Συμπληρώματα διατροφής, τα έχουμε πραγματικά ανάγκη;

Δεν είναι λίγες οι φορές που, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες κάποιου περιοδικού ή σερφάροντας στο Διαδίκτυο, ανακαλύψατε το μαγικό προϊόν που θα μπορούσε να σας χαρίσει σε λίγες ημέρες το κορμί που πάντα ονειρευόσασταν. Ένα προϊόν που μπορεί να κάψει το αποθηκευμένο στο σώμα λίπος, να ξυπνήσει τα ένζυμά σας που είναι σε λήθαργο, να σας δώσει την ενέργεια, που πάντα σας έλειπε και για αυτό δεν πήγαινε τίποτα καλά στη ζωή σας, και, τέλος, να σας χαρίσει όση μυϊκή διάπλαση θέλετε, ούτε παραπάνω από ό,τι πρέπει, όταν το προϊόν απευθύνεται σε γυναίκες, ούτε όμως και πιο κάτω, όταν αυτό απευθύνεται σε άνδρες. Ακολουθώντας απλώς τις οδηγίες χρήσης και τις υποδείξεις δοσολογίας, θα μπορείτε να γίνετε αυτό που πάντα ονειρευόσασταν αλλά μέχρι τώρα δεν είχατε καταφέρει.

Είναι όμως τελικά αλήθεια όλα αυτά; Σας είναι απαραίτητα αυτά τα προϊόντα; Μήπως κρύβουν κάποιους κινδύνους για την υγεία σας; Η αλήθεια είναι ότι είναι αδύνατον αυτές οι ερωτήσεις να απαντηθούν μονολεκτικά αλλά είναι αδύνατον και να δώσουμε την ίδια απάντηση στον κάθε ερωτώντα ή για το κάθε διαφορετικό προϊόν που είναι διαθέσιμο στο εμπόριο. Και αυτό γιατί οι ανάγκες του καθενός από εσάς που ενδιαφέρεστε είναι διαφορετικές, όπως διαφορετικές είναι και οι διατροφικές σας συνήθειες, οπότε και οι πιθανές ανάγκες σας, εάν υπάρχουν, για συμπληρώματα διατροφής. Ας μην ξεχνάμε αυτό που υποδηλώνει εξάλλου ο ίδιος ο όρος «συμπληρώματα διατροφής». Τα προϊόντα αυτά έρχονται να συμπληρώσουν τυχόν διατροφικές ανάγκες σας που δεν καλύπτει το καθημερινό σας διαιτολόγιο και όχι να το αντικαταστήσουν. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συναγωνιστούν ούτε να αντικαταστήσουν τη σοφία της φύσης, η οποία μπορεί να σας εξασφαλίσει στο έπακρο όλες σας τις ανάγκες, αρκεί και εσείς να έχετε τη σοφία και τις στοιχειώδεις γνώσεις που απαιτούνται για ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο.

Τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν άλλοτε βιταμίνες, άλλοτε μέταλλα, άλλοτε θερμιδογόνες ουσίες (υδατάνθρακες, πρωτείνες και λίπη) και άλλοτε συνδυασμούς όλων αυτών. Το πιο σύνηθες συστατικό των συμπληρωμάτων διατροφής είναι τα αμινοξέα ή οι πρωτείνες, που είναι περίπου το ίδιο πράγμα με τα αμινοξέα αφού και αυτές είναι ενώσεις αμινοξέων. Η επιλογή αυτών των ουσιών ως το κυρίως προβαλλόμενο συστατικό των συμπληρωμάτων διατροφής δεν είναι τυχαία, εφόσον αυτές οι ουσίες αποτελούν το κατεξοχήν δομικό υλικό του μυϊκού μας συστήματος. Συνεπώς είναι σημαντικό να εξασφαλίζουμε καθημερινά τις ανάγκες μας σε πρωτείνη. Σε αυτό στηρίζονται και οι δημιουργοί των εν λόγω προϊόντων και κερδίζουν έτσι από τη δική σας αγωνία μήπως η διατροφή σας δεν καλύπτει τις ανάγκες σας.

Οι καθημερινές ανάγκες ενός υγιούς ενηλίκου σε πρωτεΐνη είναι 0,8 έως 1γραμ. πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ για τους πρωταθλητές οι ανάγκες είναι λίγο πιο αυξημένες αλλά δεν θα πρέπει η ημερήσια πρόσληψη να ξεπερνά τα 1,5γραμ. ανά κιλό σωματικού βάρους. Ένας υπεραθλητής 80 κιλών, δηλαδή, θα πρέπει να λαμβάνει το πολύ 120 γραμμάρια πρωτεΐνης την ημέρα, πράγμα που συμβαίνει ούτως ή άλλως, αφού και η ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει είναι μεγαλύτερη από του μέσου ενηλίκου. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μια μερίδα άπαχου κρέατος (χοιρινό, μοσχάρι ή κοτόπουλο) 130-140 γραμμαρίων, όπως, για παράδειγμα, ένα σουβλάκι, μας δίνει περίπου 40 γραμμάρια πρωτεΐνης. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη είναι και τα ψάρια, οι ξηροί καρποί, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα όσπρια, καθώς και τα δημητριακά και τα λαχανικά, σε χαμηλότερες ποσότητες.

Από την άλλη πλευρά, η μακροχρόνια υπερκατανάλωση πρωτεΐνης, είτε με τη μορφή συμπληρωμάτων είτε και με τη μορφή φαγητού, εγκυμονεί κάποιους κινδύνους, όπως οστεοπόρωση, λόγω της ελλιπούς απορρόφησης ασβεστίου, και καρκίνος των νεφρών που πιθανόν σχετίζεται με τον αυξημένο φόρτο εργασίας των νεφρών για την αποβολή των τελικών προϊόντων του μεταβολισμού της πρωτεΐνης. Το πιο σύνηθες φαινόμενο της υπερβολικής κατανάλωσης πρωτεΐνης όμως είναι η αύξηση του βάρους λόγω της μετατροπής της περίσσιας πρωτεΐνης σε λίπος. Το ίδιο ισχύει και για τα συμπληρώματα αμινοξέων, με τη διαφορά ότι εδώ υπάρχει ένας επιπλέον κίνδυνος. Τα αμινοξέα στη φύση είναι ενωμένα μεταξύ τους σε διάφορους συνδυασμούς σχηματίζοντας τις διαφορετικές πρωτείνες που εμείς παίρνουμε από τα τρόφιμα. Η παροχή μεμονωμένων αμινοξέων πιθανόν να διαταράξει την ισορροπία με την οποία μας τα παρέχει η φύση, αφού η υπερβολική πρόσληψη κάποιου από αυτά ίσως προκαλέσει περιορισμένη απορρόφηση κάποιου άλλου με ανεπιθύμητες παρενέργειες. Μελέτες σε πειραματόζωα μας καθιστούν ιδιαίτερα επιφυλακτικούς για τη μακροχρόνια και ίσως αλόγιστη χρήση τους από τον άνθρωπο.

Κλείνοντας, θα θέλαμε να επισημάνουμε ακόμα μια φορά ότι σπάνια δεν καλύπτονται οι ανάγκες μας σε πρωτεΐνη, και αυτές οι περιπτώσεις αφορούν περισσότερο στους χορτοφάγους. Εάν όμως κάποιος επιμένει να πάρει συμπληρώματα, είναι καλύτερο να προτιμήσει συμπληρώματα πρωτεΐνης και όχι μεμονωμένων αμινοξέων. Παράλληλα, δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι και από το καθημερινό του διαιτολόγιο λαμβάνει ήδη αρκετή πρωτεΐνη. Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν θα πρέπει να αντικαταστήσει ένα γεύμα του με συμπληρώματα, γιατί από τα τρόφιμα παίρνει και πλήθος άλλων αναγκαίων θρεπτικών συστατικών που δεν περιέχονται στα συμπληρώματα.

health.in.gr