Παράδοση της Αμφιλοχίας

Την παραμονή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων τα παιδιά γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι και «λένε» τα κάλαντα διατηρώντας αναλλοίωτη μια πατροπαράδοτη συνήθεια που έχει τις ρίζες της σε περασμένους αιώνες.
Την ημέρα των Θεοφανείων (Φώτων) ξεκινά από τον ναό του Αγίου Αθανασίου πομπή που περιφερόμενη σε κεντρικά σημεία της πόλης καταλήγει στην παραλία της Αμφιλοχίας δίπλα στην κεντρική πλατεία «μπαστούνι», όπου και γίνεται η ρίψη του Σταυρού.
Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών η γιορτή των Αποκρεών έχει καταστεί σημείο αναφοράς. Στην πόλη αναβιώνουν έθιμα που αντλούν την καταγωγή τους απο λαϊκές δοξασίες και παραδόσεις που χάνονται μέσα στο χρόνο, αλλά με σύγχρονες αναφορές. Οι τριήμερες εκδηλώσεις ξεκινούν με την αναβίωση του θεατρικού δρώμενου «Πανάρατος» που διατηρεί στοιχεία και επιρροές από την «Ερωφίλη» του Χορτάτση. Σε αυτή την προσπάθεια ανακίνησης της κληρονομιάς της πόλης, γίνεται και η «αναπαράσταση» στιγμών της ζωής του τοπικού ήρωα – στη συνείδηση και φαντασία του λαού (αφού η «καταγωγή» του είναι από την Αμφιλοχία) – «Μπάρμπα Γιώργου», κλασσική φιγούρα στον μπερντέ των καραγκιοζοπαιχτών. Την παραμονή της Καθαράς Δευτέρας όπου το κέφι και το μπρίο των προηγούμενων ημερών αγγίζει κάθε εκδήλωση στην πόλη, η παρέλαση των μεταμφιεσμένων, που κορυφώνεται με το κάψιμο του «καρνάβαλου» στην παράλία της Αμφιλοχίας, γίνεται το φινάλε και η αφετηρία νέων αξέχαστων στιγμών διασκέδασης. Τα «Κούλουμα» γιορτάζονται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ανοιξιατίκου, ενώ στο Δημοτικό Διαμέρισμα Σπάρτου, στην παραλία «Κουλούρι», γίνεται η «Γιορτή Μυδιού».

Το Πάσχα και συγκεκριμένα τη Μεγάλη Παρασκευή, γίνεται η περιφορά των Επιταφείων του Αγίου Αθανασίου και της Αγίας Παρασκευής που περνώντας ενωμένοι από τον κεντρικό δρόμο (Ν. Στράτου) καταλήγουν στην κεντρική πλατεία «μπαστούνι» και μετά από σύντομη ακολουθία ξεχωρίζουν για να επιστρέψουν στην ενορία τους.
Άλλοτε ως εκδήλωση αγάπης και στην εποχή μας ως έθιμο, αναβιώνει τα 3 τελευταία χρόνια προς τα τέλη του Ιουλίου η «Βαρκαρόλα». Σε παλαιότερους χρόνους οι κανταδόροι της περιοχής «περιδιάβαιναν» με μια βάρκα την παραλία και τραγουδούσαν γεμάτοι ερωτική περιπάθεια «σκοπούς» που θα προσέλκυαν στην αγκαλιά του ερωτευμένου νέου – που τους καλούσε – το αντικείμενο της λατρείας του. Στις μέρες μας η απόληξη του Ιουλίου αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για να πλημμυρίσουν ξανά τα γαλήνια νερά του Αμβρακικού από τους μεθυσμένους ήχους κανταδόρικων στίχων και πειραγμάτων. Μουσικοί, τραγουδιστές, απλοί πολίτες πάνω σε μια σχεδία που «σέρνουν» βάρκες, διασχίζουν την παραλία ερμηνεύοντας, την ώρα που νυχτώνει, για τους επισκέπτες και τους κατοίκους της Αμφιλοχίας τραγούδια μιας περασμένης αλλά ωραίας εποχής.

Την ίδια περίοδο και στο πλαίσιο των καλοκαιρινών εκδηλώσεων διοργανώνονται στην πόλη της Αμφιλοχίας – για 7 μέρες περίπου – και τα «Πανακαρνάνεια», όπου κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν παραδοσιακούς χορούς, από χορευτικά τμήματα των πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής, θεατρικές παραστάσεις και να απολαύσουν μουσικές βραδιές έντεχνης και λαϊκής μουσικής.
Μια άλλη σημαντική εκδήλωση της πόλης είναι η «Εμποροπανήγυρις» που προπολεμικά αποτελούσε σημαντικότατο οικονομικό γεγονός για την περιοχή, καθώς συγκέντρωνε ολόκληρη την επαρχία Βάλτου, την Ευρυτανία και την επαρχία Βονίτσης και Ξηρομέρου. Μετείχαν σ’ αυτή Έμποροι – Εκθέτες απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας και γινόταν αγοραπωλησίες εγχώριων προϊόντων καθώς και ζώων (αλόγων, μουλαριών, κλπ). Είχε καθιερωθεί με Βασιλικό Διάταγμα της 12ης Μαΐου 1908 ως «Εμποροζωοπανήγυρις» και τελούνταν αρχικά στις 20 κάθε Σεπτεμβρίου, για να μετατεθεί το 1923, λόγω της υιοθέτησης του Γρηγοριανού ημερολογίου, για τις 3 Οκτωβρίου. Στις μέρες μας το πανηγύρι έχει χάσει την λάμψη του παρελθόντος και δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα, γίνεται περισσότερο για λόγους διατήρησης της παράδοσης.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας