COSSMOS: ελληνική πρωτοπορία στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας στη ναυτιλία
Το COSSMOS(Complex Ship Systems Modelling & Simulation) είναι το 1ο εργαλείο παγκοσμίως το οποίο μοντελοποιεί, προσομοιώνει και βελτιστοποιεί τα ενεργειακά και ναυτικά μηχανολογικά συστήματα σε επίπεδο συνολικού συστήματος, με τη χρήση προηγμένων τεχνικών μαθηματικής μοντελοποίησης και μηχανικής συστημάτων.
Η ναυτιλία αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της ανάπτυξης του πλανήτη, διακινώντας το 85% αγαθών και εμπορευμάτων. Το τρέχον διεθνές οικονομικό περιβάλλον, η αύξηση της τιμής των καυσίμων, οι ισχύοντες και αναμενόμενοι περιβαλλοντικοί κανονισμοί, καθώς και η κλιματική αλλαγή οδηγούν την παγκόσμια ναυτική βιομηχανία στην υιοθέτηση τεχνολογιών που βοηθούν στην αύξηση της αποδοτικότητας, τη μείωση του κόστους και τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του πλοίου. Παράλληλα, αυξάνεται η πολυπλοκότητα των ναυτικών ενεργειακών συστημάτων τα οποία αποτελούν το βασικό συντελεστή του λειτουργικού κόστους, των εκπομπών ρύπων και της απόδοσης του πλοίου.
Το COSSMOS(Complex Ship Systems Modelling & Simulation) είναι το 1ο εργαλείο παγκοσμίως το οποίο μοντελοποιεί, προσομοιώνει και βελτιστοποιεί τα ενεργειακά και ναυτικά μηχανολογικά συστήματα σε επίπεδο συνολικού συστήματος, με τη χρήση προηγμένων τεχνικών μαθηματικής μοντελοποίησης και μηχανικής συστημάτων. Το μεγάλο όφελος προκύπτει από τη σημαντική εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, καθώς παρακάμπτει την ανάγκη δημιουργίας πειραματικής εγκατάστασης, ενώ συμβάλλει σημαντικά στην αξιολόγηση νέων τεχνολογιών τόσο από την πλευρά της αποδοτικότητας όσο και της ασφάλειας.
Οι δυνατότητες του COSSMOS μπορούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, όπως η παρακολούθηση και διαγνωστική συστημάτων, η ανάλυση, ο έλεγχος και η βελτιστοποίηση λειτουργίας, η τεχνοοικονομική βελτιστοποίηση σχεδιασμού νέων συστημάτων, η αξιολόγηση και μελέτη εφικτότητας νέων τεχνολογιών.
Η ιδέα της ομάδας για την εισαγωγή της συστημικής προσέγγισης στο μηχανολογικό μέρος του πλοίου και η δημιουργία αντίστοιχου εργαλείου ηλεκτρονικού υπολογιστή προέκυψε το 2008. Όπως λέει ο Δρ Νικόλας Κακαλής, εκπρόσωπος της ερευνητικής ομάδας, «παρατηρώντας το αυξανόμενο ενδιαφέρον πλοιοκτητών και διαχειριστών στόλων σε παγκόσμιο επίπεδο για την ενεργειακή απόδοση όλων των συστημάτων και λειτουργιών στα πλοία, στόχος μας ήταν να καλύψουμε το κενό που υπήρχε στην ανάλυση και βελτιστοποίηση ολοκληρωμένων και πολύπλοκων συστημάτων στο χώρο της ναυτιλίας». Ο Δρ Κακαλής συμπληρώνει πως «βασική προϋπόθεση και κίνητρο για οποιαδήποτε ερευνητική προσπάθεια είναι το επιστημονικό ενδιαφέρον του ερευνητή, η χρησιμότητα της ιδέας και κατά συνέπεια η βιωσιμότητά της».
Για την ερευνητική ομάδα του COSSMOS, οι βασικοί τρόποι εμπορικής αξιοποίησης του project ήρθαν αμέσως μετά τη σύλληψη της αρχικής ιδέας. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα αξιοποίησης του COSSMOS με συνεργασίες με ελληνικές και ξένες ναυτιλιακές εταιρείες, στις οποίες προσφέρονται μελέτες και υπηρεσίες βασισμένες στο εργαλείο. Ταυτόχρονα, πραγματοποιούνται διάφορες προωθητικές ενέργειες marketing τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, ενώ αυτή την περίοδο εκπονείται λεπτομερές σχέδιο μεγέθυνσης (scale up) της χρήσης του εργαλείου και διείσδυσης στην αγορά.
Σύμφωνα με τον Δρ Κακαλή, το στοιχείο που κρίνει την επιτυχία σε αντίστοιχα projects είναι η γνώση της αγοράς σε συνδυασμό με την ικανότητα να προβλέψεις τις ανάγκες της. Σημαντική είναι επίσης η τεχνογνωσία του πως θα εκπονηθεί το project και ιδιαίτερα η δυνατότητα σύνθεσης της κατάλληλης ομάδας. Η συμβουλή του σε ένα νέο ερευνητή που τώρα ξεκινά είναι: «προσπάθησε, κι αν αποτύχεις, προσπάθησε ξανά και ξανά και ξανά μέχρι να τα καταφέρεις» (R. Kippling).
Αξίζει να σημειωθεί πως το COSSMOS έχει αναπτυχθεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα από Έλληνες μηχανικούς. Ο περιορισμένος έως και ανύπαρκτος αριθμός αντίστοιχων εθνικών ερευνητικών προσπαθειών για τη ναυτιλία, ώθησε την ομάδα να δηλώσει συμμετοχή στο 2ο Διαγωνισμό «Η Ελλάδα Καινοτομεί!». Στόχος ήταν να αναδειχτεί η προσπάθεια και να αποτελέσει ένα ακόμα παράδειγμα των δυνατοτήτων που υπάρχουν στην χώρα για υψηλού επιπέδου έρευνα και καινοτομία. «Στόχος μας ήταν και είναι να αποτελούμε κέντρο αριστείας για την έρευνα και ανάπτυξη στο χώρο της ναυτικής μηχανολογίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, καθώς και να συμβάλουμε στην ανάπτυξη νέας γενιάς υπηρεσιών και υπολογιστικών εργαλείων στην ανάλυση και βελτιστοποίηση ενεργειακών συστημάτων πλοίου του DNVGL βασισμένα και στο COSSMOS», σημειώνει ο εκπρόσωπος της ερευνητικής ομάδας.