Κυριακή 28 Απριλίου 2024
weather-icon 21o
Ο κινηματογράφος της αμαρτίας: To Scala του Λονδίνου

Ο κινηματογράφος της αμαρτίας: To Scala του Λονδίνου

Υπήρξε καταφύγιο για όλες τις πολύχρωμες και πανσεξουαλικές φυλές της νύχτας, που κρύβονταν εκεί μέχρι να ξημερώσει, για να «κοινωνήσουν» με θρησκευτικό ζήλο ταινίες εξεζητημένου ρεπερτορίου.

Η επίσημη ιστορία λέει ότι το λονδρέζικο Scala στάθηκε για μια δεκαπενταετία η πιο εκλεκτική art house αίθουσα της Αγγλίας και πως μέσα της απέκτησαν την κινηματογραφική τους παιδεία σκηνοθέτες όπως ο Κρίστοφερ Νόλαν, ο Μάρτιν ΜακΝτόνα, ο Στιβ Μακ Κουίν, ο Πίτερ Στρίκλαντ κ.α. Ευτυχώς, όμως, που υπάρχει και η ανεπίσημη ιστορία, όπως τη μεταφέρει με φοβερό κέφι αυτό το ντοκιμαντέρ: Μια ιστορία επεισοδιακών προβολών και πάσης φύσεως ακολασίας, με σκηνικό το κακόφημο σινεμά με «τους πιο εξωφρενικούς θαμώνες στον κόσμο», όπως το περιέγραψε κάποτε ο Τζον Γουότερς.

Γιατί το Scala, πέρα από το εξεζητημένο ρεπερτόριό του, υπήρξε καταφύγιο για όλες τις πολύχρωμες και πανσεξουαλικές φυλές της νύχτας, που κρύβονταν εκεί μέχρι να ξημερώσει, για να «κοινωνήσουν» με θρησκευτικό ζήλο ταινίες. Χρονικό ενός θρυλικού σινεμά και της φαντασμαγορικής κοινότητας πιστών του, το πολύτιμο ντοκιμαντέρ γίνεται εισιτήριο σε ένα σαγηνευτικό βραδινό σύμπαν και η βασική αφορμή για το μεγάλο αφιέρωμα των 29ων Νυχτών Πρεμιέρας.

Η παραπάνω εισαγωγή μας μυεί στον κόσμο ενός σκοτεινού ναού της 7ης τέχνης όπως τον περιγράφει ο μεγαλύτερος ελληνικός θεσμός του κινηματογράφου, οι Νύχτες Πρεμιέρας. Το Scala δεν ήταν ένα νυχτερινό σινεμά σε μια γωνιά του Λονδίνου, ήταν ένα αβαείο αλλόκοτων και ταλαντούχων.

Δείτε το τρέιλερ 

«Ακολουθούσα τον πανκ φίλο μου»

«Ήταν μια συναρπαστική εμπειρία» λέει η πρώην υπεύθυνη του προγράμματος Jane Giles, η οποία τώρα είναι επικεφαλής της διανομής ταινιών και βίντεο στο Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, μιλώντας για την προσωπική της σχέση με το διάσημο νυχτερινό κέντρο King’s Cross:

«Ήταν τέλη Αυγούστου του 1981. Ήμουν 17 ετών και ακολουθούσα τον πανκ φίλο μου και τους συμμαθητές του σε μια από τις τακτικές τους εξορμήσεις για να ανακαλύψουν το αντιπολιτισμικό Λονδίνο. Ήταν ένα καυτό καλοκαιρινό βράδυ και σχεδόν σκοτείνιαζε όταν βγήκαμε για πρώτη φορά στο ακατάσχετο χάος του σαββατόβραδου του King’s Cross. Ο τελικός μας προορισμός βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής από τον σταθμό: Θα ξενυχτούσαμε στον κινηματογράφο Scala.

»Δεν το ήξερα τότε, αλλά αυτό το εδουαρδιανό κινηματογραφικό παλάτι είχε μια συναρπαστική ιστορία. Ο κινηματογράφος King’s Cross ήταν κατά καιρούς Gaumont και Odeon, και για ένα διάστημα King Sound, ένας μουσικός χώρος όπου τον Ιούλιο του 1972 έπαιξαν ζωντανά ο Lou Reed όσο και ο Iggy Pop. Το 1980 το άδειο κτίριο επαναλειτούργησε ως Primatarium, μια βραχύβια «εμπειρία» που προωθούσε την οικολογία και τα περιβαλλοντικά θέματα, πριν γίνει ο θρυλικός κινηματογράφος ρεπερτορίου του Λονδίνου».

«Έπρεπε να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στη Serena, την καθαρίστρια, γιατί υπήρχαν τόσα πολλά χρησιμοποιημένα γάντια από λατέξ στο πάτωμα μετά από ένα λεσβιακό ξενύχτι» λέει η Giles. «Της είπα ότι ήταν μια εκδήλωση μόδας».

«Ένιωθες μια ανατριχίλα»

«Μέρος αυτής της συγκίνησης ήταν ότι έβγαινες από το σταθμό στην κακοτράχαλη περιοχή του King’s Cross. Στη συνέχεια έβρισκες πολύ γρήγορα το δρόμο σου προς αυτό το παλατιανό κτίριο, σαν ένα είδος τρελού λευκού κάστρου που βλέπεις στο λογότυπο της Disney» συνεχίζει η Jane Giles.

«Ανεβαίνοντας τη μαρμάρινη σκάλα οδηγούσουν σε αυτόν τον τεράστιο χώρο. Η καρέκλα ήταν πολύ απότομη, τα καθίσματα βιδωτά και καθόσουν εκεί για μια στιγμή με μια αίσθηση απίστευτης προσμονής. Επιπλέον, η αίθουσα ήταν σκοτεινή και, κατά καιρούς, παράνομη. Ένιωθες μια ανατριχίλα. Πολλές από τις ταινίες ήταν αρκετά σαφείς, οπότε υπήρχε μια σεξουαλικότητα στον χώρο που ήταν ασυνήθιστη για τους κινηματογράφους. Όλα αυτά συνέθεταν έναν απίστευτα ισχυρό συνδυασμό
»Το Scala με τις ατελείωτες μαρμάρινες σκάλες, τους πολυελαίους και την τοιχογραφία ζούγκλας στο φουαγιέ δημιουργούσε μια σειρά έντονων και γοητευτικών συναισθημάτων. Το καφενείο πουλούσε κονσέρβες μπύρας και υπήρχε μια γάτα που τριγυρνούσε μέσα στη σπηλαιώδη, καπνισμένη αίθουσα. Βολευτήκαμε για πέντε ταινίες στη σειρά σε εκείνη την τεράστια οθόνη και για λίγο κρυφό χαμούρεμα.

«Σκοτεινό Αστέρι», «Ο Σταθμός 13 δέχεται επίθεση», «Χαλοουίν», «Ζωντανοί νεκροί στο νεκροτομείο του Μάντσεστερ», «Psychic Killer». Η μουσική του διαλείμματος ήταν το Love Will Tear Us Apart των Joy Division. Ραντισμένοι με μπίρα Red Stripe, μπαγιάτικο καφέ και αϋπνία, καθώς φεύγαμε μέσα στο κρύο φως του Κυριακάτικου πρωινού κοίταξα πίσω και είδα ότι ο χώρος είχε καλυφθεί με ένα στρώμα βρωμιάς. Αντανακλούσε το πώς αισθανόμασταν μετά το πρώτο μας All-Nighter – και ανυπομονούσα να επιστρέψω. Κάρφωσα το υπέροχο μηνιαίο προγράμματα της Scala στον τοίχο μου για τα επόμενα χρόνια, αποκτώντας άθελά μου γνώσεις για όλα τα είδη κινηματογράφου – τρόμου, καλτ ταινίες, γκέι ταινίες, κωμωδίες, κλασικές ταινίες του Χόλιγουντ, καλλιτεχνικό παγκόσμιο σινεμά, κινούμενα σχέδια, πειραματικά έργα. Και τότε συνέβη κάτι απίστευτο: Πήρα τη θέση του προγραμματιστή ταινιών εκεί» καταλήγει η Jane Giles.

Η Jane Gilles και ο Ali Catterall στο σενάριο και τη σκηνοθεσία της ταινίας Scala 

Ραντισμένοι με μπίρα Red Stripe, μπαγιάτικο καφέ και αϋπνία, καθώς φεύγαμε μέσα στο κρύο φως του Κυριακάτικου πρωινού κοίταξα πίσω και είδα ότι ο χώρος είχε καλυφθεί με ένα στρώμα βρωμιάς.

Ήταν το 1988

«Μετακόμισα στο Λονδίνο και στο κοντινότερο διαμέρισμα που μπορούσα να βρω για να δουλέψω, ένα διαμέρισμα πάνω από ένα μεσιτικό γραφείο στο King’s Cross, στο τέλος της Caledonian Road. Ήταν απέναντι από το μυστηριώδες κινηματογραφικό κλαμπ Abcat, ένα μέρος στο οποίο δεν είδα ποτέ κανέναν να μπαίνει ή να βγαίνει. Υπήρχε επίσης ο Peter ο κουρέας που διέπρεψε στο κούρεμα flat-top και το καφέ Gattopardo που ο σκηνοθέτης Dario Argento έλεγε ότι έφτιαχνε τον καλύτερο ιταλικό καφέ στο Λονδίνο. Άλλοι γείτονες ήταν το ριζοσπαστικό, αριστερό βιβλιοπωλείο Housmans με το υπόγειό του γεμάτο αντίτυπα του ημερολογίου της Ειρήνης. Υπήρχε το Mole Jazz, που πρόσφατα ανακαινίστηκε για να εκθέτει 3.000 νέα LP, 4.000 μεταχειρισμένους δίσκους, κασέτες και «πάνω από 500 τίτλους σε compact disc». Και το The Bell, μια μικτή λεσβιακή και γκέι παμπ στην Pentonville Road. Η πελατεία του Bell και του Scala ήταν ένα και το αυτό.

»Μόλις και μετά βίας παρατηρούσα τα τρελά, κακά και απελπισμένα στοιχεία του King’s Cross, έχοντας μάτια μόνο για το αγαπημένο μου Scala και τις προκλήσεις του προγραμματισμού. Μέχρι τότε η τοιχογραφία ζούγκλας του κινηματογράφου είχε αντικατασταθεί από ζωηρά αστικά γκράφιτι, ευγενική προσφορά των καλλιτεχνών δρόμου Yuval και Wigan, και υπήρχαν πλέον δύο μόνιμες γάτες με ταμπέλες, ο Huston και ο Roy. Όλα αφορούσαν τις ταινίες εκείνη την εποχή, καθώς το Camden Council δεν έδινε πλέον άδεια για τις βραδιές κλαμπ που φιλοξενούσε το Scala μεταξύ 1984-87.

Το καφενείο πουλούσε κονσέρβες μπύρας και υπήρχε μια γάτα που τριγυρνούσε μέσα στη σπηλαιώδη, καπνισμένη αίθουσα. Βολευτήκαμε για πέντε ταινίες στη σειρά σε εκείνη την τεράστια οθόνη και για λίγο κρυφό χαμούρεμα.

Πολιτισμός ή μετρητά;

«Η δουλειά μου ήταν να δημιουργώ το μηνιαίο πρόγραμμα των διπλών και τριπλών εκπομπών και των All-Nighters, διατηρώντας το ρεπερτόριο των παλιών αγαπημένων, εισάγοντας νέους τίτλους και εντοπίζοντας σπάνιες εκδόσεις» συνεχίζει η Jane Giles, την πρωτοποριακή, σελιλόιντ ιστορίας της.

«Αλλά μια μέρα έφτασε μια επίσημη επιστολή που ανακοίνωνε την κοινοποίηση μιας εντολής αναγκαστικής αγοράς: Το κτίριο θα μπορούσε να κατεδαφιστεί ανά πάσα στιγμή για να γίνει χώρος για τη νέα σιδηροδρομική σύνδεση υψηλής ταχύτητας. Δημοσιεύσαμε αυτή την ανακοίνωση στο τέλος του προγράμματος του Ιουλίου 1989:

«ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Ή ΣΤΑΘΜΟΙ; ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ή ΜΕΤΡΗΤΑ; Τα τρένα υψηλής ταχύτητας εκτινάσσονται ταχύτατα προς το King’s Cross μέσω Kent και Νότιου Λονδίνου – Ο δεύτερος τερματικός σταθμός της σήραγγας της Μάγχης πρόκειται να κατασκευαστεί κάτω από τους δρόμους του King’s Cross – Η British Rail πρόκειται να αγοράσει και να κατεδαφίσει 17 στρέμματα οικιστικής και επιχειρηματικής ιδιοκτησίας – 326 άνθρωποι θα χάσουν τα σπίτια τους – Σχεδόν 2500 τοπικές θέσεις εργασίας θα χαθούν – 130 επιχειρήσεις θα χάσουν τις εγκαταστάσεις τους – Το Scala θα κλείσει – Ας πούμε όχι στο Β. R, – Γράψτε στο βουλευτή σας τώρα – Και παρακολουθήστε λεπτομέρειες σχετικά με την «Ημέρα Δράσης» μας».

Το Scala έκλεισε το 1993

«Το Scala είχε μια ιστορία στο να διοργανώνει φιλανθρωπικές προβολές και να υποστηρίζει κάθε είδους σκοπούς, από τη Νεολαία CND μέχρι το Terrence Higgins Trust και το ταμείο καταστροφών του King’s Cross μετά την πυρκαγιά του 1987 – αλλά τώρα πάλευε για την επιβίωσή της. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, η 12ετής μίσθωση του κινηματογράφου επρόκειτο να λήξει στα μέσα του 1993» εξηγεί η Jane Giles και συνεχίζει:

«Η απελπισία λόγω της ύφεσης και η βία που σχετιζόταν με τα ναρκωτικά ήταν συντριπτική, καθώς το King’s Cross γινόταν όλο και πιο ερειπωμένο. Προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε τα κεφάλαια για την ανάπλαση του Scala ώστε να καλύψουμε το ενοίκιο για μια νέα μίσθωση, αλλά με μια εντολή αναγκαστικής εξαγοράς να κρέμεται πάνω από το κτίριο ήταν αδύνατο να εξασφαλίσουμε επενδύσεις, όσο παθιασμένα και αν ένιωθαν οι άνθρωποι.

»Το Scala έκλεισε το 1993 και μαζί της χάθηκε ένας κινηματογράφος ρεπερτορίου που είχε εμπνεύσει μια γενιά μελλοντικών κινηματογραφιστών, συμπεριλαμβανομένου ενός από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες του Χόλιγουντ, του Κρίστοφερ Νόλαν, ο οποίος εξακολουθεί να έχει στο πορτοφόλι του την τελευταία κάρτα μέλους του Scala.

»Μετά από πολλές διαμάχες με το δημοτικό συμβούλιο, ο χώρος επαναλειτούργησε ως μουσικό κλαμπ τον Μάρτιο του 1999 – και παραμένει μέχρι σήμερα – διατηρώντας το όνομα Scala και το αστραφτερό λευκό εξωτερικό του παλιού κινηματογραφικού παλατιού σε ένα θαυμάσια υψηλό επίπεδο.

Ο νέος τερματικός σταθμός των τρένων υψηλής ταχύτητας έφτασε τελικά στο King’s Cross το 2007, με νέα διαδρομή γύρω από το πίσω μέρος του St Pancras. Σήμερα η περιοχή είναι πολύ διαφορετική από το μέρος στο οποίο ζούσα και εργαζόμουν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αλλά παρά το γυαλί και το χρώμιο αισθάνομαι ότι εξακολουθεί να έχει κάτι από την αδρότητα και την κληρονομημένη μαγεία όλων όσων συνέβησαν εδώ» καταλήγει η Jane Giles, το βιβλίο της οποίας «Scala Cinema 1978-1993» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις FAB Press.

Ιστορίες που έγιναν θρύλοι περνώντας από στόμα σε στόμα

Οι ιστορίες γύρω από εκείνες τις νύχτες στο Scala είναι άπειρες: Ο ντοπαρισμένος χειριστής του προβολέας που έριξε ένα σύμβολο CND σε μια διαφήμιση Pearl & Dean και έβαλε τις μπομπίνες σε λάθος σειρά σε ένα φεστιβάλ τρόμου- τα καραγκιοζιλίκια στα ξενύχτια με θέμα τους γκέι. «Έπρεπε να προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε στη Serena, την καθαρίστρια, γιατί υπήρχαν τόσα πολλά χρησιμοποιημένα γάντια από λατέξ στο πάτωμα μετά από ένα λεσβιακό ξενύχτι» λέει η Giles. «Της είπα ότι ήταν μια εκδήλωση μόδας».

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του κινηματογράφου ήταν τα κλασικά underground διαμαντάκια, όπως το «Thundercrack» και το «Cafe Flesh», η τριλογία του βασιλιά του trash, του John Waters της δεκαετίας του ’70 «Pink Flamingos», «Female Trouble» και «Desperate Living», καθώς και το έργο του βασιλιά του sexploitation, του πληθωρικού Russ Meyer -ταινίες που άλλοι χώροι απλά δεν θα πρόβαλαν ποτέ.

Μέχρι το 1992, ωστόσο, ο κινηματογράφος είχε κι άλλα προβλήματα. Η Warner Brothers ενημερώθηκε για μια (τότε παράνομη) προβολή της ταινίας «Κουρδιστό Πορτοκάλι» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ και υπέβαλε μήνυση. Ακολούθησε χαλάρωση των κανόνων για την κατανάλωση αλκοόλ αργά το βράδυ σε χώρους εκτός κλαμπ, πράγμα που σήμαινε ότι το Scala δεν ήταν πλέον το κατάλληλο μέρος για ένα ποτό μετά το τέλος του ωραρίου- η αυξανόμενη διαθεσιμότητα παραβατικών ταινιών σε βίντεο έπαιρνε επίσης λίγη από τη λάμψη του προγράμματος. To Scala έχασε μια δαπανηρή δικαστική διαμάχη εναντίον της Warner Bros- τα σχέδια μετατροπής της σε πολυκινηματογράφο ναυάγησαν.

Τον Μάιο του 1993 τυπώθηκε το τελευταίο από τα μηνιαία ημερολόγια του κινηματογράφου με ταινίες, η μορφή των οποίων έχει αναπαραχθεί με αγάπη για το «Scala Forever».

Sports in

Ολυμπιακός – Λαμία 4-1: «Μάγος» ο Ποντένσε…

Ο Ολυμπιακός με πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Ποντένσε, που είχε γκολ και ασίστ, επικράτησε με 4-1 της Λαμίας και πλέον στρέφει το βλέμμα του στο κρίσιμο παιχνίδι με την Άστον Βίλα – Τσικίνιο, Ναβάρο και Αλεξανδρόπουλος τα άλλα τρία γκολ.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

ΜΗΤ Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442

Κυριακή 28 Απριλίου 2024