Δεν αρκεί η ανταγωνιστικότητα

Για πολλές γενεές πολιτικών προσωπικοτήτων και κρατικών ηγετών η επιδίωξη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της χώρας τους φάνταζε σαν αυτοσκοπός και ιερός στόχος. Η ιδέα πως οι οικονομικές τύχες μιας χώρας καθορίζονται από το ύψος της επιτυχίας της στις παγκόσμιες αγορές ήταν σχεδόν ευαγγέλιο. Ο νομπελίστας όμως οικονομολόγος Paul Krugman είχε αρκετά νωρίς αμφισβητήσει αυτή τη θεωρούμενη σαν απόλυτη αλήθεια. Βέβαια είχε χρησιμοποιήσει επιχειρήματα εναντίον της ελεύθερης αγοράς και της παγκοσμιοποίησης που δεν με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο. Η γενική του όμως θεώρηση έχει ουσιαστικές βάσεις.

Η εμμονή με την ανταγωνιστικότητα έχει οδηγήσει πολλές χώρες σε υπέρμετρες δημόσιες δαπάνες για τη δημιουργία εθνικών οικονομικών πρωταθλητών, αλλού έχει προκαλέσει κλείσιμο εμπορικών συνόρων αλλά και προστατευτισμό. Ενώ η ανταγωνιστικότητα είναι σίγουρα σημαντική και σε μια εποχή που η γεωοικονομία τείνει να ανταγωνιστεί ή και να υποκαταστήσει τη γεωπολιτική (κατάκτησ η αγορών πιο σημαντική από την κατάκτηση εδαφών) οι εσωτερικοί παράγοντες μιας οικονομίας ίσως είναι σημαντικότεροι για τις τύχες της.

Για τις τύχες μιας χώρας οι εσωτερικοί παράγοντες μπορεί να είναι σημαντικότεροι από τους εξωτερικούς. Ενα καλό παράδειγμα είναι η Ιαπωνία. Ενώ πρακτικά κυριαρχεί στις διεθνείς αγορές, η εσωτερική οικονομική της κατάσταση στηριγμένη σε ένα σύστημα προσανατολισμένο στις εξαγωγές δεν είναι ιδιαίτερα υγιής. Μπορεί λοιπόν να γίνει κάποιος ισχυρός στις εξαγωγές αλλά να συνεχίσει να έχει σοβαρά εσωτερικά οικονομικά προβλήματα εφόσον η αγορά του συνεχίζει να είναι ποδηγετούμενη και δεσμευμένη σε εσωτερικές πολιτικές υψηλών φόρων, ασφυκτικής κρατικής γραφειοκρατίας και ενός υπερτροφικού δημόσιου τομέα.

Σαν συνέπεια, οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις σε μια χώρα μπορεί να έχουν ίδια ή και σοβαρότερη σημασία από την προσπάθεια επικέντρωσης στην εξαγωγική προσπάθεια και στην επιδίωξη μόνο μεγάλης ανταγωνιστικότητας. Δίχως λοιπόν μέτρα προστατευτισμού της οικονομίας και με ουσιαστικό περιορισμό του δημόσιου τομέα της οικονομίας μια χώρα μπορεί να πετύχει σημαντικά οικονομικά επιτεύγματα και παράλληλα να βρεθεί ψηλά στη βαθμίδα των ισχυρότερων οικονομιών.

Κοντά σε όλα αυτά απαραίτητη είναι η σταθερά χαμηλή φορολογία, κατά προτίμηση με εφαρμογή πολιτικής «ενιαίου φορολογικού συντελεστή» (βλ. σχετ. αποκαλυπτική μελέτη Τάσου Αβραντίνη: «Ενιαίος φορολογικός συντελεστής – Ενας απλός, αναπτυξιακός και δίκαιος φόρος», εκδ. Πατάκη, 2022). Η εμμονή σε μια τέτοια πολιτική με σταθερή παράλληλα λήψη μέτρων μείωσης των κρατικών γραφειοκρατικών παρεμβάσεων στη λειτουργία των αγορών, και γενικότερα της οικονομίας, σίγουρα οδηγεί με ασφάλεια στην ανάπτυξη και την ευημερία. Υλοποιώντας παράλληλα και τον στόχο της μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας της χώρας.