Δωρεά οργάνων και μεταμοσχεύσεις

Επιστημονική ημερίδα για τις νεότερες εξελίξεις στη διάγνωση και τη θεραπεία των νόσων του ήπατος διοργάνωσε η Επιστημονική Εταιρεία του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος.

Το μοντέλο οργάνωσης των μεταμοσχεύσεων στην Ισπανία και της αυξητικής τάσης που παρατηρείται τόσο σε δωρεές οργάνων σώματος όσο και σε μεταμοσχεύσεις ήταν το κοινό σημείο αναφοράς των Ελλήνων και των ξένων ειδικών.

Ο Βρετανός καθηγητής ηπατολογίας Ρ.Γουίλιαμς, αναφερόμενος στις μεταμοσχεύσεις ήπατος από ζώντα δωρητή, τόνισε ότι είναι ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη προσφορά οργάνων σώματος και κυρίως να αυξηθεί ο αριθμός των μοσχευμάτων αυτού του είδους.

Μετέχοντας ο ίδιος, στο Λονδίνο, σε πρόγραμμα μεταμόσχευσης ήπατος από ζώντα δωρητή σε υποψήφιο λήπτη, είχε την ευκαιρία να καταγράψει τα πλεονεκτήματα της μεθόδου, κυρίως για το λήπτη.

Η έγκαιρη μεταμόσχευση συνεπάγεται συνήθως επιτυχία και ταχύτερη ανάρρωση του πάσχοντα. Παράλληλα, με τις προεγχειρητικές εξετάσεις που γίνονται σε δωρητή και λήπτη, εντοπίζονται και τα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν και αφομοιώνεται καλύτερα το μόσχευμα.

Ο κ. Γουίλιαμς επισήμανε και την κοινωνική διάσταση τoυ εν λόγω προγράμματος, αφού ο δωρητής συνειδητά συναινεί στην προσφορά ζωής, ενώ λαμβάνει γνώση της όλης διαδικασίας και φυσικά διατηρεί μέρος του ήπατός του. Η νέα αυτή μέθοδος μεταμόσχευσης, αν και εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες, εξακολουθεί να θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη για το δωρητή, αφού συχνά οι δότες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα κατέληξαν.

Ο Ισραηλινός καθηγητής ιατρικής Ντάνιελ Σουβάλ, σχολιάζοντας τη διεθνή πολιτική των μεταμοσχεύσεων, υπογράμμισε την ανάγκη να διαμορφώσει κάθε χώρα τη δική της τακτική για το εν λόγω ζήτημα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τα κοινωνικά δεδομένα που επικρατούν. Επίσης, αναφέρθηκε στην έλλειψη ειδικών ερευνών για την ανάγκη δωρεάς ήπατος και στην προσπάθεια του Ισραήλ να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων που θα συμβάλλει στην ορθολογική διάθεση των μοσχευμάτων.

Αντλώντας στοιχεία από το παράδειγμα της χώρας του, ο κ. Σουβάλ, επισήμανε τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν πολλές φορές οι γιατροί λαμβάνοντας μοσχεύματα από ακατάλληλους δότες και την ανάγκη διενέργειας ειδικών εξετάσεων, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αποβολής του μοσχεύματος από το λήπτη.

Βέβαια, μεγαλύτερη σημασία έχει, σύμφωνα με τον κ. Σουβάλ, η παγιωμένη άποψη της κοινής γνώμης για την αναξιοπιστία της διαδικασίας των μεταμοσχεύσεων, καθώς στις μέρες μας, στις περισσότερες χώρες, μόνο οι σοβαρά ασθενείς προωθούνται στις λίστες για μεταμόσχευση οργάνων.

Κλείνοντας την ομιλία του, επικρότησε τη συναίνεση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν κυρώσει και εφαρμόζουν την κοινοτική οδηγία για τη δωρεά οργάνων σώματος και τις μεταμοσχεύσεις.

Στο πλαίσιο της ομιλίας του, ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, νεφρολόγος κ. Ι.Βλαχογιάννης, σχολιάζοντας την ελληνική στρατηγική για τη δωρεά οργάνων, τόνισε το ιδιόμορφο καθεστώς που επικρατεί στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, αλλά και σε αυτόν της δωρεάς οργάνων.

Η Ελλάδα, σε αντίθεση με πολλές ευρωπαϊκές και μη χώρες, δεν διακρίνεται απλώς για έλλειψη μοσχευμάτων, αλλά για τη μη σωστή αξιοποίησή τους. Αυτό έχει ως συνέπεια η χώρα μας να κατατάσσεται τελευταία στον κατάλογο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μεταμοσχεύσεις οργάνων.

Και αυτό είναι φυσικό, σύμφωνα με τον κ. Βλαχογιάννη, καθώς το σύστημα μεταμοσχεύσεων αντανακλά το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται το εθνικό σύστημα υγείας της κάθε χώρας. Στην προκειμένη περίπτωση, το ελληνικό σύστημα υγείας παρουσιάζει βασικά κενά και ελλείψεις.

Ωστόσο, η δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, εδώ και ένα χρόνο, φιλοδοξεί να δώσει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα των δωρητών και των συγγενών των θυμάτων.

Τα κυριότερα προβλήματα που ανακύπτουν σχετικά με τη δωρεά και τη μεταμόσχευση οργάνων σώματος, όπως υποστηρίζει ο κ. Βλαχογιάννης, είναι:

– Η άρνηση των συγγενών (σε ποσοστό 50%) να δωρίσουν τα όργανα.

– Το υφιστάμενο πρόβλημα κατανόησης του τι σημαίνει εγκεφαλικός θάνατος.

– Η εγωιστική διάθεση των Ελλήνων (δεν με αφορά άμεσα, εφόσον δεν έχω ανάγκη από μεταμόσχευση).

– Η δυσπιστία σχετικά με τη σωστή διαχείριση των διαθέσιμων μοσχευμάτων.

Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων, δομημένος πάνω στο πολύ επιτυχημένο -κατά κοινή παραδοχή- ισπανικό μοντέλο (η Ισπανία είναι πρώτη στον κατάλογο των χωρών με το μεγαλύτερο αριθμό δωρητών και μεταμοσχεύσεων), αν και δραστηριοποιείται ένα μόλις χρόνο, έχει καταφέρει με μια επιτυχημένη στρατηγική να προσεγγίσει το κοινό, αλλά και να αυξήσει τον αριθμό των δωρητών.

Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του οργανισμού έχουν γίνει 70.000 αιτήσεις, δηλαδή 5.000 αιτήσεις ανά μήνα. Ειδικότερα, τον τελευταίο χρόνο, οι δωρητές ήπατος αυξήθηκαν από 2,8 ανά εκατομμύριο πολιτών σε πέντε ανά εκατομμύριο πολιτών.
Με τη συμβολή της πολιτείας έχει δομηθεί το απαραίτητο νομικό πλαίσιο, το οποίο είναι μεν πλήρως εναρμονισμένο με τα διεθνή δεδομένα, αλλά επιδέχεται και ρυθμίσεις σε συγκεκριμένα θέματα, όπως, π.χ., ορισμός του τι σημαίνει ο όρος «εγκεφαλικός θάνατος».

Επίσης, βάσει του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται ο ρόλος του συντονιστή σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Αντικείμενό του είναι να ενημερώνεται αλλά και να ενημερώνει για τα διαθέσιμα μοσχεύματα και να βοηθά στο συντονισμό των μονάδων μεταμόσχευσης που λειτουργούν στη χώρα.

Ο κ. Βλαχογιάννης έκανε ειδική μνεία στη θετική στάση που τηρεί απέναντι στο ευαίσθητο ζήτημα της δωρεάς οργάνων η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά και στην αρνητική στάση των ιατρών, καθώς στον ιατρικό κόσμο είναι πάντα επίκαιρο το θέμα της δίκαιης κατανομής των μοσχευμάτων.

Λαμβάνοντας το λόγο ο δημοσιογράφος Δημήτρης Στάμου, τόνισε το ρόλο των ΜΜΕ στην εκστρατεία ενημέρωσης της κοινής γνώμης, αλλά και της αναστροφής της επικρατούσας άποψης στο θέμα της δωρεάς οργάνων σώματος.

Ενστερνιζόμενος τη φιλοσοφική άποψη ότι «ο θάνατος δίνει ζωή», είπε ότι πρώτοι οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποκωδικοποιήσουν το μήνυμα και να το εκλαϊκεύσουν, ενδυναμώνοντας το θετικό αποτέλεσμα που προκύπτει από τη δωρεά και τη μεταμόσχευση.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στη μη ανάδειξη του θεσμού του δωρητή σε κοινωνική αξία. Υποστήριξε ότι, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα λυνόταν το πρόβλημα που αφορά στη λήψη της απόφασης από τον ίδιο τον πολίτη και όχι από τους συγγενείς την κρίσιμη ώρα.

«Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αλλαγή στη στάση της κοινής γνώμης, με προβολή ανάλογων θεμάτων και στιγματισμό μελανών σημείων στη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων (εμπορία οργάνων)» κατέληξε ο κ. Στάμου.

health.in.gr