Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει η παιδική κατάθλιψη

Αθήνα: Σήμα κινδύνου εκπέμπουν η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και αναγνωρισμένα ερευνητικά ινστιτούτα για την παιδική κατάθλιψη, η οποία επηρεάζει όλο και μεγαλύτερο αριθμό παιδιών παγκοσμίως. Στοιχεία ελληνικών μελετών καταδεικνύουν την έκταση του προβλήματος, αφού ένα στα δέκα ελληνόπουλα πάσχει από ψυχικές διαταραχές και κατάθλιψη.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η κατάθλιψη δύσκολα διαγιγνώσκεται, ιδιαίτερα στην ευαίσθητη παιδική ηλικία, ενώ η έλλειψη αντιμετώπισης του προβλήματος είναι πιθανόν να έχει ανεπανόρθωτες συνέπειες για την ενήλικη ζωή, επισημαίνουν οι ειδικοί του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΠΟΥ η κατάθλιψη, όχι μόνο δεσπόζει μεταξύ των προβλημάτων ψυχικής υγείας αλλά κατέχει την τέταρτη θέση στο σύνολο των παθήσεων που επιβαρύνουν περισσότερο τη δημόσια υγεία. Και οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες: τις προσεχείς δεκαετίες η ψυχική αυτή ασθένεια αναμένεται να «αναρριχηθεί» στη δεύτερη θέση της λίστας.

Στοιχεία της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών δείχνουν ότι τα ψυχικά προβλήματα προσβάλλουν το 14%-18% των παιδιών και των εφήβων, με την κατάθλιψη να εκδηλώνεται στο 2%-4% των παιδιών και στο 4%-8% των εφήβων.

Συγχρόνως, σύμφωνα με μελέτη του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής που διεξήχθη σε 4.299 μαθητές ηλικίας 11-15 ετών στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Έρευνας για την Υγεία στον Μαθητικό Πληθυσμό (στοιχεία 1998), το 13% των ερωτωμένων δήλωσαν ότι αισθάνονται δυστυχείς, με τα ποσοστά να είναι αισθητά μεγαλύτερα στους 15χρονους (23%) σε σύγκριση με τους 11χρονους (5%). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των κοριτσιών που ανέφεραν ότι είναι δυστυχή ήταν διπλάσιος σε σύγκριση με αυτόν των αγοριών.

Το συναίσθημα της δυστυχίας καθώς και αυτό της μοναξιάς αποτελούν λίγα μόνο από τα συμπτώματα που πρέπει να χτυπήσουν στους γονείς το καμπανάκι ότι το παιδί τους αντιμετωπίζει πρόβλημα. Όπως αναφέρει η κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια γνωσιακής – συμπεριφοριστικής προσέγγισης κυρία Κατερίνα Αγγελή, «τα συμπτώματα της παιδικής και εφηβικής κατάθλιψης είναι πολλά και διαφέρουν ελαφρώς από εκείνα που παρουσιάζουν οι ενήλικοι.

Συνήθως παρουσιάζονται αλλαγές στη συμπεριφορά. Το παιδί γίνεται πιο ευερέθιστο, πιο νευρικό, πιο κακόκεφο. Συγχρόνως μπορεί να εμφανισθούν αλλαγές στην όρεξη, η οποία συνήθως μειώνεται, καθώς και διαταραχές του ύπνου, όπως αϋπνίες ή αντιθέτως υπερβολική ανάγκη για ύπνο, εφιάλτες, υπνοβασία. Είναι πιθανό επίσης το παιδί να εμφανίσει μειωμένη ενεργητικότητα, μειωμένη διάθεση ενασχόλησης με τους φίλους ή με δραστηριότητες που παλαιότερα του άρεσαν, χαμηλή αυτοεκτίμηση, πτώση των σχολικών επιδόσεων ή να επιζητεί συνεχώς επιβεβαίωση από τους γύρω του. Σημαντικό και ανησυχητικό είναι επίσης όταν το παιδί αρχίζει να μιλάει συχνά για θάνατο ή για αυτοκτονία. Τα συμπτώματα μπορεί όμως να είναι και σωματικά, όπως πονοκέφαλοι, διάρροιες, πόνοι στην κοιλιά».

«Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα συμπτώματα αυτά πρέπει να έχουν διάρκεια. Δεν σημαίνει ότι αν το παιδί παρουσιάσει κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά του για κάποιες ημέρες πάσχει από κατάθλιψη, ιδιαίτερα αν η αλλαγή στη συμπεριφορά έχει επέλθει ύστερα από ένα σοβαρό και λυπηρό γεγονός, όπως ο θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου. Σε κάθε περίπτωση πάντως όταν ο γονιός αντιληφθεί τέτοιες αλλαγές στο παιδί του δεν πρέπει να αδιαφορήσει αλλά να το παρακολουθήσει και, αν βλέπει ότι τα συμπτώματα συνεχίζονται, να απευθυνθεί στον ειδικό», συμπληρώνει η κυρία Αγγελή.

Πρόβλημα αποτελεί και ο εντοπισμός της κατάθλιψης του παιδιού από τον γονιό, ο οποίος υποεκτιμά πολλές φορές τα συμπτώματα, αλλά και η διάγνωσή της από τον ειδικό ακόμη και αν ο γονέας απευθυνθεί τελικώς σε αυτόν.

Η κυρία Αγγελή σημειώνει: «Οι γονείς πολλές φορές δεν καταλαβαίνουν ότι υπάρχει πρόβλημα, καθώς το παιδί δεν έχει τον τρόπο του ενηλίκου για να δείξει πως υποφέρει. Ακόμη όμως και αν καταλάβει κάποια αλλαγή, δεν δίνει την πρέπουσα σημασία. Συγχρόνως πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι ειδικοί, δεδομένου ότι τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πολλές φορές κοινά με αυτά ορισμένων άλλων διαταραχών. Σε συνδυασμό με το ότι η κατάσταση μπορεί να είναι καλυμμένη, η διάγνωση μπορεί να γίνει δύσκολη». Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία μόνο το 10% των ιατρών της πρωτοβάθμιας φροντίδας μπόρεσαν να διαγνώσουν την κατάθλιψη.

Όπως λεει η ψυχολόγος – σύμβουλος συμπεριφοράς κυρία Εύη Παπαζήση, «το θέμα της κατάθλιψης είναι κληρονομικό ως έναν βαθμό, από εκεί και πέρα όμως υπεισέρχεται και ο παράγων περιβάλλον του παιδιού, η συμπεριφορά και ο τρόπος σκέψης που βλέπει να έχουν οι γύρω του και κυρίως ο στενός οικογενειακός του περίγυρος. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που η ιδιοσυγκρασία του παιδιού είναι τέτοια που το κάνει να παρουσιάζει καταθλιπτικά στοιχεία».

Το σημαντικό είναι πάντως ότι υπάρχει θεραπεία για την κατάσταση, αρκεί αυτή να αρχίσει εγκαίρως. «Στα μικρότερα παιδιά ένας καλός τρόπος θεραπευτικής προσέγγισης είναι η παιγνιοθεραπεία. Στους εφήβους η ομαδική θεραπεία αλλά και οι προσωπικές συνεδρίες μπορούν να βοηθήσουν. Σημαντικότερη όμως όλων είναι η θεραπεία μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας. Υπάρχουν και σοβαρές κλινικές περιπτώσεις όπου απαιτείται η χορήγηση φαρμάκων» σημειώνει η κυρία Παπαζήση.

Πηγή: ΑΠΕ

health.in.gr