Παναγιώτης Κονδύλης: Κανένα νόημα
Στη χορεία των λίγων, των γενναίων και των επαϊόντων
Παρατηρείται ένα φαινόμενο που έχει προσβάλει αρκετούς ανθρώπους που εκτιμούν το έργο του Κονδύλη. Οι άνθρωποι αυτοί διαβάζουν τον Κονδύλη και φαντασιώνονται ότι ανήκουν κι αυτοί, εξ επιφοιτήσεως, στη χορεία των λίγων, των γενναίων και των επαϊόντων. Δηλώνουν ότι παραιτήθηκαν απ’ τις εχθρότητες κι ότι γίνανε κι αυτοί αξιολογικά ελεύθεροι. Κατόπιν, προβάλλουν αμέριμνα τις κοινωνικές τους αξιώσεις και ζητούν να ηγηθούν, προφανώς για το κοινό καλό.
Άλλοι πάλι μάθανε απ’ τον Κονδύλη πως δεν υπάρχουνε αξίες, παρά μόνο συμφέροντα. Αυτοί γίνανε «ρεαλιστές». Και κραδαίνοντας τον ρεαλισμό τους, ζητούν και τούτοι να ηγηθούν και να πάρουν τη θέση των τάχα ονειροπαρμένων αντιπάλων τους.
Πράγματι, η θεωρία του Κονδύλη είναι καλό όπλο στον αγώνα για κοινωνική ισχύ. Σου επιτρέπει να εμφανίζεις τον αντίπαλο σαν ανόητο ανθρωπάκι που παρασυρμένο απ’ την ταπεινή ανθρώπινη μοίρα του βλέπει χίμαιρες και φαντάσματα, ανήμπορο να συνειδητοποιήσει τι του συμβαίνει. Εσύ πάλι, γενναίος κι υποψιασμένος, μα αλίμονο καθόλου αφελής, βλέπεις τα πράγματα έτσι όπως πραγματικά είναι.
Πρόκειται για ευτράπελες παραδοξότητες. Όμως, τέτοιες παραδοξότητες δεν πρέπει να ξενίζουν εκείνους που χάρη στον Κονδύλη έμαθαν να βλέπουν συχνά τέτοια παράδοξα στην ιστορία των ανθρώπων πάνω στη γη.
Σ’ ένα από τα πιο προσωπικά και λιγότερo μελετημένα του γραπτά, τον πρόλογό του σε μια ανθολογία του με αφορισμούς του Σαμφόρ, ενός στοχαστή τον οποίο έβλεπε σαν πνευματικό συγγενή του, ο Κονδύλης γράφει: «Ο Σαμφόρ δεν μπόρεσε να ενσαρκώσει με συνέπεια και διάρκεια ό,τι σκιαγράφησε και ό,τι αναμφίβολα επιθυμούσε. Είχε συναίσθηση του διχασμού του και δεν τον απέκρυψε· αν ποτέ τον καταπολέμησε στα σοβαρά, δεν κατάφερε να τον νικήσει. Το 1789 τον έριξε σε μια επαναστατική δραστηριότητα με τέτοια ζέση, λες και δεν είχε αμφιβάλει ποτέ για τη φυσική καλοσύνη του ανθρώπου και για τις νοητικές ικανότητες των πολλών. Ό,τι εμφανίσθηκε ως ανθρωπολογική και ψυχολογική απαισιοδοξία πήρε τώρα χαρακτήρα κοινωνικής κριτικής».
Έχει νόημα να θυμηθούμε το αληθινά δύσκολο μάθημα του Κονδύλη: σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε μ’ ανθρώπους που κραδαίνουν ιδέες και τις χρησιμοποιούν ως όπλα απέναντι σε κοινωνικούς αντιπάλους στον αγώνα τους να κερδίσουν δύναμη, δίνοντας μ’ αυτό τον τρόπο στα δικά τους μάτια νόημα στη ζωή τους. Τη στιγμή που η ζωή τους κι ο αγώνας τους έχει το ίδιο νόημα μ’ αυτό μιας πέτρας που πέφτει άτσαλα επάνω στη γη: δηλαδή κανένα νόημα.
*Απόσπασμα από κείμενο του εκδότη και μεταφραστή Θάνου Σαμαρτζή, που τιτλοφορείται «Ελευθερία, δύναμη και ηδονή στον Παναγιώτη Κονδύλη» και αποτέλεσε την ανακοίνωσή του σε επιστημονικό συνέδριο που είχε πραγματοποιηθεί το 2018 (Η διαρκής επικαιρότητα της σκέψης του Παναγιώτη Κονδύλη, Αρχαία Ολυμπία, 26-28 Ιανουαρίου 2018) στη μνήμη του διακεκριμένου φιλοσόφου και οξυδερκούς διανοητή.
Ο Θάνος Σαμαρτζής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1982. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και Φιλοσοφία στο Παρίσι. Ίδρυσε μαζί με τη Μαριλένα Καραμολέγκου τον εκδοτικό οίκο «Δώμα».
Ο Θάνος Σαμαρτζής
Ο Παναγιώτης Κονδύλης γεννήθηκε στην Αρχαία Ολυμπία (στον οικισμό Δρούβα) στις 17 Αυγούστου 1943 και απεβίωσε στην Αθήνα στις 11 Ιουλίου 1998.
Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Φιλοσοφία, Νεότερη Ιστορία και Πολιτικές Επιστήμες στα Πανεπιστήμια Φρανκφούρτης και Χαϊδελβέργης. Στη Χαϊδελβέργη αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας.
Για το έργο του τιμήθηκε με το Μετάλλιο Γκαίτε και το Βραβείο Χούμπολτ.
Ήταν εταίρος του Ιδρύματος Ανωτάτων Σπουδών του Βερολίνου.
Διηύθυνε τη Φιλοσοφική και Πολιτική Βιβλιοθήκη των εκδόσεων «Γνώση» και τη σειρά Ο Νεώτερος Ευρωπαϊκός Πολιτισμός των εκδόσεων «Νεφέλη».
- Σε συζήτηση «εφ’ όλης της ύλης για το Αιγαίο» καλεί ο Φιντάν – Μία η ελληνοτουρκική διαφορά απαντά η Αθήνα
- Ζέλσον: «Χρειαζόμασταν αυτή τη νίκη, ήμασταν άτυχοι στα προηγούμενα ματς»
- Ουκρανία: Νέο τελεσίγραφο Τραμπ σε Ζελένσκι για το ειρηνευτικό σχέδιο
- Ο μάγος Μουζακίτης «έλιωσε» και τα… χιόνια
- Ζωγράφου: «Κατέβηκα για να ηρεμήσει και άρχισε να με χτυπά» – Ο οδηγός του λεωφορείου περιγράφει τον άγριο ξυλοδαρμό
- «Η ξανθιά είναι νεκρή» – Κοκκινομάλλα Πάμελα Άντερσον και η αλήθεια για το «ψευτορομάντζο» με τον Λίαμ Νίσον
- Αγρότες πήγαν τούρτα σε αστυνομικό που είχε τα γενέθλιά της [βίντεο]
- Λανουά: «Έκανε χέρι ο Ζοάο Μάριο και σωστά ακυρώθηκε το γκολ της ΑΕΚ» – vid
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Τρίτη 09.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/astronomy-3094066_1920-315x220.jpg)
![Αγρότες πήγαν τούρτα σε αστυνομικό που είχε τα γενέθλιά της [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/agrotes7-315x220.jpg)
![Αγρότες πρόσφεραν κρόκο και μήλα στους διερχόμενους οδηγούς στην Κοζάνη [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/agrotes77-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442