Εργασία: Κατηγορούν τη Gen Z για αστάθεια – Απλώς δεν μένουν σε ό,τι δεν αξίζει

Για χρόνια, η δημόσια συζήτηση γύρω από τους millennials περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι δεν μπορούν να στεριώσουν πουθενά. Άρθρα και τίτλοι μέσων τους παρουσιάζουν ως τη «γενιά που αλλάζει συνέχεια δουλειές», αφήνοντας την εντύπωση πως είναι απρόθυμοι να δεσμευτούν, ασυνεπείς ή απλώς αδιάφοροι για τη σταθερότητα.

Το ίδιο μοτίβο αρχίζει να επαναλαμβάνεται τώρα και για τη Gen Z. Όμως, πίσω από τις εύκολες γενικεύσεις και τα στερεότυπα, τα δεδομένα λένε μια διαφορετική ιστορία — μια ιστορία που αποδομεί το αφήγημα της «άστατης νεότητας» και αποκαλύπτει βαθύτερους κοινωνικούς και οικονομικούς μηχανισμούς.

Για χρόνια, οι millennials κουβαλούν τη φήμη του ασταθούς υπαλλήλου — φευγαλέου, αναξιόπιστου ή απλώς ανίκανου να μείνει ενδιαφερόμενος για έναν ρόλο πάνω από λίγα χρόνια. Τελευταία, αυτή η «ταμπέλα» έχει περάσει στη Gen Z, καθώς νέα άρθρα φωνάζουν για μια πτωτική τάση δεκαετιών στη μέση διάρκεια απασχόλησης. Όμως, μια πιο ψύχραιμη ματιά στα δεδομένα δείχνει κάτι διαφορετικό. Παρόλο που οι millennials και η Gen Z αποτελούν πάνω από το μισό του εργατικού δυναμικού, στοιχεία του Γραφείου Εργατικών Στατιστικών των ΗΠΑ δείχνουν πως η μέση διάρκεια παραμονής σε μια δουλειά σήμερα είναι μεγαλύτερη από αυτή των 80s, όταν άρχισε η σχετική καταγραφή.

Οι millennials κουβαλούν τη φήμη του ασταθούς υπαλλήλου — φευγαλέου, αναξιόπιστου εργαζόμενου.

Έρευνες δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των boomers και Gen X άλλαζαν εργοδότη στα 20 τους, ενώ αυτό ισχύει για λιγότερο από το ένα τέταρτο των millennials και μόνο για το 20% της Gen Z. Το ποσοστό των εργαζομένων που έχουν μείνει πάνω από 20 χρόνια στον ίδιο εργοδότη παραμένει σχεδόν ίδιο με αυτό του 1983. Αντίστοιχα στοιχεία ισχύουν και σε άλλες χώρες. Αν και η διάρκεια απασχόλησης έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία, αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι είχε φτάσει ιστορικά υψηλά στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Ok boomer, αλλα όχι

Η ιδέα ότι οι boomers έμεναν πιστοί σε έναν εργοδότη επί δεκαετίες ενώ οι millennials πηδούν από δουλειά σε δουλειά, δεν υποστηρίζεται από τα στοιχεία. Μάλιστα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι millennials αλλάζουν δουλειές λιγότερο συχνά από τους Gen X και boomers στην ίδια ηλικία. Τελικά, το στερεότυπο του «job-hopper» είναι μύθος — και αυτό ανοίγει ευρύτερη συζήτηση για τη σύγχρονη αγορά εργασίας.

Ο Daniel Zhao, επικεφαλής οικονομολόγος και διευθυντής οικονομικής έρευνας στην Glassdoor, λέει πως ο μύθος του «millennial job-hopper» είναι μια «εμμονή».

«Συνήθως, όταν ο κόσμος μιλά για διαφορές μεταξύ γενεών, στην πραγματικότητα περιγράφει διαφορές ηλικίας», εξηγεί. «Φυσικά οι νεότεροι εργαζόμενοι φέρονται διαφορετικά από τους μεγαλύτερους. Αλλά αυτό οφείλεται στο ότι είναι νέοι — όχι στο ότι είναι millennials ή Gen Z».

Ο Zhao εξηγεί ότι οι νεότεροι υπάλληλοι αλλάζουν πιο συχνά δουλειά — και πάντα έτσι ήταν — επειδή οι πρώτες δουλειές μετά το σχολείο ή το πανεπιστήμιο σπάνια είναι εκείνες που κρατά κανείς για χρόνια. «Οι περισσότεροι νέοι ακόμη ψάχνουν τι θέλουν να κάνουν, και οι πρώτες δουλειές λειτουργούν σαν δοκιμές — τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη», λέει.

Το πρόβλημα είναι αλλού

Οι όποιες διαφορές βλέπουμε στη διάρκεια απασχόλησης σχετίζονται περισσότερο με δημογραφικές αλλαγές και οικονομικούς κύκλους. Ένα παράδειγμα είναι το επίπεδο εκπαίδευσης: έρευνες έχουν δείξει ότι υψηλότεροι τίτλοι σπουδών σχετίζονται ιστορικά με μεγαλύτερη παραμονή σε μία θέση.

Καθώς το ποσοστό πτυχιούχων αυξάνεται, αυξάνεται και η μέση διάρκεια απασχόλησης για αυτές τις ομάδες. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η μετατόπιση από τη βιομηχανία — που παραδοσιακά σήμαινε μακροχρόνια απασχόληση — σε άλλους τομείς.

Η φύση της εργασίας αλλάζει

Τα δεδομένα δείχνουν επίσης πως όταν η οικονομία είναι ισχυρή και η ανεργία χαμηλή, η μέση διάρκεια απασχόλησης πέφτει, επειδή οι άνθρωποι έχουν περισσότερες επιλογές να αλλάξουν δουλειά. Αντίθετα, σε περιόδους ύφεσης — όπως μετά το σκάσιμο της φούσκας dot-com ή κατά τη Μεγάλη Ύφεση του 2007–2009 — οι αλλαγές εργασίας μειώνονται λόγω αβεβαιότητας, και οι εργαζόμενοι παραμένουν περισσότερο στις θέσεις τους.

Αν και πρόσφατη ανάλυση της Revelio Labs έδειξε ότι σε ορισμένους τομείς οι νεότεροι εργαζόμενοι παραμένουν λιγότερο καιρό απ’ ό,τι οι προηγούμενες γενιές, ο συντάκτης επεσήμανε πως αυτό είναι αποτέλεσμα πολλών ταυτόχρονων παραγόντων: διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά και νέα αντίληψη για το τι σημαίνει εργασία. Η άνοδος της gig economy, των συμβάσεων έργου και των ευέλικτων σταδιοδρομιών έχει επηρεάσει τη διάρκεια παραμονής σε ορισμένες θέσεις. Δεν είναι ότι η Gen Z είναι πιο «άστατη» — είναι η φύση της εργασίας που αλλάζει.

Δεν είναι ότι η Gen Z είναι πιο «άστατη» — είναι η φύση της εργασίας που αλλάζει.

Επιπλέον, η εμπειρία με μια ασταθή αγορά εργασίας μπορεί να περιορίσει την προθυμία ανάληψης ρίσκου κατά τη διάρκεια της καριέρας. Ο Zhao και η καθηγήτρια συμπεριφορικής επιστήμης Melody Wilding συμφωνούν ότι οι millennials και η Gen Z είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού.

«Οι millennials και η Gen Z είναι λιγότερο πιθανό να αλλάζουν δουλειές σε σχέση με τους προκατόχους τους στην ίδια ηλικία», λέει ο Zhao. «Οι millennials μπήκαν στην αγορά εργασίας όταν ξέσπασε η κρίση του 2008. Πολλοί τραυματίστηκαν από εκείνη την εμπειρία και σήμερα δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια και όχι στην ανέλιξη».
Η Wilding προσθέτει: «Πολλοί είδαν τους γονείς τους να χάνουν τις δουλειές τους κατά τη Μεγάλη Ύφεση, ενώ άλλοι αποφοίτησαν με τεράστια φοιτητικά δάνεια σε μια αδύναμη αγορά. Η αγορά σπιτιού και η απόκτηση παιδιών επίσης καθυστερούν, πράγμα που σημαίνει ότι η επαγγελματική σταθερότητα είναι βασική προτεραιότητα για πολλούς millennials ακόμη και στα 30 τους». Έρευνα της Mercer το επιβεβαιώνει: η ασφάλεια της εργασίας ήταν ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο οι εργαζόμενοι — κυρίως millennials — έμεναν σε μια θέση.

Τι τροφοδότησε λοιπόν τον μύθο της «γενεακής αστάθειας»;

Ο Zhao υποψιάζεται ότι ίσως έχει να κάνει με φόβο: οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι μπορεί να φοβούνται ότι οι δικές τους πρακτικές ξεπερνιούνται. Ίσως υιοθετούν ή διαδίδουν τον μύθο για να αναδείξουν τις αδυναμίες των νεότερων και να μειώσουν την αξία τους — να τους «αφοπλίσουν» στον ανταγωνισμό.

Η Wilding έχει μια άλλη θεωρία: «Πριν τα social media, μόνο οι κοντινοί σου άνθρωποι ήξεραν ότι άλλαξες δουλειά. Τώρα το μαθαίνουν όλοι στο δίκτυό σου. Και όταν κάτι είναι εύκολο να το δεις ή να το θυμηθείς, ο εγκέφαλός μας μάς ξεγελά και νομίζουμε ότι συμβαίνει πιο συχνά — είναι το φαινόμενο της ευκολίας ανάκλησης. Έτσι, ενώ τα ποσοστά αλλαγής δουλειάς δεν έχουν αυξηθεί, νομίζουμε ότι έχουν επειδή τις βλέπουμε συνέχεια μπροστά μας».