Τι μουσική άκουγαν στις ελληνικές πόλεις του 19ου αιώνα;

Οι θεατές καθισμένοι σε καρέκλες παρακολουθούν ευλαβικά τον ή την πιανίστα – μάλλον κόρη πλούσιου εμπόρου στη δεύτερη περίπτωση – την ώρα που παίζει ένα κομμάτι στο πιάνο. Είναι μία από τις συνήθεις εικόνες στα μουσικά σαλόνια του 19ου αιώνα σε Αθήνα, Ερμούπολη Σύρου ή Πάτρα. Και αναδύεται μέσα από τη νέα έκδοση του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής με τίτλο «Interspersed with Musical Entertainment: Music in Greek Salons of the 19th Century» («Ποικιλλόμενα και υπό μουσικής απολαύσεως: Η μουσική στα ελληνικά σαλόνια του 19ου αιώνα») που κυκλοφορεί στην αγγλική γλώσσα.

Σύμφωνα με τα Νέα η καλλιτεχνική ζωή της εν λόγω περιόδου που ανθούσε στα σαλόνια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους φωτίζεται μέσα από την ενδελεχή έρευνα της Αύρας Ξεπαπαδάκου και του Αλέξανδρου Χαρκιολάκη. Η αρετή του πονήματος των δύο μουσικολόγων, όπως λέει στην εισαγωγή ο διαπρεπής συνάδελφός τους Τζιμ Σάμσον, είναι πως μας επιτρέπει να δούμε τι κρύβεται πίσω από τις οικείες, εξιδανικευμένες απεικονίσεις της μουσικής, των μουσικών και της εκτέλεσης. Μας βάζει στα παρασκήνια, με άλλα λόγια. «Αυτό το βιβλίο φωτίζει ένα μικρό κομμάτι μιας γενικότερης ιστορίας μουσικών εκδηλώσεων σαλονιού που εκτείνονται από τις αρχές του δεκάτου ενάτου έως τις αρχές του εικοστού αιώνα, μιας ιστορίας όπου οι γυναίκες βρίσκονται πραγματικά στο προσκήνιο. […] Η ανθολογία των κομματιών βοηθά στην αναβίωση μέρους της αμεσότητας των μουσικών πρακτικών που είναι της εποχής τους και του τόπου τους […]».

ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΑΛΟΝΙΟΥ. Στο βιβλίο, μέσα από μία περιήγηση στα ελληνικά αστικά κέντρα της εποχής, η μουσική σαλονιού εξετάζεται πολύπλευρα: ιστορικά, κοινωνικά, αισθητικά. Αγνωστες πληροφορίες και λεπτομέρειες δίνονται μέσα από μουσικά παραδείγματα και αποκαλύπτουν πτυχές της μουσικής δημιουργίας στην Αθήνα, στα Επτάνησα, στην Πάτρα, στο Ναύπλιο, στην Ερμούπολη, στο Φανάρι και στις παραδουνάβιες περιοχές πριν και κυρίως μετά την Ελληνική Επανάσταση και την εθνική ανεξαρτησία.
«Θα ήθελα να βρισκόμουν σε ένα αστικό σαλόνι της Κωνσταντινούπολης ή της Σμύρνης. Μπορεί να φταίει ότι έχω ζήσει κοντά πέντε χρόνια στην Πόλη και έχω επηρεαστεί από τις διηγήσεις και τις εικόνες. Αυτές τις εικόνες αστισμού που δύσκολα έβλεπες στην Ελλάδα της ίδιας εποχής. Οπότε μάλλον στο πολίτικο σαλόνι του Χρηστάκη Ζωγράφου θα ήθελα να είμαι παρά στο αντίστοιχο της Αθήνας», λέει ο Α. Χαρκιολάκης. Συγχρόνως, για πρώτη φορά εκδίδονται δεκαπέντε σπανιότατα, άγνωστα στην πλειονότητά τους μουσικά έργα σαλονιού διακεκριμένων ελλήνων συνθετών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Ανάμεσά τους ο Παύλος Καρρέρ, ο Σπυρίδων Ξύνδας, ο Ναπολέων Λαμπελέτ, ο Σπύρος Σαμάρας, ο Διονύσιος Λαυράγκας. Τα έργα αυτά σταχυολογήθηκαν από ελληνικά περιοδικά ποικίλης ύλης του 19ου αιώνα.

in.gr