Αξιοθέατα της Αμφιλοχίας

Άγιος Αθανάσιος
Είναι ο ενοριακός ναός της πόλης. Τρίκλιτη Βασιλική που χτίστηκε το 1868, πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού. Το επιβλητικό τέμπλο, ο ξυλόγλυπτος Δεσποτικός Θρόνος και η όλη του δομή εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Το σημαντικότερο όμως που μπορεί κάποιος να δει στοναό είναι η αγιογράφηση που αποτελεί το μοναδικό ολοκληρωμένο έργο του μεγάλου Κερκυραίου αγιογράφου Χαρ. Παχή. Μνημείο αριστοτεχνίας η εικόνα «ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ».

Άγιος Γεώργιος
Βρίσκεται στο εξωτερικό αριστερό άκρο του μυχού του Αμβρακικού Κόλπου πάνω στο ακρωτήριο «Δερβίσης» όπου είναι και ο ναυτικός φάρος. Είναι περισσότερο γνωστός για την ειδυλλιακή του θέση και από την λειτουργία που γίνεται κάθε χρόνο στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου κατά την οποία προσέρχονται πολλοί πιστοί.

Κοίμηση της Θεοτόκου (Αμβρακιάς)
Ο Ναός είναι το μοναδικό κτίσμα που σώζεται σήμερα από το ερειπωμένο μεσαιωνικό χωριό της Αμβρακιάς. Σύμφωνα με τη σκαλιστή επιγραφή της εισόδου χτίστηκε το 1680 και ήταν από άκρη σε άκρη γεμάτος με τοιχογραφίες της ίδιας εποχής οι οποίες έπαθαν μεγάλη ζημιά από τα ασβεστοχρίσματα και την υγρασία. Τα δείγματα όμως του αγιογράφου που σώζονται είναι αρκετά για να δείξουν ότι επρόκειτο για έναν από τους δοκιμότερους ζωγράφους του 17ου αιώνα στην περιοχή. Η πλατυτέρα στον τύπο της Βλαχερνίτισσας με το Χριστό ως την μέση που ευλογεί και με τα δύο χέρια, στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης, καθώς και ο Χριστός μόνος στην Άκρα Ταπείνωση και ο Φτερωτός Ιησούς Χριστός ως Μεγάλης Βουλής Άγγελος στην κόγχη του διακονικού, φανερώνουν την εκφραστική δύναμη του ζωγράφου.

Στην Αμφιλοχία συναντούμε επίσης τους ναούς: Ζωοδόχος Πηγή στις παρυφές του όρους Πλατός στο Δυτικό τμήμα της πόλης, Άγιοι Ταξιάρχες (Δημοτικό Νεκροταφείο), Αγία Τριάδα μέσα στην Ακρόπολη της Λιμναίας, Προφήτης Ηλίας στο όρος Πλατός, Αγία Παρασκευή μέσα στην πόλη, Αγία Τριάδα (Αμβρακίας), Άγιος Παντελεήμονας, Άγιος Κωνσταντίνος κοντά στο Δημοτικό Στάδιο και οι ναοί Κοίμηση της Θεοτόκου, Άγιος Σπυρίδων στην περιοχή του οικισμού Μπούκας.

Ιερά Μονή Ρέθα
Το σημαντικότερο Μοναστήρι του Βάλτου είναι η Μονή Ρέθαστο Δημοτικό Διαμέρισμα Ανοιξιατίκου του Δήμου Αμφιλοχίας. Η πρόσβαση γίνεται από το δρόμο δεξιά της εθνικής οδού Αμφιλοχίας-Ιωαννίνων, στρίβοντας από το Ανοιξιάτικο. Το καθολικό του μοναστηριού, μέσα σε περίβολο κελιών, αρχιτεκτονικά ανήκει στον τρίκλιτο τετρακιόνιο σταυρεπίστεγο τύπο. Στεγάζεται με πέντε τρούλους, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του μνημείου, έναν κεντρικό και από δύο σε κάθε κλίτος. Μοναδική είναι η παράσταση της αποκάλυψης στον εξωνάρθηκα και η επιβλητική σκηνή της Δευτέρας Παρουσίας, ενώ η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, «της Κυρίας του Βάλτου», δεσπόζει στον Ναό.Η μονή χρονολογείται στα τέλη του 17ου αιώνα και γιορτάζει στις 8Σεπτεμβρίου. Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας ήταν άσυλο ατόμων με ψυχικές παθήσεις, ακόμα και σήμερα διατηρούνται οι κρίκοι για την καθήλωση των ψυχασθενών. Στο μοναστήρι υπάρχουν 2 λειψανοθήκες που περιέχουν μικρά τεμάχια των Αγίων Προκοπίου, Παρασκευής, Τρύφωνος, Ανδρέου του Ερημίτου, Αναστασίας, Κοσμά και Δαμιανού, Παντελεήμωνος, Βαρβάρας, Νικήτα, Χαραλάμπους και μεταξύ αυτών και ανώνυμων αγίων.

Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου (Βαρετάδας)
Το Μοναστήρι βρίσκεται 3χλμ. νοτιοδυτικά του Δημοτικού Διαμερίσματος Βαρετάδας του Δήμου Αμφιλοχίας στην πλαγιά πυκνού δάσους. Στη σκαλισμένη και εντοιχισμένη πέτρα που βρίσκεται στο βόρειο αέτωμα του ναού αναφέρεται ως χρόνος κατασκευής το 1783 επί αρχιερατείας Ιγνατίου (του μετέπειτα Ουγγροβλαχίας) ενώ το 1800, σύμφωνα με υπέρθυρη αφιερωματική επιγραφή, έγινε η αγιογράφηση του. Το Μοναστήριείναι σταυροειδής με οκτάπλευρο τρούλο και στα βορειοδυτικά του ναού είναι χτισμένα τα κελιά. Ο κατάγραφος κυρίως ναόςαποτελεί ένα σημαντικό ζωγραφικό σύνολο του 18ου αιώνα και τιμάται έπ’ ονόματι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου γιορτάζοντας στις 26 Ιουλίου.

Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής (Σαρδινίων)
Χτίστηκε γύρω στα 1700 γιορτάζει στις 26 Ιουλίου και ανήκει στον τύπο του τρίκλιτου τετρακίονου σταυρεπίστεγου με πέντε τρούλους οκτάπλευρους. Βαριά φορτωμένο είναι το εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού που παρουσιάζεται σε πέντε ζώνες οι οποίες περιτρέχουν όλες τις πλευρές.Γύρω από την αγιογραφία του Αγίου Βαρβάρου ο Σωφρόνιος διέσωσε ιδιόχειρες σημειώσεις γραμμένες από αμαρτωλούς του Βάλτου που αναφέρονται στις μεταξύ τους σχέσεις, στον Γιάννη Σταθά και σε μάχες με Τούρκους.

Στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αμπελακίου και στον οικισμό Αριάδας υπάρχει και ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους που χτίστηκε το 1695, ενώ στο Δημοτικό Διαμέρισμα Λουτρού, στην περιοχή όπου ήταν χτισμένο το παλιό Λουτρό, συναντάμε και το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου. Συνάμα στην κορυφογραμμή του όρους «Πεταλά» στο Δημοτικό Διαμέρισμα της Κεχρινιάς σώζεται και το ξωκλήσι του «Αη ‘Λια» το οποίο χρονολογείται πριν το 1800.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας