Εμβοές: ένα κοινό σύμπτωμα με πολλές όψεις

Οι εμβοές είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα που μπορεί να νοιώσει ένας άνθρωπος. Οι περισσότεροι τις έχουν βιώσει για μικρά χρονικά διαστήματα και τα αίτια μπορούν να είναι πολλά και ποικίλα, όπως για παράδειγμα ένας δυνατός ήχος. Για αρκετούς, όμως, το πρόβλημα είναι χρόνιο, τα αίτια δύσκολο να ανιχνευθούν και η θεραπεία δεν επιτυγχάνεται εύκολα.

Υπό τον όρο εμβοές περιλαμβάνεται μια αρκετά μεγάλη ποικιλία ήχων ως προς τη συχνότητα, την ένταση και τη μορφή. Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ήχους που τους ακούει μόνο ο πάσχων και δεν υπάρχει τρόπος να αντικειμενοποιηθούν. Η περιγραφή τους, λοιπόν, στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ικανότητα έκφρασης του τελευταίου. Έχουν περιγραφεί κουδουνίσματα, υψίσυχνα σφυρίγματα, ήχοι που μοιάζουν με αυτόν της μηχανής ενός αυτοκινήτου και διάφοροι άλλοι. Αίσθημα πληρότητας και πόνος μέσα ή γύρω από το αυτί είναι δυνατό να τους συνοδεύουν.

Πολλές φορές το αίτιο που τις προκαλεί είναι εμφανές και η απόσυρσή του οδηγεί στην ύφεση του συμπτώματος σε εύλογο χρονικό διάστημα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της έκθεσης σε ένα δυνατό θόρυβο όπως η έντονη μουσική σ’ ένα κλαμπ. Ακόμη και στιγμιαίοι θόρυβοι μεγάλης έντασης μπορούν να προκαλέσουν εμβοές όπως μια έκρηξη ή ένας πυροβολισμός. Η παρουσία μεγάλης ποσότητας κυψελίδας εντός του έξω ακουστικού πόρου είναι ένα άλλο και εύκολα αντιμετωπίσιμο αίτιο.

Διάφορα ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα όπως η ασπιρίνη, τα διουρητικά της αγκύλης και μια κατηγορία αντιβιοτικών, οι αμινογλυκοσίδες, έχουν επίσης ενοχοποιηθεί για την πρόκληση εμβοών. Συνήθης πρακτική είναι η διακοπή της χορήγησης του συγκεκριμένου φαρμάκου και η συνέχιση της θεραπείας του προϋπάρχοντος νοσήματος με ένα σκεύασμα παρόμοιας δράσης που δεν έχει τέτοιου είδους ανεπιθύμητες ενέργειες. Όσον αφορά ειδικά την ασπιρίνη, η ελάττωση της δοσολογίας μπορεί να εξαφανίσει το πρόβλημα.

Νοσήματα τοπικά, όπως η μέση ωτίτιδα, η λαβυρινθίτιδα, η ωτοσκλήρυνση και το ακουστικό νευρίνωμα, ή γενικευμένα, όπως η αναιμία, μπορούν να συμπεριλάβουν στις εκδηλώσεις τους και τις εμβοές. Ένας τραυματισμός της περιοχής γύρω από το αυτί είναι επίσης δυνατόν να οδηγήσει στην αντίληψη εμβοών.

Ως εδώ μιλήσαμε για αίτια εύκολα ή δύσκολα εντοπιζόμενα από την κλινική διερεύνηση που θα κάνει ο εξειδικευμένος ιατρός, δηλαδή ο ωτορινολαρυγγολόγος. Δεν είναι, όμως, αυτά τα οποία οδηγούν στην εμφάνιση εμβοών σε χρόνια βάση οι οποίες, μάλιστα, εμφανίζουν μεγάλη δυσκολία στην αντιμετώπισή τους. Το πρόβλημα αυτό πρωτοεμφανίζεται σε ανθρώπους των οποίων η ηλικία κυμαίνεται κατά κύριο λόγο μεταξύ 50 και 60 ετών.

Σε μεγάλο βαθμό υπάρχει συσχέτιση με την ελάττωση της ακουστικής ικανότητας που επέρχεται φυσιολογικά με την πάροδο της ηλικίας και ονομάζεται πρεσβυακουσία. Παράγοντες που επιταχύνουν την εμφάνισή της είναι η αθηροσκλήρωση, η χρόνια έκθεση σε υψηλής έντασης ήχους καθώς και η χρόνια λήψη ωτοτοξικών φαρμάκων, τα κυριότερα από τα οποία αναφέρθηκαν παραπάνω. Στατιστικές αναφέρουν ότι το 90% των πασχόντων από σοβαρού βαθμού εμβοές εμφανίζουν κάποιου βαθμού πρεσβυακουσία.

Απαραίτητη είναι η διευκρίνηση ότι οι εμβοές δεν θα επιδεινώσουν την πρεσβυακουσία, το αντίθετο όμως είναι πιθανό να συμβεί. Οι εξωτερικοί θόρυβοι καλύπτουν σε ένα βαθμό τις εμβοές. Όταν, για οποιονδήποτε λόγο, η ικανότητα αντίληψής τους μειωθεί, τότε οι εμβοές γίνονται εντονότερα αντιληπτές.

Στην εμφάνιση των εμβοών παίζουν πολλές φορές καθοριστικό ρόλο καταστάσεις και νοσήματα που σχετίζονται με την ψυχική σφαίρα, όπως η συναισθηματική φόρτιση (στρες) και η κατάθλιψη. Εδώ η σχέση είναι αμφίδρομη, οδηγώντας πολλές φορές σε ένα φαύλο κύκλο. Για την ορθή αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων απαραίτητη είναι η συμβολή ψυχιάτρου.

Αν και όσοι δεν έχουν βιώσει το πρόβλημα είναι αδύνατο να το κατανοήσουν απόλυτα, πρέπει ν’ αναφερθεί ότι η παρουσία εμβοών σε χρόνια βάση μπορεί να έχει σοβαρότατες συνέπειες στην κοινωνική ζωή και στον ψυχικό κόσμο του πάσχοντα. Ο τελευταίος ζει με το ενοχλητικό αυτό σύμπτωμα σε 24ωρη πολλές φορές βάση, με προφανείς επιπτώσεις στη διάρκεια αλλά και την ποιότητα του ύπνου του, ενώ ταυτόχρονα οι οικείοι του δεν μπορούν να κατανοήσουν το πρόβλημά του σε ικανοποιητικό βαθμό. Αυτό συχνά οδηγεί στην απομόνωσή του, στη δημιουργία μιας αίσθησης εγκατάλειψης (ιδιαίτερα αν ανήκει στην τρίτη ηλικία) και στην επιδείνωση της κατάστασης.

Για τις περιπτώσεις που το ακριβές αίτιο δεν είναι δυνατό να εντοπιστεί ή να αντιμετωπιστεί άμεσα, εφαρμόζονται διάφορες θεραπευτικές μέθοδοι, λιγότερο ή περισσότερο αποτελεσματικές. Το είδος αυτό της θεραπείας καλείται ‘ανακουφιστική’ και, φυσικά, οι εμβοές δεν είναι το μόνο σύμπτωμα που αναγκάζει τον ιατρό να καταφύγει σ’ αυτή. Συνοπτικά αναφέρουμε τις κυριότερες κατηγορίες όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα:

• Ακουστική θεραπεία: περιλαμβάνει τη χρήση συσκευών (ακουστικά ή ηχεία ενσωματωμένα ακόμη και σε μαξιλάρια) σε συνδυασμό με κασέτα ή CD που παράγουν το λεγόμενο ‘λευκό θόρυβο’, δηλαδή μια τυχαία επιλογή ήχων διαφόρων συχνοτήτων και εντάσεων. Πολλές φορές δίνεται η δυνατότητα στον πάσχοντα να ρυθμίσει διάφορες παραμέτρους των ήχων αυτών. Η ανακουφιστική της δράση συνίσταται στην μερική συγκάλυψη των εμβοών.
• Ασκήσεις χαλάρωσης: βοηθούν στην αντιμετώπιση του στρες που, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μπορεί να αποτελέσει αίτιο ή αποτέλεσμα των εμβοών.
• Γνωσιακή θεραπεία: σειρά συνεδριών με έναν σύμβουλο βοηθά τον ασθενή να τροποποιήσει τη συναισθηματική του αντίδραση στις εμβοές.
• Φάρμακα: αγχολυτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιϊσταμινικά, αντιεπιληπτικά και τοπικά αναισθητικά έχουν κατά καιρούς δοκιμαστεί με κυμαινόμενη αποτελεσματικότητα ανάλογα με το ιατρικό ιστορικό και την ιδιοσυγκρασία των ασθενών.

Συχνά οι παραπάνω μέθοδοι εφαρμόζονται σε διάφορους συνδυασμούς, στην προσπάθεια για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού θεραπευτικού αποτελέσματος. Πέραν αυτών, υπάρχουν και κάποια υγειινοδιαιτητικά μέτρα που θα πρέπει ο πάσχων να λάβει και ίσως τον βοηθήσουν να μετριάσει την ένταση των εμβοών. Αυτά είναι:

• Αποφυγή έκθεσης σε δυνατούς θορύβους και ήχους.
• Περιορισμός της πρόσληψης καφεΐνης και αλατιού καθώς και του καπνίσματος.
• Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης.
• Διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης.
• Επαρκής ξεκούραση.

Οι εμβοές είναι ένα σύμπτωμα ιδιαίτερα ενοχλητικό και πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή, τόσο από τον πάσχοντα όσο και από τους οικείους του. Η υιοθέτηση μερικών απλών μέτρων στην καθημερινή ζωή και η εφαρμογή κάποιων από τις πολλές θεραπευτικές μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί θα βοηθήσουν στην καλύτερη αντιμετώπισή τους, μετριάζοντας τις πιθανές επιπλοκές τους. Μέχρι την ανακάλυψη μιας ριζικής θεραπείας, όμως, πολλοί άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να μάθουν να ζουν μ’ αυτές.

health.in.gr