Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια του Έβρου και της Σαμοθράκης

ΔΗΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου
Πετρόκτιστη βασιλική με τρούλο και δύο κωδωνοστάσια, θεμελιώθηκε το 1892 και εγκαινιάστηκε το 1901 από τον τότε μητροπολίτη Αίνου, Γερμανό Θεοτοκά. Στο χώρο του ναού υπογράφτηκε το 1920 το πρωτόκολλο των Ελευθερίων της Πόλεως, έγγραφο το οποίο φυλάσσεται σήμερα στο παρακείμενο Εκκλησιαστικό Μουσείο. Τα δύο κωδωνοστάσια ανεγέρθηκαν το 1908 με δωρεά του πρόξενου της Αυστροουγγαρίας, Vlassiu Souchour. Στο ναό φυλάσσονται η ξυλόγλυπτη εικόνα της Παναγίας της Τριφώτισσας, έργο του 13ου αιώνα από τον Αίνο, και η μικρή εικόνα της Παναγίας της Μαυροφορούσης, την οποία έφεραν στην Ελλάδα πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη.

Αρμενική εκκλησία
Στην Αλεξανδρούπολη βρίσκεται ορθόδοξη αρμενική εκκλησία, η οποία χρονολογείται από το 1875.

Το σπήλαιο-παρεκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων
Σε απόσταση 17χμ. βόρεια από την Αλεξανδρούπολη και 5χμ. δυτικά του χωριού Αβαντα ακολουθώντας δύσβατο χωματόδρομο μέσα από στενή κοιλάδα, βρίσκεται το σπήλαιο-παρεκκλήσι των Αγίων Θεοδώρων. Πρόκειται για μικρό σπήλαιο κοντά στον εγκαταλελειμμένο οικισμό Πόταμοι, στο εσωτερικό του οποίου έχει διαμορφωθεί παρεκκλήσι με κτιστό εικονοστάσιο. Τόσο οι τοίχοι όσο και το εικονοστάσιο διακοσμούνται από βυζαντινές αγιογραφίες του 11ου αιώνα, του 12ου και των αρχών του 13ου αιώνα.

Ι.Ναός Αγίας Αναστασίας
Στο χωριό Μάκρη, στα όρια του οχυρωμένου βυζαντινού οικισμού, υπάρχει θολωτή τρίκλιτη βασιλική αφιερωμένη στην Αγία Αναστασία. Ανεγέρθηκε κατά την περίοδο 1800-1833 και περιέχει αξιόλογες τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτο επίχρυσο τέμπλο του 17ου αιώνα. Η μεταβυζαντινή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα (18ος αιώνας) που αρχικά διακοσμούσε το ναό εκτίθεται σήμερα στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης.

ΔΗΜΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ
Στη Σαμοθράκη λέγεται ότι υπάρχουν συνολικά 999 ναοί και εκκλησίες, κυρίως βυζαντινά ξωκλήσια, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι ερειπωμένα. Υπολείμματα παλαιοχριστιανικών βασιλικών βρέθηκαν τυχαία τόσο στην Καμαριώτισσα, κατά τις εργασίες ανέγερσης του νέου ναού της Παναγίας Καμαριώτισσας, όσο και στην Παλαιόπολη. Επίσης, σε μικρή απόσταση ανατολικά από τον οικισμό Θέρμα βρίσκονται τα ερείπια της υστεροβυζαντινής εκκλησίας του Χριστού, μοναδικό υπόλειμμα του ομώνυμου μοναστηριού που υπήρχε παλαιότερα στην τοποθεσία. Τέλος, στη θέση ΜάνταλΠαναγιά, 3χμ. έξω από τον οικισμό Προφήτης Ηλίας οι ανασκαφές υπαίθριου αρχαίου ιερού αποκάλυψαν τα ερείπια μονόχωρου ναϊδίου των μεσοβυζαντινών χρόνων.

Ι. Ναός Παναγίας Κρημνιώτισσας
Βόρεια από την παραλία της Παχειάς Αμμου, βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας Κρημνιώτισσας, η οποία είναι κτισμένη στην κορυφή απόκρυμνου βράχου. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας (726-843 μ.Χ.) η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βρέθηκε στον όρμο της Παχειάς Αμμου από βοσκούς, οι οποίοι και έκτισαν προς τιμήν της την εκκλησία που φιλοξενεί την εικόνα.

Ι. Ναός Αγίας Παρασκευής
Η μονόχωρη εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι κτισμένη δίπλα στη θάλασσα στη βορειοδυτική πλευρά της νήσου. Από εδώ διακρίνεται το ερημονήσι Καβούρι.

Ι. Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου
Στη Σαμοθράκη (Χώρα) υπάρχει η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, μεγαλοπρεπής ξυλόστεγη βασιλική και ένα από τα μοναδικά δείγματα μνημειακής αρχιτεκτονικής των τελευταίων 150 χρόνων. Θεμελιώθηκε το 1857 και εγκαινιάστηκε το 1875. Διαθέτει αξιόλογες παλιές εικόνες. Στην εκκλησία φυλάσσονται και οι κάρες των πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης (Μανουήλ, Γεώργιος, Μιχαήλ, Θεόδωρος και Γεώργιος). Πρόκειται για πέντε από τους αιχμαλώτους που κράτησαν οι Τούρκοι μετά τη σφαγή των Σαμοθρακών το 1821, οι οποίοι, αφού εξαναγκάστηκαν να ασπαστούν το Μωαμεθανισμό, επέστρεψαν στη γενέτειρά τους το 1835, οπότε και επανασπάστηκαν το Χριστιανισμό. Η πράξη τους κρίθηκε απαράδεκτη από τους Τούρκους, οι οποίοι τους αιχμαλώτησαν εκ νέου και, αφού τους βασάνισαν, τους θανάτωσαν στη Μάκρη στις 6 Απριλίου 1835. Στη μνήμη τους γίνεται κάθε χρόνο ειδική δοξολογία.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου ή Παναγία Εβρου (Μάκρη)
Το μοναστήρι της Παναγίας Εβρου, όπως είναι ευρύτερα γνωστή η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ιδρύθηκε το 1980 από το Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ανθιμο Ρούσσα σε ιδιόκτητο χώρο της Μητρόπολης στη Μάκρη, για να καλύψει το κενό που δημιουργούσε η έως τότε έλλειψη μοναστηριού στο νομό. Κτισμένες σε σχήμα πι, οι επιβλητικές εγκαταστάσεις της μονής δημιουργούν προστατευτικό περίγυρο γύρω από την ομώνυμη εκκλησία και, εκτός από τα κελιά των μοναχών, συμπεριλαμβάνουν εργαστηριακούς χώρους, βιβλιοθήκη και ξενώνα. Στις 6 Αυγούστου, εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, γίνεται ευλογία των σταφυλιών, ενώ στις 23 Αυγούστου γίνεται θρησκευτική πανήγυρη για τα εννιάμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Πληροφορίες: Ιερά Μονή Κοίμησεως Θεοτόκου, τηλ. 25510 71263.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης-Έβρου