Η «υπόθεση των πινακίδων» στη Γαλλία

Την Κυριακή το πρωί στις 18 Οκτωβρίου 1534 οι κάτοικοι του Παρισιού ξύπνησαν αντικρίζοντας εκατοντάδες πινακίδες αναρτημένες σχεδόν παντού στην πόλη. Πάνω τους, με χοντρά γοτθικά γράμματα, υπήρχαν διάφορα συνθήματα και επιχειρήματα/καταγγελίες που αφορούσαν σοβαρά θεολογικά ζητήματα. Το βασικό μήνυμα των τεσσάρων παραγράφων που απάρτιζαν το σύνολο του κειμένου ήταν μια βιτριολική επίθεση στην καθολική εκκλησιαστική λειτουργία.

Το ύφος της επίθεσης ήταν τέτοιο που ο λαός τρομοκρατήθηκε. Σε μια εποχή ισχυρών δεισιδαιμονιών, κάτι τέτοιο προδίκαζε κακοτυχία και ασυγκράτητη οργή του Θεού. Μια τρομερή υστερία εξαπλώθηκε παντού. Οι πινακίδες ομιλούσαν για σφαγές εναντίον των καθολικών και εμπρησμούς και κατεδαφίσεις των εκκλησιών τους. Ο φόβος και η οργή μεγάλωσαν όταν μαθεύτηκε πως τέτοιες πινακίδες είχαν εμφανιστεί και σε άλλες γαλλικές πόλεις, όπως η Ορλεάνη, η Τουρ, η Ρουέν, το Μπλουά κ.ά. Ακόμα και στην κρεβατοκάμαρα του βασιλιά Φραγκίσκου του Α’ είχε βρεθεί μια τέτοια πινακίδα!

Ο βασιλιάς της Γαλλίας, «ο πιο χριστιανός ανάμεσα στους βασιλείς», σύμφωνα με την αναγόρευσή του από τον Πάπα, έγινε έξω φρενών. Και η οργή του εκφράστηκε με άγριες διώξεις κατά των προτεσταντών (Ουγενότων). Χιλιάδες συλλήψεις έγιναν και αναρίθμητοι αθώοι έχασαν τη ζωή τους στην πυρά. Ο βασιλιάς αποφάσισε να εξαγνίσει τον λαό του και να τον απαλλάξει από τους «αιρετικούς». Για να επιβεβαιώσει την πίστη του στην «αληθινή» θρησκεία, ο Φραγκίσκος οργάνωσε μια λιτανεία στους δρόμους του Παρισιού του αγκαθωτού στεφανιού που φορούσε ο Χριστός κατά τη Σταύρωση, μέχρι τη Νοτρ Ντάμ. Πίσω από το ιερό κειμήλιο ακολουθούσε ο βασιλιάς ντυμένος στα μαύρα και οι τρεις γιοι του – ο Ερρίκος Β’ που παντρεύτηκε την Αικατερίνη των Μεδίκων και βασίλευσε, πεθαίνοντας από ατύχημα σε μια κονταρομαχία, ο Φραγκίσκος και ο Κάρολος. Μετά την ολοκλήρωση της πομπής κάηκαν και πάλι στην πυρά μερικοί Ουγενότοι.

Οι διώξεις συνεχίστηκαν με αυξανόμενη ένταση. Ο βασιλιάς Φραγκίσκος ήθελε να δείξει την ενόχλησή του, την αφοσίωσή του στη Ρώμη και την αντίθεσή του στον Κάρολο Ε’, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του γερμανικού έθνους, της Ισπανίας και των Κάτω Χωρών που είχε υποχρεωθεί να δεχθεί τη Μεταρρύθμιση στα γερμανικά του εδάφη και να συγκρουστεί με τη Ρώμη. Η στάση κατά των προτεσταντών αντανακλούσε και στα οργισμένα πνεύματα του γαλλικού λαού, με το κοινοβούλιο να πρωτοστατεί στις διώξεις. Κάποιοι μάλιστα είχαν την άποψη πως η «υπόθεση των πινακίδων» μπορεί να είχε πραγματοποιηθεί από καθολικούς για να προκληθούν οι διώξεις.

Η ουσία πάντως είναι πως η Γαλλία δεν υπήρξε ποτέ πάλι αυτό που ήταν. Επί της χήρας του Ερρίκου Β’, Αικατερίνης των Μεδίκων, έγιναν οι σφαγές Ουγενότων στη λεγόμενη «Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου» (23-24 Αυγούστου 1572) και μπήκε ο σπόρος για τους λεγόμενους «Θρησκευτικούς Πολέμους» στην Ευρώπη (1562-1598) και τον Τριακονταετή Πόλεμο. Που τελείωσε με την περίφημη Ειρήνη της Βεστφαλίας (1648) και την καθιέρωση της ανεξιθρησκίας στην Ευρώπη και τη σχεδόν έκτοτε αταλάντευτη μέχρι σήμερα πολιτική της αρχιτεκτονική…

* Κατά καιρούς θα αναφερόμαστε

σε κάποιες, όχι και τόσο γνωστές,

πτυχές της Ιστορίας.