξεις και, ταυτόχρονα, θεμελίωσε τη σημασία της ως κύριας πηγής της μελέτης της τόσο ταραγμένης και κρίσιμης για την Ελλάδα εκείνης εποχής.

Η έκδοση δομήθηκε πάνω σε αυτή την αδήριτη πραγματικότητα μα και εξίσου στην ακόλουθη πεποίθηση: ότι το να μπορεί να μελετήσει κανείς σήμερα αυτά τα ίδια τα ιστορικά πρωτοσέλιδα όπως δημοσιεύθηκαν, χωρίς εκ των υστέρων αξιολογήσεις, σχολιασμούς ή παρεμβάσεις, ακριβώς όπως τα είδε η κοινή γνώμη της εποχής τους και όπως τη συνδιαμόρφωσαν μαζί με τις εξελίξεις, αποκτά ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία για τον σημερινό αναγνώστη.

Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει πρωτοσέλιδα των «ΝΕΩΝ» από τη στιγμή της κρίσης του Ιουνίου 1963 μέχρι και τον σχηματισμό της αυτοδύναμης κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου το 1964: πρόκειται για μία πολιτικά και ιστορικά ενιαία και αδιάσπαστη περίοδο. Ετσι, καθίσταται ένα έργο που όμοιο του δεν έχει υπάρξει ξανά στον ελληνικό Τύπο. Πέραν της προφανούς ιστορικής σημασίας του, είναι και κάτι σαν «ταξίδι στον χρόνο», το οποίο, πέραν της μαγικής γοητείας του, φωτίζει πάρα πολλά για τον αναγνώστη – και όσο πιο φιλεύρευνος εκείνος είναι, τόσο περισσότερες ακτίδες φωτός πέφτουν σε διάφορα σημεία της ιστορίας: κόσμοι ολόκληροι ανοίγονται μπροστά του όχι μόνον ως προς το κατεξοχήν θέμα που αυτή η έκδοση πραγματεύεται, αλλά στο σύνολο της ζωής, όπως βιωνόταν και αποτυπωνόταν εκείνες τις στιγμές.

Ασφαλώς, όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι η ιστορική γνώση και «αλήθεια», αν υποτεθεί ότι αυτή υπάρχει, αρχίζουν και τελειώνουν εκεί. Η ιστορική έρευνα έχει δώσει έκτοτε σημαντικούς καρπούς για εκείνη την περίοδο (αν και όχι οριστικούς και τελεσίδικους: αρκετά ζητήματα παραμένουν ακόμα και σήμερα ανοικτά), ενώ, επίσης ασφαλώς, υπάρχουν, όπως συμβαίνει – και πρέπει να συμβαίνει σε μία ελεύθερη κοινωνία -, και άλλες ερμηνείες των γεγονότων, ειδικά των πιο συγκρουσιακών και κρίσιμων. Τα παραπάνω σημαίνουν όμως, όπως προαναφέρθηκε, ότι ο αναγνώστης μπορεί να έρθει, μισό αιώνα αργότερα, σε πρωτογενή επαφή με την ιστορία όπως αυτή καταγραφόταν την ώρα που γεννιόταν. Και αυτό, πέρα από συναρπαστικό, είναι και πολύτιμο.

Με αυτές τις σκέψεις είναι που επιλέξαμε την αυθεντική αναπαραγωγή της αποτύπωσης της εποχής της πορείας της Ενώσεως Κέντρου προς την εξουσία μέσα από «ΤΑ ΝΕΑ». Παραδίδουμε έτσι στην κοινή γνώμη της δικής μας εποχής, ως ενιαία ιστορική ενότητα στην υπηρεσία της γνώσης, της κοινής συνείδησης και αυτογνωσίας. Μας βοηθά να διδαχθούμε και από τα σωστά και από τα λάθη – όλα, με τον δικό τους τρόπο, γίνονται τελικά πλούτος στο βάθος του χρόνου αν έχει κανείς τη διάθεση να βυθίσει τη σκέψη του στην πραγματική τους αξία.