Καλύτερες προοπτικές για ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο πνεύμονα

Σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς με συγκεκριμένους μεταστατικούς τύπους του καρκίνου του πνεύμονα προκύπτουν από τρεις κλινικές μελέτες φάσης ΙΙΙ αξιολόγησης του μονοκλωνικού αντισώματος atezolizumab, οι οποίες παρουσιάστηκαν στο πρόσφατο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO).

Συγκεκριμένα, από τη μελέτη III IMpower150, που δημοσιεύτηκε και στο επιστημονικό έντυπο New England Journal of Medicine, η θεραπεία με atezolizumab σε συνδυασμό με  bevacizumab και χημειοθεραπεία (καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη) είχε ως αποτέλεσμα οι ασθενείς, με μεταστατικό, μη πλακώδη, μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) που δεν είχαν  υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για τη μεταστατική τους νόσο, να ζήσουν σημαντικά περισσότερο (διάμεση συνολική επιβίωση 19,2 έναντι 14,7 μήνες, p=0,016) σε σύγκριση με τη θεραπεία με bevacizumab σε συνδυασμό με καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη. Παρατηρήθηκε πλεονέκτημα στη συνολική επιβίωση σε όλες τις προκαθορισμένες και επιλεγμένες με βιοδείκτες υποομάδες που αναλύθηκαν, στις οποίες περιλαμβάνονταν άτομα με μεταλλάξεις EGFR και ALK, οι οποίοι είχαν λάβει κατάλληλη στοχευμένη θεραπεία, αλλά και ομάδες με διαφορετικά επίπεδα έκφρασης PD-L1 ή με αρνητική έκφραση PD-L1. Άτομα με μεταστάσεις στο ήπαρ, στα οποία χορηγήθηκε η θεραπεία συνδυασμού με atezolizumab και bevacizumab, επίσης, επέδειξαν πλεονέκτημα επιβίωσης.

Στο πλαίσιο του συνεδρίου ανακοινώθηκαν και τα αποτελέσματα από τη μελέτη φάσης III IMpower131, που έδειξαν ότι το atezolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη συνδεδεμένη με λευκωματίνη, ([nab-πακλιταξέλη]) μείωσε τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου ή θανάτου κατά 29% σε σύγκριση μόνο με χημειοθεραπεία (καρβοπλατίνη και nab-πακλιταξέλη) στη θεραπεία πρώτης γραμμής ασθενών με προχωρημένο πλακώδη μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (p=0,0001). Τα ποσοστά της επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου ή θανάτου στους 12 μήνες διπλασιάστηκαν στους ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε ο συνδυασμός με atezolizumab σε σχέση με τους ασθενείς οι οποίοι υποβλήθηκαν μόνο σε χημειοθεραπεία (24,7% έναντι 12%). Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντικό όφελος συνολικής επιβίωσης κατά την ενδιάμεση αυτή ανάλυση ενώ η μελέτη συνεχίζεται όπως έχει προγραμματισθεί.

Πρόσφατα, επίσης, ανακοινώθηκαν και τα αποτελέσματα της μελέτης φάσης ΙΙΙ IMpower130, σύμφωνα με τα οποία ασθενείς, με μεταστατικό μη πλακώδη, μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ), που έλαβαν θεραπεία στην πρώτη γραμμή με atezolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (καρβοπλατίνη και πακλιταξέλη συνδεδεμένη με λευκωματίνη (nab-πακλιταξέλη)) έζησαν σημαντικά περισσότερο σε σύγκριση μόνο με χημειοθεραπεία. Επιπλέον, ο συνδυασμός με το atezolizumab μείωσε τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου ή θανάτου σε σύγκριση μόνο με τη χημειοθεραπεία.

Και στις τρεις προαναφερθείσες μελέτες το προφίλ ασφαλείας της θεραπείας με atezolizumab, μόνο του ή σε συνδυαστικό σχήμα, ήταν συνεπές με τα προφίλ ασφαλείας των φαρμάκων μεμονωμένα και κανένα νέο σήμα ασφαλείας δεν αναγνωρίστηκε με τους συνδυασμούς.

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν η αλωπεκία, η περιφερική νευροπάθεια, η ναυτία, η κόπωση, η ανορεξία και η διάρροια.

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Κάθε χρόνο 1.59 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν λόγω της ασθένειας, το οποίο μεταφράζεται σε περισσότερους από 4.350 θανάτους κάθε μέρα, παγκοσμίως.

Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να ταξινομηθεί γενικά σε δύο βασικές κατηγορίες: τον μη μικροκυτταρικό (ΜΜΚΠ)  και τον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Ο ΜΜΚΠ είναι ο κυρίαρχος τύπος και σ’ αυτόν οφείλεται το 85% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα. Ο ΜΜΚΠ χωρίζεται σε καρκίνο από πλακώδη και μη πλακώδη κύτταρα. Ο πλακώδης τύπος χαρακτηρίζεται από επίπεδα κύτταρα, τα οποία καλύπτουν την επιφάνεια της αναπνευστικής οδού, όπως παρατηρείται στο μικροσκόπιο. Τείνει να αναπτύσσεται σε κεντρικά σημεία του πνεύμονα και απαντάται περίπου στο 25-30% όλων των περιπτώσεων ΜΜΚΠ.

Το atezolizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που σχεδιάστηκε έτσι ώστε να συνδέεται με μια πρωτεΐνη που ονομάζεται PD-L1 και εκφράζεται σε καρκινικά κύτταρα και ανοσοκύτταρα που διεισδύουν στον όγκο, εμποδίζοντας τις αλληλεπιδράσεις του PD-L1 με τους υποδοχείς PD-1 και B7. Δεσμεύοντας τον PD-L1, το atezolizumab αποτρέπει την PD-L1/PD-1 διαμεσολαβούμενη αναστολή της ανοσολογικής απάντησης, και μπορεί έτσι να επιτρέψει την ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βασικός συνδυαστικός παράγοντας σε ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου, σε στοχευμένες θεραπείες και σε διάφορες χημειοθεραπείες,  για μεγάλο φάσμα καρκίνων.

Το atezolizumab έχει ήδη λάβει έγκριση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και σε περισσότερες από 70 χώρες ως δεύτερης γραμμής θεραπεία, για ασθενείς με ΜΜΚΠ (ανεξαρτήτως PD-L1 status) στους οποίους είχε χορηγηθεί θεραπεία για τη μεταστατική τους νόσο στο παρελθόν και για ασθενείς με τοπικά προχωρημένο ή μεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωμα μετά από προηγούμενη χημειοθεραπεία που περιέχει πλατίνη ή για ασθενείς που θεωρούνται ακατάλληλοι για σισπλατίνη.