Απεξαρτημένος νέος ψάχνει… εργασία

Με κεντρικό σύνθημα «Χρέος μας …η ζωή», το ΚΕ.Θ.Ε.Α. με αφορμή τον φετινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών (26 Ιουνίου), υπογραμμίζει τις επιπτώσεις που έχει η οικονομική κρίση στους χρήστες και στις οικογένειες τους, καθώς τα απεξαρτημένα άτομα αντιμετωπίζουν εντονότερο πρόβλημα επαγγελματικής αποκατάστασης.

Δυστυχώς, αλλά η δίνη της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η χώρα μας τους τελευταίους μήνες, επηρεάζει τους αδύναμους, εντείνει τα προβλήματα χρήσης ουσιών, ψυχικής υγείας και κοινωνικού αποκλεισμού.

«Η καθιερωμένη φετινή καμπάνια του ΚΕ.Θ.Ε.Α. αποφασίσαμε να επικεντρωθεί στην ανάγκη να διαφυλάξουμε ως κοινωνία την αλληλεγγύη και τη συνοχή μας και να στηρίξουμε τους ευάλωτους. Θεωρούμε ότι δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε στο οικονομικό χρέος να μας κάνει να ξεχάσουμε το χρέος μας απέναντι στη ζωή», επεσήμανε κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου Γεράσιμος Νοταράς.

Η οικονομική κρίση πλήττει περισσότερο άτομα που βρίσκονται στην φάση της κοινωνικής επανένταξης, καθώς η ένταξη στην αγορά εργασίας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, ακόμη και για εκείνους που διαθέτουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο και εργασιακή εμπειρία.

Σχεδόν αμετάβλητα τα χαρακτηριστικά του χρήστη

Από την επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων των Συμβουλευτικών Κέντρων του ΚΕ.Θ.Ε.Α. για το έτος 2009, ο χρήστης ουσιών είναι κυρίως άνδρας (86,3%), περίπου 28 ετών, άνεργος και διαμένει με την γονική του οικογένεια (71%). Κατά κύριο λόγο είναι Έλληνας (94,2%) που έχει εγκαταλείψει το σχολείο περίπου στα 15 και η πρώτη του επαφή με τις ουσίες (ινδική κάνναβη) έγινε σε ηλικία 16 ετών.

Πολύ σύντομα, περίπου στα 19, ξεκινά η χρήση της κυρίας ουσίας εξάρτησης που είναι για τους περισσότερους η ηρωίνη (79,6%).

Διαφοροποίηση παρατηρείται σε σχέση με το παρελθόν στον τρόπο χρήσης της ουσίας, καθώς κυριαρχεί πλέον η εισπνεόμενη από τη μύτη (64,8%), επειδή ενέχει λιγότερους κινδύνους για την υγεία του χρήστη. Ωστόσο οι ειδικοί εκτιμούν ότι η τάση αυτή μπορεί να ανατραπεί και να αυξηθούν και πάλι τα ποσοστά ενέσιμης χρήσης, μαζί με τους κινδύνους για την υγεία και τη ζωή των εξαρτημένων ατόμων.

Σημαντικό ποσοστό εξαρτημένων ατόμων δεν έχει υποβληθεί ποτέ σε έλεγχο για μολυσματικές ασθένειες, με αποτέλεσμα όταν απευθύνονται στα προγράμματα απεξάρτησης να διαπιστώνεται ότι το 30,9% πάσχει από ηπατίτιδα C.

Τέλος, επτά στους δέκα χρήστες έχουν συλληφθεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, ενώ τέσσερις στους δέκα έχουν τουλάχιστον μία καταδίκη.

Προβλήματα σωματικής υγείας

Οι φλεγμονές, τα οδοντιατρικά και ορθοπεδικά προβλήματα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη συχνότητα οι χρήστες. Τα προβλήματα οξύνονται είτε λόγω της παραμέλησης τους από τους ίδιους τους χρήστες, είτε λόγω της λίστας αναμονής στα δημόσια νοσοκομεία.

Επιπλέον, οι περικοπές στο σύστημα δημόσιας υγείας έχουν ήδη καταστήσει δυσκολότερες τις παραπομπές των ατόμων από το ΚΕ.Θ.Ε.Α. για ιατρικές εξετάσεις στα δημόσια νοσοκομεία ή άλλους φορείς Υγείας.

Η μη έγκαιρη διάγνωση και ιατρική αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας, είτε ο χρήστης είναι στον δρόμο, είτε σε θεραπευτικό κέντρο, επιβαρύνει περαιτέρω την υγεία του και καθιστά αυτομάτως δυσκολότερη και δαπανηρότερη την θεραπεία.

Επανένταξη και αγορά εργασίας

Έξι από τους δέκα χρήστες που απευθύνθηκαν στο ΚΕ.Θ.Ε.Α. το 2009, όπως προαναφέραμε, ήταν άνεργοι, ενώ μόλις δύο στους δέκα είχαν κάποια περιστασιακή και συνήθως επισφαλή εργασιακή απασχόληση ή εκπαιδευτική δραστηριότητα.

Βασικός στόχος όλων των προγραμμάτων απεξάρτησης είναι η ένταξη στην αγορά εργασίας. Ωστόσο η βασική αυτή προϋπόθεση που ταυτόχρονα είναι και παράγοντας πρόληψης της υποτροπής, ακυρώνεται από την οικονομική κρίση που πλήττει την αγορά εργασίας.

«Η οικονομική κρίση με αποπροσανατολίζει από την προσπάθειά μου. […] θεωρώ αυτή την εποχή, εποχή οικονομικών ευκαιριών και σε συνδυασμό με τις περικοπές στο πρόγραμμα από τα πιο μικρά έξοδα μέχρι και την έλλειψη θεραπευτικού προσωπικού, συχνά με κάνει να πιστεύω ότι δεν έχει νόημα να μένω καθαρός σε όλα στη ζωή μου.», σκέφτεται ένα από τα μέλη του ΚΕ.Θ.Ε.Α.- Διάβαση που συμμετέχει στην Βραδινή Κοινότητα.

Οι προοπτικές εργασιακής ένταξης των απεξαρτημένων ατόμων διαγράφονται δυσοίωνες, καθώς είναι δύσκολη τόση η εξεύρεση όσο και η διατήρηση μιας θέσης εργασίας. Το πιεστικό αυτό περιβάλλον αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής σε παλιές συμπεριφορές και ενεργοποιεί μηχανισμούς επιβίωσης του παρελθόντος (παραβατικότητα, χρήση).

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι επτά στους δέκα χρήστες βρίσκουν «διέξοδο» σε νόμιμες εξαρτήσεις, όπως το αλκοόλ, τα ψυχοφάρμακα και ο τζόγος.

Λειτουργικότητα και Αποδοτικότητα του ΚΕ.Θ.Ε.Α.

Παρά τις κοινωνικές αντιξοότητες και τα προβλήματα λειτουργίας που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια το ΚΕ.Θ.Ε.Α. (αναστολή προσλήψεων από το 2006, στασιμότητα κρατικών επιχορηγήσεων, γραφειοκρατία, απουσία εθνικού σχεδίου δράσης κατά των ναρκωτικών), συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες τους σε 90 μονάδες.

Οι μονάδες δραστηριοποιούνται σε 18 πόλεις και 19 σωφρονιστικά καταστήματα, ενώ γίνονται και παρεμβάσεις στον δρόμο, όπου υπάρχουν χρήστες αποκομμένοι από κάθε μορφή βοήθειας.

Η προσέλευση στις δομές αυτές το 2009 παρουσίασε αυξητική τάση που συνεχίζεται και το 2010. Ειδικότερα, 3.182 έφηβοι και ενήλικοι χρήστες ουσιών απευθύνθηκαν στα 23 Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕ.Θ.Ε.Α. σε όλη την Ελλάδα. Υπηρεσίες ψυχικής απεξάρτησης μέσω των θεραπευτικών κοινοτήτων προσφέρθηκαν σε 1.085 άτομα, ενώ 515 άτομα συμμετείχαν στα Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης, ολοκληρώνοντας την θεραπευτική τους πορεία με την ενσωμάτωση τους στο κοινωνικό σύνολο.

Σημαντική αύξηση σημειώθηκε το 2009 στην συμμετοχή των κρατουμένων και των αποφυλακισμένων στις παρεμβάσεις του ΚΕ.Θ.Ε.Α.: 1.864 άτομα συμμετείχαν στην Συμβουλευτική Υποστήριξη Κρατουμένων και 200 άτομα σε προγράμματα θεραπείας απεξάρτησης και επανένταξης για φυλακισμένους και αποφυλακισμένους.

Τέλος, οι μονάδες άμεσης παρέμβασης και προσέγγισης χρηστών στον δρόμο, ήρθαν σε επαφή με 2.000 χρήστης μόνο στην περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής.

Για την λειτουργία όλων των παραπάνω δομών του το ΚΕ.Θ.Ε.Α. απασχόλησε 496 εργαζόμενους και 62 άτομα μερικής απασχόλησης. Από τα 24 εκατομμύρια ευρώ κρατικής επιχογήρησης, το 90% καταβλήθηκε εντός του 2009, ενώ το υπόλοιπο 10% εκταμιεύθηκε στις αρχές του 2010. Οι προσπάθειες αυτοχρημαδότησης απέφεραν 4,2 εκατ. ευρώ.

Το ΚΕ.Θ.Ε.Α. επιθυμώντας να ενισχύσει το κλίμα διαφάνειας και λογοδοσίας προς την ελληνική κοινωνία και Πολιτεία καταρτίζει την περαιτέρω στρατηγική του στηριζόμενο:

– Στην αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του με στόχο την συγκράτηση του κόστους και την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, βελτιώνοντας ταυτόχρονα την ποιότητα των υπηρεσιών και την εξυπηρέτηση των χρηστών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται το Κέντρο Κοινοτικής Παρέμβασης στα Εξάρχεια, που παρέχει πολύπλευρες υπηρεσίες πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης σε εφήβους και νεαρούς χρήστες. Ταυτόχρονα δημιουργούνται νέα σημεία επαφής (Χολαργός, Ίλιον, Ελληνικό).

– Στην εντατικοποίηση των συνεργασιών με την τοπική αυτοδιοίκηση. Έχει ήδη ξεκινήσει η λειτουργία Συμβουλευτικού Κέντρου στα Χανιά, την Ελευσίνα και το Ίλιον, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου θα δημιουργηθεί αντίστοιχη δομή και στην Ρόδο.

– Στην εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των υπηρεσιών του, με τη σύσταση επιτροπής από τέσσερις επιστήμονες διεθνούς κύρους και στόχο την βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών.

– Στην αξιοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και της εθελοντικής εργασίας, με περισσότερους από 100 εθελοντές πανελλαδικά.

Τέλος, προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των αναγκών της ελληνικής κοινωνίας με κύριο άξονα τη δημιουργία προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης από τις πρώιμες φάσεις της θεραπείας, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις συνθήκες και ανάγκες ένταξης των απεξαρτημένων ατόμων στην αγορά εργασίας.

Προαπαιτούμενο είναι η δικτύωση των θεραπευτικών μονάδων με τους εργοδοτικούς φορείς και τις επιχειρήσεις, ώστε να δημιουργηθεί δίκτυο πληροφόρησης για νέες θέσεις εργασίας.

Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί και στην δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων και αυτό-διαχειριζόμενων συνεταιρισμών από μέλη και αποφοίτους των θεραπευτικών προγραμμάτων.

Οι προτάσεις όμως θα πρέπει να τύχουν της αποδοχής της κοινωνίας και ιδιαιτέρως των εργοδοτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, καθώς η οικονομική κρίση πλήττει εντονότερα τα εξαρτημένα άτομα, ως μέλη των κοινωνικά ευπαθών ομάδων.

health.in.gr