Τουρκία και Ισραήλ γίνονται θανάσιμοι αντίπαλοι στη Συρία

Για εβδομάδες, αξιωματούχοι του τουρκικού στρατού ταξίδευαν σε αεροπορικές βάσεις σε όλη τη Συρία και εκπονούσαν σχέδια για τον εξοπλισμό τουλάχιστον ορισμένων από αυτές με συστήματα αεράμυνας και οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Σύμφωνα με τον Economist, οι προετοιμασίες για την κατάληψη από την Τουρκία της αεροπορικής βάσης Τ4 κοντά στην Παλμύρα λέγεται ότι βρίσκονται σε εξέλιξη.

Στη συνέχεια, τη νύχτα της 2ας Απριλίου, το Ισραήλ επιτέθηκε. Ισραηλινά αεροπλάνα βομβάρδισαν τον διάδρομο προσγείωσης και τα συστήματα ραντάρ της Τ4. Έπληξαν επίσης τουλάχιστον άλλες δύο βάσεις και άλλους στρατιωτικούς στόχους στη Συρία.

Για την περίπτωση που παρέμενε οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με τον συναγερμό που έχε σημάνει στο Ισραήλ για την τουρκική δραστηριότητα στη Συρία, οι αξιωματούχοι του το κατέστησαν σαφές μέσω δηλώσεων. Η Συρία κινδυνεύει να γίνει τουρκικό προτεκτοράτο, προειδοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Γκίντεον Σάαρ.

Οι ηγέτες της Συρίας θα πληρώσουν βαρύ τίμημα εάν επιτρέψουν σε εχθρικές προς το Ισραήλ δυνάμεις να εισέλθουν στη Συρία και να θέσουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα ασφαλείας του εβραϊκού κράτους, προειδοποίησε ο Ίσραελ Κατς, ο υπουργός Άμυνας της χώρας.

Διαδοχικές ισραηλινές επιθέσεις στην υποδομή του παλιού στρατού της Συρίας

Το Ισραήλ ανησυχεί για το μέγεθος της εμπλοκής της Τουρκίας στη Συρία, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων της να δημιουργήσει στρατιωτικές βάσεις και να προμηθεύσει με όπλα τον νεοσύστατο στρατό της νέας κυβέρνησης.

Η Τουρκία φοβάται ότι το Ισραήλ θέλει να δει τη Συρία να καταρρέει ή να διαλύεται. Ο ένας κατηγορεί τον άλλον ότι προετοιμάζεται να διεξαγάγει πόλεμο δι’ αντιπροσώπου.

Το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να κρατήσει τη Συρία αδύναμη και διχασμένη. Οι διαδοχικές ισραηλινές επιθέσεις στην υποδομή του παλιού στρατού της Συρίας έχουν καταστρέψει πολλά από τα γηρασμένα, σοβιετικής κατασκευής, αεροσκάφη του καθεστώτος Άσαντ.

«Έχουν αφαιρέσει κάθε εκατοστό στρατιωτικής ικανότητας που θεώρησαν πως θα μπορούσε να αποτελέσει πρόκληση για τα ισραηλινά συμφέροντα ασφαλείας», λέει ο Alper Coskun, πρώην Τούρκος διπλωμάτης.

Ο Νετανιάχου έχει από την πλευρά του επικαλεστεί τα δικαιώματα της μειονότητας των Δρούζων της Συρίας για να απαιτήσει την αποστρατιωτικοποίηση του νότου της χώρας.

Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη στον μεταβατικό πρόεδρο της Συρίας, Αχμέντ αλ-Σαράα, τον οποίον ο Κατς περιγράφει ως «τζιχαντιστή τρομοκράτη της σχολής της Αλ Κάιντα». Ο Σαράα έχει ισχυριστεί ότι η Συρία αποτελούσε κόμβο ξένων ριζοσπαστών την περίοδο της δυναστείας των Άσαντ και μόλις κατέλαβε την εξουσία ορκίστηκε να το αλλάξει αυτό.

Ωστόσο, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι ο νέος ηγέτης της Συρίας, που υποστηρίζεται από τον Ερντογάν, έναν μακροχρόνιο υποστηρικτή της Χαμάς, ενδέχεται σύντομα να ανοίξει της πύλες της Συρίας για να υποδεχτεί εξτρεμιστές που θα μπορούσαν να βλάψουν τη χώρα τους.

Το Ισραήλ και η Τουρκία διαφωνούν επίσης για τη διακυβέρνηση της Συρίας. Ισραηλινοί αξιωματούχοι πρότειναν ανοιχτά ένα ομοσπονδιακό μοντέλο για τη χώρα, σύμφωνα με το οποίο διαφορετικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων και των Αλαουιτών (μουσουλμανική αίρεση από την οποία προέρχονται οι Άσαντ), θα απολάμβαναν εκτεταμένης αυτονομίας.

Οι πρόσφατες σφαγές εκατοντάδων Αλαουιτών αμάχων από ένοπλες ομάδες πιστές στους νέους ηγεμόνες της Συρίας, δείχνουν ότι ο Σαράα δεν μπορεί να είναι αξιόπιστος, τονίζουν.

Αναδύεται από έναν από τους πιο θανατηφόρους πολέμους αυτού του αιώνα

Ο Σαράα και οι Τούρκοι σύμμαχοί του είχαν στο μυαλό τους ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα: μια ισχυρή κεντρική κυβέρνηση με επικεφαλής έναν πρόεδρο με σαρωτικές εκτελεστικές εξουσίες. Στις 13 Μαρτίου ο Σαράα υπέγραψε ένα νέο σύνταγμα βασισμένο ακριβώς σε ένα τέτοιο μοντέλο.

Μέρες νωρίτερα, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), η κατά κύριο λόγο κουρδική πολιτοφυλακή που είναι υπεύθυνη για μεγάλο μέρος της βορειοανατολικής Συρίας, συμφώνησε να ενταχθεί στην προσωρινή κυβέρνηση.

Ο Ερντογάν κατηγόρησε το Ισραήλ ότι υποκινεί τις εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες της Συρίας για να αποσταθεροποιήσει μια χώρα που αναδύεται από έναν από τους πιο θανατηφόρους πολέμους αυτού του αιώνα. Αυτό όμως που τον ανησυχεί περισσότερο είναι η σχέση του Ισραήλ με τους Κούρδους.

Η Τουρκία υποπτεύεται ότι το Ισραήλ χρησιμοποιεί τις SDF για να υπονομεύσει την τουρκική επιρροή στη Συρία και να υποκινήσει τον αυτονομισμό εντός της Τουρκίας. Η Τουρκία βλέπει την εν λόγω ομάδα ως εργαλείο στα χέρια του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο η Τουρκία και οι περισσότερες δυτικές χώρες έχουν χαρακτηρίσει ως τρομοκρατικό.

Το Ισραήλ δεν έχει μετριάσει αυτές τις ανησυχίες της Τουρκίας. Πέρυσι, ο Σαράα αναφέρθηκε στις SDF και τους Κούρδους ως «φυσικούς συμμάχους» της χώρας του και κάλεσε τον έξω κόσμο να τους προστατεύσει από την Τουρκία.

Δεν είναι σαφές εάν τέτοιες πρωτοβουλίες σημαίνουν ότι το Ισραήλ μπορεί να βοηθήσει στον εξοπλισμό των Κούρδων στα βορειοανατολικά της Συρίας, αν και πολλοί Ισραηλινοί θα απολάμβαναν την ευκαιρία να δώσουν στον Ερντογάν… μια γεύση από το δικό του φάρμακο, δεδομένης της υποστήριξής του στη Χαμάς.

Η Τουρκία σίγουρα παίρνει στα σοβαρά αυτόν τον κίνδυνο. Ο φόβος για μια συμμαχία μεταξύ του Ισραήλ και των Κούρδων ήταν ένας βασικός παράγοντας πίσω από την περσινή απόφαση της Τουρκίας να ξεκινήσει μυστικές συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Αυτό απέδωσε καρπούς τον Μάρτιο, όταν το PKK κήρυξε προσωρινή κατάπαυση του πυρός.

«Η Τουρκία πιστεύει ότι το Ισραήλ θέλει να δημιουργήσει ένα κράτος του PKK στα σύνορά της», λέει ο Dareen Khalifa της Ομάδας Διεθνών Κρίσεων, μιας δεξαμενής σκέψης με έδρα τις Βρυξέλλες. «Οι Ισραηλινοί πιστεύουν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη Συρία εναντίον τους με τον ίδιο τρόπο».

Δηλητηριασμένες σχέσεις

Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, που έχουν ήδη δηλητηριαστεί από τον πόλεμο στη Γάζα, ενδέχεται να επιδεινωθούν. Αλλά η πραγματική ένοπλη σύγκρουση μεταξύ του δεύτερου μεγαλύτερου στρατού του ΝΑΤΟ και του κύριου περιφερειακού συμμάχου της Αμερικής δεν είναι πιθανή. Καμία πλευρά δεν έχει όρεξη να πολεμήσει την άλλη.

Η Τουρκία και το Ισραήλ προετοιμάζουν το σκηνικό για αποτροπή και όχι πόλεμο. Ο Ερντογάν θεωρεί τον Τραμπ παλιόφιλό του και εκτιμά ότι, με αυτόν ως πρόεδρο, μπορεί να υπάρξει βελτίωση στις σχέσεις της Τουρκίας με την Αμερική, συμπεριλαμβανομένης της ευκαιρίας να ξεμπλοκάρει την πώληση των F-35.

Ελπίζει επίσης να βελτιώσει τις σχέσεις του με την Ευρώπη, η οποία θέλει να τη βοηθήσει με τις εγγυήσεις ασφαλείας και τη διατήρηση της ειρήνης στην Ουκρανία. Ο Ερντογάν είναι απίθανο να θέσει σε κίνδυνο όλα αυτά φλερτάροντας τον πόλεμο με το Ισραήλ.

Επιπλέον, η Τουρκία και το Ισραήλ μπορεί ακόμη να βρουν κάποιο κοινό έδαφος στο Λεβάντε. Και οι δύο θέλουν να εμποδίσουν το Ιράν να αποκαταστήσει τη θέση του στη Συρία. Και οι δύο θα χάσουν αν αποτύχει η νέα Συρία.

«Η Συρία είναι μια μεγάλη χώρα σε βαθιά κρίση και [ο Ερντογάν] δεν θα έχει χρόνο να αμφισβητήσει το Ισραήλ», λέει μια πηγή ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. «Και το να καταφέρει να σταθεροποιήσει τη Συρία, που θα μπορούσε να είχε μετατραπεί σε ένα χαοτικό τζιχαντιστικό κράτος, θα ήταν καλό και για το Ισραήλ».