Χούντα προς Βρυξέλλες: Για τη βία του Νοεμβρίου φταίει ο… Ανδρέας Παπανδρέου

Η πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν εκείνη που λίγο-πολύ οδήγησε στον ματωμένο Νοέμβρη του 1973 και όχι το καθεστώς. Αυτό ισχυρίστηκε στους Ευρωπαίους ο… Έλληνας διπλωμάτης που εκπροσωπούσε τη Χούντα, σύμφωνα με ντοκουμέντο του Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του ΥΠΕΞ που έρχεται στο φως για πρώτη φορά, ώστε να δικαιολογήσει τα έκτροπα που αποτέλεσαν τη θρυαλλίδα της 17^ης Νοεμβρίου.

Υπενθυμίζεται ότι μία από τις αφορμές για τα αντιδικτατορικά επεισόδια στη Νομική, στο Πολυτεχνείο και στα δικαστήρια της 8ης και αργότερα της 17ης Νοεμβρίου, ήταν η δίκη 17 συλληφθέντων των γεγονότων στο μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου που είχε προηγηθεί στις 4 Νοεμβρίου.

Τότε την τελετή είχε ακολουθήσει ένα όργιο βίας της αστυνομίας για να ανακόψει χιλιάδες διαδηλωτές που κατευθύνθηκαν από το Α’ Νεκροταφείο στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Πολλοί χαρακτήρισαν εκείνη τη στιγμή ως «θρυαλλίδα», «προεόρτια» ή «φυτίλι» της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου.

Χτυπώντας την πόρτα των Ευρωπαίων

Την ίδια στιγμή όμως τις εξελίξεις παρακολουθούσαν οι Ευρωπαίοι, με μερικούς εκ των οποίων η δικτατορία του Γεώργιου Παπαδόπουλου διατηρούσε στενές σχέσεις, ζητώντας ακόμα και την… ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ.

Έτσι, στις 6 Νοεμβρίου, ο Έλληνας πρέσβης στην Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην ΕΟΚ, Βύρων Θεοδωρόπουλος, θέλοντας να βολιδοσκοπήσει αντιδράσεις χτύπησε την πόρτα κάποιων αξιωματούχων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου:

Του προέδρου της Επιτροπής Οικονομικών Σχέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Κριστιάν ντε λα Μαλέν και του Γερμανού Χανς Έντγκαρ Γιαν, μέλους της Επιτροπής Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων της ΕΟΚ και πρώην μέλους του… ναζιστικού κόμματος, έχοντας μάλιστα αναλάβει ως υπολοχαγός καθήκοντα ναζιστικής ιδεολογικής καθοδήγησης (Nationalsozialistischer Führungsoffizier).

Ο επικεφαλής της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στην ΕΟΚ, Βύρων Θεοδωρόπουλος, καθώς υπογράφει μια συμφωνία στις Βρυξέλλες σχεδόν έναν μήνα πριν τη σφαγή της 17ης Νοεμβρίου (European Communities, 1973).

Και οι δύο αξιωματούχοι μίλησαν με «ανησυχία» για τα γεγονότα της 4^ης Νοεμβρίου. Ωστόσο, ο Έλληνας πρέσβης είχε έτοιμες τις δικαιολογίες:

Πρώτον, τέτοια επεισόδια συμβαίνουν παντού τους ανέφερε. «Παρατήρησα ότι αυτή καθ’ εαυτή η έκταση των επεισοδίων δεν υπερβαίνει τα σημειούμενα συχνά σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες».

Στη συνέχεια για να τους πείσει ποιος προκάλεσε τα επεισόδια κατέφυγε σε… νούμερα. «Ο αριθμός των τραυματισμένων οργάνων -όντως 10πλάσιος των διαδηλωτών- είναι ενδεικτικός από που προήλθε η πρόκληση».

Το ισχυρότερο επιχείρημα όμως του Θεοδωρόπουλου ήταν η ρητορική του Ανδρέα Παπανδρέου που οδηγεί στα «άκρα» και εν τέλει σε βίαια επεισόδια σαν και αυτά στην Αθήνα. «Τα γεγονότα της Κυριακής ακριβώς αποδεικνύουν την πρόθεση ορισμένων κύκλων για παρακώληση ομαλών εξελίξεων και εφαρμόζουν πολιτική την οποία προ ολίγων ημερών διακήρυξε ο Ανδρέας Παπανδρέου, ότι δηλαδή τα πράγματα πρέπει να οδηγηθούν σε βίαιες λύσεις».

Το ντοκουμέντο της 10ης Νοεμβρίου 1973

«Χαρά» για τις εξελίξεις στην Αθήνα

«Υπό το πρίσμα αυτό είπα θα πρέπει οι Ευρωπαίοι παρατηρητές να σταθμίσουν αν το συμφέρον της Ευρώπης βρίσκεται στις εξελικτικές διαδικασίες ή τις ακραίες τοποθετήσεις» τους είπε στη συνέχεια. O Θεοδωρόπουλος μάλιστα τους ανακοίνωσε ότι πρόθεση της Χούντας ήταν να οδηγήσει τη χώρα σε αδιάβλητες εκλογές και για τη θετική της στάση έναντι της ΕΟΚ.

Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν το πίστευαν ούτε οι ίδιοι οι αξιωματούχοι του καθεστώτος. Τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου ήταν αυτό ακριβώς που διέψευσε τα περί ομαλών εξελικτικών διαδικασιών του Θεοδωρόπουλου.

Ωστόσο, ο Έλληνας πρέσβης μπορεί να αντιμετώπισε μια επιφύλαξη από τους Ευρωπαίους, αλλά δεν υπήρξε και καταδίκη. Ο Γιαν μάλιστα, όπως διαπίστωσε ο Έλληνας διπλωμάτης, αν και επιφυλακτικός συνέχιζε «να δείχνει κατά τρόπον ζωηρότερον χαρά για τις δικές μας εξελίξεις»!

Φυσικά οι πραγματικές εξελίξεις των επόμενων ημερών διέψευσαν με τον πιο απόλυτο τρόπο τον διπλωμάτη του καθεστώτος. Χιλιάδες φοιτητές θα πολιορκούνταν μέσα στο Πολυτεχνείο μετά την 14η Νοεμβρίου, ώσπου κατηφόρισαν τα άρματα μάχης από το Γουδί την 17^η Νοεμβρίου.

Όσο για τη συνέχεια,  οι νεκροί θα ανέρχονταν στους 40, εκ των οποίων 24 επώνυμοι και 16 ανώνυμοι και οι τραυματίες στους 2.000 τραυματίες, σύμφωνα με Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, ο Γιάν θα παραιτούνταν το 1979 καθώς αποκαλύφθηκε το ναζιστικό παρελθόν του και ο… Βύρων Θεοδωρόπουλος θα γινόταν σύμβολο του «εξευρωπαϊσμού» και συνεπώς «εκδημοκρατισμού» της Ελλάδας: Ήταν ο άνθρωπος στον οποίο η κυβέρνηση Κ.Καραμανλή (1974-1981) ανέθεσε να διαπραγματευτεί την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ… την ΕΕ δηλαδή. Το παρελθόν του απολογητή του καθεστώτος είχε εξαφανιστεί.