Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αντιμετώπιση της υπεριδρωσίας

Η παραγωγή ιδρώτα είναι μία φυσιολογική λειτουργία, που αποσκοπεί κυρίως στη διατήρηση σταθερής της θερμοκρασίας του οργανισμού. Η πρωτοπαθής υπεριδρωσία είναι παθολογική κατάσταση, που παρατηρείται σε υγιή κατά τα άλλα άτομα και χαρακτηρίζεται από εντοπισμένη παραγωγή ιδρώτα, η οποία υπερβαίνει τις απαιτήσεις για τη φυσιολογική ρύθμιση της θερμοκρασίας του οργανισμού.

Η ακριβής αιτιολογία της παραμένει άγνωστη. Πιθανολογείται ότι οφείλεται σε υπερδιέγερση του συμπαθητικού συστήματος. Μπορεί να παρουσιασθεί χωρίς εμφανή εξωτερική αιτία, σε αρκετούς όμως αρρώστους σχετίζεται με συγκινησιακές ή έντονες συναισθηματικές καταστάσεις.

Οι σωματικές περιοχές, στις οποίες συνηθέστερα εκδηλώνεται αυξημένη παραγωγή ιδρώτα, είναι οι παλάμες, τα πέλματα και οι μασχάλες και σε μικρότερη ένταση το τριχωτό της κεφαλής, το πρόσωπο και το σώμα. Σε αρκετούς ασθενείς η πρωτοπαθής υπεριδρωσία συνδυάζεται με δυσοσμία ή και έντονη ερυθρότητα της κεφαλής και του τραχήλου.

Η δευτεροπαθής υπεριδρωσία εκδηλώνεται συνήθως με αυξημένη εφίδρωση ολόκληρου του σώματος και παρατηρείται στις εμπύρετες καταστάσεις, στην εμμηνόπαυση, στον υπερθυρεοειδισμό, τα λεμφώματα και άλλες συστηματικές νόσους.

Εκτιμάται ότι στη χώρα μας ο αριθμός των ατόμων, που εμφανίζουν πρωτοπαθή υπεριδρωσία, κυμαίνεται μεταξύ 110.000 και 505.000. Τα συμπτώματα αυτών των ατόμων συνήθως πρωτοεμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία ή κατά την έναρξη της ήβης. Σπανίως βελτιώνονται με την πάροδο της ηλικίας.

Η έντονη υπεριδρωσία δυνατόν να έχει σημαντικές δυσμενείς ψυχολογικές, κοινωνικές ή επαγγελματικές επιπτώσεις επί του ασθενούς. Πολλά άτομα αισθάνονται μειονεκτικά όταν είναι υποχρεωμένα να κάνουν χειραψία με έντονα υγρές παλάμες, γι’ αυτό αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές ή ακόμα μπορεί να αλλάξουν επάγγελμα.

Θεραπεία

Οι συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας της έντονης υπεριδρωσίας περιλαμβάνουν την τοπική εφαρμογή χλωριούχου αλουμινίου, τη χορήγηση αντιχολινεργικών φαρμάκων από το στόμα, την υποδόρια έγχυση Botulinum κ.ά. Όμως, οι συντηρητικές μέθοδοι δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικές. Γι’ αυτό πολλοί ασθενείς δοκιμάζουν πολλές από αυτές τις θεραπείες.

Κατά τα τελευταία έτη άρχισε να εφαρμόζεται η θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή, η οποία αποτελεί ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αντιμετώπιση της υπεριδρωσίας και παρέχει πιθανότητες μακροχρόνιας θεραπείας. Η επέμβαση αποσκοπεί στην διατομή των δύο συμπαθητικών αλύσων.

Οι συμπαθητικές άλυσοι είναι μέρος του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οποίο παρέχει νεύρωση στους ιδρωτοποιούς αδένες. Βρίσκονται μέσα στον θώρακα, εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης. Στην επέμβαση, η οποία εκτελείται υπό γενική αναισθησία, γίνονται δύο ή τρεις εγκάρσιες τομές μήκους 0,8-1 εκμ. στο δέρμα της μασχάλης, πρώτα δεξιά. Δια μέσου αυτών των τομών εισάγονται ειδικά λεπτά εργαλεία μέσα στην θωρακική κοιλότητα και διατέμνεται η δεξιά συμπαθητική άλυσος. Η ίδια τεχνική επαναλαμβάνεται στο αριστερό ημιθωράκιο.

Αποτελέσματα

Τα αποτελέσματα αυτής της τεχνικής είναι πολύ ικανοποιητικά επί των αρρώστων, που έχουν ως κύριο ενόχλημα υπεριδρωσία μόνον στις παλάμες ή μόνον στις μασχάλες ή σε αμφότερες αυτές τις ανατομικές περιοχές, όπως προκύπτει από πολλές δημοσιεύσεις προερχόμενες από διάφορες περιοχές όλου του κόσμου.

Κάθε μία απ’ αυτές τις δημοσιεύσεις περιλαμβάνει αρκετές εκατοντάδες ασθενών, ανδρών και γυναικών, διαφόρων ηλικιών, συνήθως όμως μεταξύ 15 και 65 ετών. Μεγάλη βελτίωση μέχρι πλήρους εξάλειψης της υπεριδρωσίας των παλαμών παρατηρείται πρακτικώς σε όλους τους ασθενείς αμέσως μετά τη διενέργεια της θωρακικής συμπαθεκτομής.

Η υπεριδρωσία των μασχαλών εξαλείφεται περίπου σε 70% των ασθενών, ενώ 25% των αρρώστων διαπιστώνουν βελτίωση. Δηλαδή, περίπου 95% των αρρώστων έχουν πλήρη εξάλειψη ή βελτίωση της υπεριδρωσίας των μασχαλών. Η υπεριδρωσία των πελμάτων, όταν συνυπάρχει με υπεριδρωσία των παλαμών, βελτιώνεται σε περίπου 80% των ασθενών μετά την εγχείρηση. Πολλοί άρρωστοι που υπέφεραν από έντονη υπεριδρωσία, αναφέρουν ότι η ζωή τους άλλαξε δραστικά μετά τη θωρακική συμπαθεκτομή.

Όπως συμβαίνει σε όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις έτσι και η θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή δεν είναι άμοιρη επιπλοκών. Όμως ο εγχειρητικός κίνδυνος από αυτήν την εγχειρητική τεχνική είναι ελάχιστος. Η συντριπτική πλειονότητα των αρρώστων εξέρχεται από το νοσοκομείο εντός του πρώτου 24ώρου από την επέμβαση. Σε πάρα πολλές και μεγάλες σειρές ασθενών δεν αναφέρεται εγχειρητικός ή άμεσος μετεγχειρητικός θάνατος.

Υπάρχει πάντως μία δημοσίευση, στην οποία περιγράφονται δύο επιπλοκές, που οδήγησαν η μία σε θάνατο και η άλλη σε βαρεία αναπηρία του αρρώστου. Αμφότερες οι επιπλοκές εμφανίσθηκαν επί ασθενών, στους οποίους έγινε εμφύσηση διοξειδίου του άνθρακα μέσα στον θώρακα. Γι’ αυτόν το λόγο αυτή η τεχνική τείνει να εγκαταλειφθεί.

Πολύ συχνότερα μπορεί να παραμείνει μετά την εγχείρηση ελεύθερος αέρας μέσα στην θωρακική κοιλότητα, ο οποίος αφαιρείται με σωλήνα και κατά κανόνα δεν αφήνει κατάλοιπα.

Σε λίγους ασθενείς, που υποβλήθηκαν σε υψηλή διατομή της συμπαθητικής αλύσου, έχει παρατηρηθεί μία επιπλοκή που καλείται σύνδρομο Horner και χαρακτηρίζεται από σμίκρυνση της οφθαλμικής σχισμής, σμίκρυνση της κόρης και εισολκή του βολβού του ματιού. Όμως το συνηθέστερο μη επιθυμητό επακόλουθο της επέμβασης είναι η αντιρροπιστική υπεριδρωσία.

Για παράδειγμα, ένας ασθενής που υποβλήθηκε σε θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή για υπεριδρωσία των παλαμών, εμφανίζει μεν εξάλειψη του κύριου ενοχλήματός του συγχρόνως όμως εμφανίζει υπεριδρωσία σε άλλη περιοχή του σώματος, στην οποία δεν υπήρχε αυξημένη παραγωγή ιδρώτα πριν από την εγχείρηση.

Οι περιοχές του σώματος στις οποίες συνήθως εκδηλώνεται αντιρροπιστική υπεριδρωσία, είναι η ράχη, οι μηροί, ο θώρακας και η κοιλιά. Διάφοροι συγγραφείς αναφέρουν τη συχνότητα της αντιρροπιστικής υπεριδρωσίας μεταξύ 40% και 85% των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή. Φαίνεται ότι αυτή η διαφορά στη συχνότητα της αντιρροπιστικής υπεριδρωσίας σχετίζεται με την διαφορά στην εφαρμοζόμενη εγχειρητική τεχνική και στον τρόπο αξιολόγησης της αντιρροπιστικής υπεριδρωσίας.

Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι παρά την εμφάνιση της αντιρροπιστικής υπεριδρωσίας, στη μέγιστη πλειονότητά τους οι άρρωστοι παραμένουν ικανοποιημένοι από την εγχείρηση. Σε μία μελέτη διερευνήθηκε πώς αντιμετωπίζουν την αντιρροπιστική υπεριδρωσία οι άρρωστοι. Ρωτήθηκαν 222 χειρουργηθέντες ασθενείς ένα έτος μετά από τη θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή.

To 85% εξ αυτών εμφάνιζαν αντιρροπιστική υπεριδρωσία. Όλοι οι χειρουργηθέντες ασθενείς ρωτήθηκαν τί θα αποφάσιζαν αν τους γινόταν σύσταση να υποβληθούν σε θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή σήμερα, που γνωρίζουν τα αποτελέσματα της εγχείρησης.

To 85%-93% των ασθενών που χειρουργήθηκαν για αντιμετώπιση υπεριδρωσίας μόνον στις παλάμες ή μόνον στις μασχάλες ή σε αμφότερες αυτές τις ανατομικές περιοχές, απάντησαν ότι πάλι θα αποφάσιζαν να χειρουργηθούν. Απεναντίας, μόνοντο 50% των ασθενών που χειρουργήθηκαν για αντιμετώπιση υπεριδρωσίας του προσώπου ή του τριχωτού της κεφαλής απάντησαν ότι πάλι θα αποφάσιζαν να χειρουργηθούν.

Σε άλλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι ακόμα και εκείνοι εκ των χειρουργηθέντων ασθενών που εμφάνισαν αντιρροπιστική υπεριδρωσία, ήταν πολύ ικανοποιημένοι, περίπου τέσσερα χρόνια μετά την επέμβαση. Οι ασθενείς με υπεριδρωσία που δεν δέχθηκαν να υποβληθούν σε εγχείρηση, ήταν λιγότερο ικανοποιημένοι, είχαν περισσότερα συμπτώματα και εμφάνιζαν χειρότερη ποιότητα ζωής.

Συμπέρασμα

Η πρωτοπαθής υπεριδρωσία είναι μία όχι πολύ σπάνια παθολογική κατάσταση, η οποία δυνατόν να έχει σημαντικές δυσμενείς ψυχολογικές, κοινωνικές ή επαγγελματικές επιπτώσεις επί του ασθενούς. Οι διάφορες συντηρητικές μέθοδοι που έχουν δοκιμασθεί για θεραπεία της, δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικές.

Η ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπισή της συνιστάμενη σε θωρακοσκοπική συμπαθεκτομή συνεπάγεται πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνται επί ασθενών, που έχουν ως κύριο ενόχλημα υπεριδρωσία μόνον στις παλάμες ή μόνον στις μασχάλες ή σε αμφότερες αυτές τις ανατομικές περιοχές. Το συνηθέστερο μη επιθυμητό επακόλουθο της επέμβασης είναι η αντιρροπιστική υπεριδρωσία.

health.in.gr