Η έλλειψη μοσχευμάτων οδηγεί σε μείωση των μεταμοσχεύσεων ήπατος

Παρά τα εξαιρετικά ποσοστά επιβίωσης, που αγγίζουν και το 90%, οι μεταμοσχεύσεις ήπατος στην Ελλάδα παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία το 2013, κυρίως λόγω της υποστελέχωσης των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αλλά και της έλλειψης μοσχευμάτων. Σήμερα αναλογούν περίπου επτά δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ στην Ισπανία η αναλογία είναι 30/εκατ. πληθυσμού.

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Ήπατος, Σ.Καραταπάνης και ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μεταμοσχεύσεων, Β.Παπανικολάου, το α’ τρίμηνο του 2013 έχουν πραγματοποιηθεί μόνον επτά μεταμοσχεύσεις, ενώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα είχαν γίνει 16.

Ο κ.Καραταπάνης εξήγησε ότι, οι οδυνηρές ελλείψεις οι οποίες παρατηρούνται στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, η μείωση των κλινών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), αλλά και η σημαντική υποστελέχωση των μονάδων, δυναμιτίζουν τη διαδικασία ανεύρεσης δοτών οργάνων.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από το 2009 έχει σταματήσει η λειτουργία του Κέντρου Μεταμόσχευσης στην Αθήνα, το οποίο λειτουργούσε στο Νοσοκομείο «Λαϊκό», και όλο το «φορτίο» της μεταμόσχευσης ήπατος στην Ελλάδα έχει πλέον αναληφθεί από το μοναδικό Κέντρο που λειτουργεί σήμερα στη χώρα, στο Νοσοκομείο «Ιπποκράτειο», της Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τον κ.Καραταπάνη, αυτό είχε ως συνέπεια, το 2012 να πραγματοποιηθούν στη χώρα μας μόνο 47 μεταμοσχεύσεις ήπατος, ενώ άλλες 19 μεταμοσχεύσεις ήπατος σε Έλληνες ασθενείς πραγματοποιήθηκαν σε κέντρα του εξωτερικού. Το 2011 υπήρξαν 17 εγκρίσεις αιτημάτων για μετάβαση στο εξωτερικό για μεταμόσχευση ήπατος με εκτιμώμενο κόστος 5,2 εκατ. ευρώ, σε σύνολο 47 περιπτώσεων με συνολικό εκτιμώμενο κόστος που ανέρχεται στα 11,5 εκατ. ευρώ.

Σημειώνει δε ότι, σημαντικός αριθμός ασθενών δεν καταφέρνει να μεταμοσχευθεί, επειδή καταλήγει προτού υποβληθεί στη μεταμόσχευση, και προτείνει μεταξύ άλλων την άμεση στήριξη των ΜΕΘ της χώρας, την άμεση λειτουργία Κέντρου μεταμόσχευσης στην Αθήνα και την επιπλέον στήριξη του Κέντρου της Θεσσαλονίκης, συνδυαστικά με την αναβάθμιση του ρόλου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.

Δωρεάν χορήγηση φαρμάκων
Από την πλευρά του, Β.Παπανικολάου υπογράμμισε τη σημασία και την αξία του έργου το οποίο επιτελεί η Χειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου «Ιπποκράτειο», στη Θεσσαλονίκη στη μεταμόσχευση ήπατος καθώς έχουν πραγματοποιηθεί 440 μεταμοσχεύσεις ήπατος, 18 μεταμοσχεύσεις ήπατος σε παιδιά και δύο συνδυασμένες μεταμοσχεύσεις ήπατος – νεφρού.

Μεγάλη σημασία για την καλή πορεία των ασθενών έχει η πρώιμη πρόσβαση στην κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Στο πλαίσιο αυτό, η φαρμακευτική εταιρεία Novartis εκπρόνησε το διάστημα Μάρτιο 2013 – Φεβρουάριο 2013, πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης με δωρεάν χορήγηση του φαρμάκου Εverolimus.

Σύμφωνα με τον κ.Παπανικολάου, οι ασθενείς οι οποίοι εντάχθηκαν στο πρόγραμμα διατηρούν μέχρι σήμερα λειτουργόν ηπατικό μόσχευμα, με διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας. Το Εverolimus είναι ο πρώτος αναστολέας mTOR με έγκριση στη μεταμόσχευση ήπατος και αποτελεί πλέον τη νέα θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με μεταμόσχευση ήπατος, ενώ το φάρμακο διαθέτει επίσης έγκριση και για την μεταμόσχευση νεφρού και καρδιάς, καθώς διαθέτει ευρύ φάσμα επιστημονικών δεδομένων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη μεταμόσχευση ήπατος το Εverolimus μειώνει σημαντικά τα ποσοστά οξείας απόρριψης του ηπατικού μοσχεύματος, επιτρέπει σημαντική μείωση στη χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων και προσφέρει καλύτερη διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας.

Το Everolimus είναι το πιο ευρέως μελετημένο ανοσοκατασταλτικό στη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων με περισσότερους από 10.000 λήπτες μοσχευμάτων να έχουν συμμετάσχει παγκοσμίως σε κλινικές δοκιμές. Υπό την εμπορική ονομασία Certican, έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 90 χώρες για την πρόληψη της απόρριψης οργάνων για μεταμόσχευση νεφρού, καρδιάς και προσφάτως μεταμόσχευσης ήπατος.

Το Everolimus είναι επίσης διαθέσιμο σε διαφορετικές περιεκτικότητες και δοσολογίες για διαφορετική χρήση σε μη-μεταμοσχευμένους ασθενείς με τις εμπορικές ονομασίες Afinitor και Votubia.

Προσφορά ζωής
Η Χ.Θεοδωρίδου, γενική γραμματέας του Σωματείου Ηπατομεταμοσχευμένων Ελλάδος «ΗΠΑΡχω», αναλύοντας την προσωπική της εμπειρία από τη μεταμοσχευτική διαδικασία επισημαίνει ότι η «μεταμοσχευτική διαδικασία συμπεριλαμβάνει δύο τομείς. Την προσφορά οργάνων και την ποιότητα των μεταμοσχεύσεων. Η εικόνα αυτών των δύο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το Εθνικό Σύστημα Υγείας της κάθε χώρας. Σήμερα που το Εθνικό Σύστημα Υγείας ασθενεί, είναι εύλογο ότι, η διαχρονικά μικρή σε αποτέλεσμα μεταμοσχευτική διαδικασία της χώρας επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο. Επιπροσθέτως, οι πολιτικές των τελευταίων ετών επηρεάζουν αρνητικά δημιουργώντας «αναχώματα», τόσο στην παροχή της αναγκαίας φαρμακευτικής θεραπείας όσο και της κατάλληλης και εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης σε ευαίσθητα κοινωνικές ομάδες όπως οι μεταμοσχευμένοι ήπατος».