«Ζωντανή πόλη με ποιοτικά κτίρια» χαρακτηρίζει την Αθήνα η εμπνεύστρια του «Open House»

Το «Open House» είναι ένα πρόγραμμα που τείνει να γίνει θεσμός, καθώς υιοθετείται από όλο και περισσότερες πόλεις. Πρόκειται για έναν αρχιτεκτονικό «περίπατο», ιστορικής σημασίας, που συμβάλλει στη βαθύτερη γνώση του πολιτισμού και στην επικοινωνία των κατοίκων με την πόλη τους.

Tο «Open House» επιδιώκει να δώσει «βήμα» στους πολίτες για να εκφράζουν τις απόψεις τους, ενώ αναδεικνύει τον ανοιχτό διάλογο με αρχιτέκτονες και δημόσιους φορείς.

Εμπνεύστρια του προγράμματος η Βικτόρια Θόρντον, που από το 1992 ξεκίνησε να συστήνει στους βρετανούς πολίτες τα λονδρέζικα κτίρια. Το πεδίο της συμμετοχής όλο και διευρύνεται, με την Open House «οικογένεια» να αποκτά 25 πόλεις – μέλη, μεταξύ των οποίων, Νέα Υόρκη, Δουβλίνο, Τελ Αβίβ, Ιερουσαλήμ, Ελσίνκι, Μελβούρνη, Βαρκελώνη, Σικάγο, Ρώμη, Λισαβόνα, κ.ά.

Το παρών έχει δώσει το πρόγραμμα και στην Ελλάδα, που διεξάγεται εδώ και τρία χρόνια, ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, ενώ η νέα του «εμφάνιση» αναμένεται τον ερχόμενο Οκτώβριο εκεί.

Για τον δωρεάν αυτόν μαραθώνιο ξεναγήσεων, το σκοπό του «Open House» και τα μελλοντικά σχέδια του προγράμματος μίλησε στο in.gr η εμπνεύστριά του, Βικτόρια Θόρντον, εκφράζοντας, παράλληλα, τη γνώμη της για την αρχιτεκτονική της Αθήνας και το Rethink Athens.

«Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλους, δεν απαιτεί συγκεκριμένες γνώσεις για να το κατανοήσει κανείς. Ενθαρρύνουμε τον καθένα να μελετήσει την πόλη του και να εξετάσει την αρχιτεκτονική της. Είναι κάτι που δεν περιλαμβάνεται στη σχολική εκπαίδευση και καλό είναι να ενημερώνονται όλοι οι κάτοικοι και όχι μόνο οι αρχιτέκτονες», δήλωσε η Βικτόρια Θόρντον, που μπορεί να μην είναι αρχιτέκτονας, αλλά μελετά χρόνια το αντικείμενο και έχει γράψει βιβλία αρχιτεκτονικής.

«Προσπάθησα να βρω γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τον κόσμο», συνεχίζει η Βικτόρια, ενώ θεωρεί συναρπαστικό το ότι τα κτίρια είναι «μέρος της κουλτούρας, του πολιτισμού , και της κοινωνίας μας. Μας επηρεάζουν ειδικά όταν πρόκειται για καθημερινά κτίρια όπου ζούμε και δουλεύουμε. Το πρόγραμμα μας βοηθά να επικοινωνούμε καλύτερα με αυτά».

Όπως αναφέρει, τα κτίρια αυτά προσεγγίζονται όχι με σκοπό την κριτική αλλά την καλύτερη γνώση. Ο καθένας μπορεί να διαλέξει κτίρια που θέλει να αναδείξει, ενώ στο «Open House» υπάρχουν ξεναγοί που κατευθύνουν το κοινό μιλώντας για την αρχιτεκτονική και ιστορική σημασία των κτιρίων.

Το πώς και το γιατί σχεδιάστηκε το κτίριο, η χρήση, αλλά και το πώς μπορεί να συνυπάρξει με τον 21ο αιώνα είναι τα βασικά σημεία στα οποία εστιάζει το «Open House». Σκοπός του προγράμματος είναι, επίσης, η όξυνση της δημιουργικής σκέψης και η δυνατότητα διεξαγωγής της συζήτησης ανάμεσα σε αρχιτέκτονες και κατοίκους.

Σύμφωνα με την Βικτόρια Θόρντον , οι κάτοικοι αποκτούν γνώσεις που υπό άλλες συνθήκες ίσως δεν αποκτούσαν για το κτίριο και τους δίνεται έτσι η δυνατότητα να υποβάλλουν τυχόν προτάσεις τους στους αρχιτέκτονες.

Ανάμεσα στα μελλοντικά πλεονεκτήματα του «Open House», και το να μπορούν οι κάτοικοι να συζητήσουν με πολιτικούς και δημόσιους φορείς για την αρχιτεκτονική των κτιρίων, αλλά και να εκφράσουν οι πολιτικοί τις σκέψεις τους.

«Οι κάτοικοι μπορούν να σκεφτούν το σχεδιασμό των πόλεών τους. Ο κόσμος καλείται να επεξεργαστεί τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της πόλης του, και τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά», σημειώνει χαρακτηριστικά η Βικτόρια, ενώ φέρνει ως παράδειγμα το Λονδίνο από όπου ξεκίνησε το πρόγραμμα και έχει μεγαλύτερη απήχηση.

«Σε περιοχές του Λονδίνου οι πολιτικοί εκλαμβάνουν το πρόγραμμα ως ένα αρραβωνιαστικό ‘μοντέλο’ με το κοινό τους, δίνουν σημασία στο ‘Open House’, ενώ ο πολίτης αποκτά ουσιαστικό λόγο», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Το πρόγραμμα συγκεντρώνει μεγάλη υποστήριξη των τοπικών φορέων του Λονδίνου, σύμφωνα με την Βικτόρια.

«Στην αρχή η υποστήριξη της κυβέρνησης ήταν ισχνή, τώρα το 50% της χρηματοδότησης του open House στο Λονδίνο προέρχεται από τους τοπικούς φορείς», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Όσο για την εφαρμογή του προγράμματος στην Ελλάδα, ελπίζει να «αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη απήχηση».

Προϋπόθεση υλοποίησης του «Open House» είναι «να υπάρχουν ποιοτικά κτίρια, να είναι ελεύθερο ως προς την πρόσβαση και να διευθύνεται από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις», δηλώνει η Βικτόρια, ενώ προσθέτει:

«Σκοπός μας το είναι το ‘Open House’ να λειτουργεί με γκρουπ, σαν διεθνές φεστιβάλ, χωρίς, όμως, να χάνεται η ταυτότητα της κάθε πόλης».

«Ποιοτικά και ποικίλα» χαρακτήρισε τα κτίρια της Αθήνας, λέγοντας πως πρόκειται για ένα ιστορικό συνονθύλευμα, μια μίξη διαφόρων περιόδων, που συνθέτει ένα σύγχρονο προφίλ.

Οπαδός των παλαιών κτιρίων, η Βικτόρια τα χαρακτήρισε «διαχρονικά», θεωρεί ωστόσο δύσκολη υπόθεση την αναπαλαίωση όχι μόνο για οικονομικούς λόγους, αλλά και επειδή «τα παλιά κτίρια έχουν κάτι το δυνατό και μνημειώδες, που δεν μεταφέρεται εύκολα στη σύγχρονη αναπροσαρμογή τους».

Χαρακτηρίζοντας την Αθήνα «ζωντανή πόλη με ενέργεια», έδωσε την εξής συμβουλή για τα αθηναϊκά κτίρια:

«Να αναδεικνύετε την αξία τους, να δίνετε βάση στην αρχιτεκτονική ανανεώνοντάς την και να ασχολείστε με τον καλό σχεδιασμό», ενώ, παράλληλα, η Βικτόρια ελπίζει στην υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης.

Σχολιάζοντας το Rethink Athens, είπε: «Ακολουθεί τη λογική ευρωπαϊκών πόλεων. Θα κάνει, ίσως, και πιο διάσημο το ‘Open House’, που είναι μέρος του πολιτιστικού ημερολογίου».

Δύσκολη πόλη για την εφαρμογή του προγράμματος χαρακτήρισε το Τόκυο, που ακολουθεί συγκεκριμένες νόρμες, ενώ εξέφρασε την ελπίδα πως ο εθελοντικός κύκλος θα ανοίξει περισσότερο με τις συμμετοχές να αγγίζουν τις 30 πόλεις του χρόνου.

Ελισάβετ Σταμοπούλου