Η μάχη του Κουρσκ: Εκεί που οι Σοβιετικοί τσάκισαν τη ναζιστική μηχανή

Η μεγαλύτερη συγκέντρωση χάλυβα που υπήρξε ποτέ σε μια περιοχή, ήταν κατά τη διάρκεια της Μάχης του Κουρσκ. Μια μάχη που άρχισε στις 5 Ιουλίου του 1943 και έληξε στις 23 Αυγούστου.

Είναι η μάχη – καμπή για το Ανατολικό μέτωπο αφού από κεί και μετά οι Γερμανοί τσακισμένοι, άρχισαν να υποχωρούν σχεδόν τρέχοντας, με τους Σοβιετικούς να τους καταδιώκουν, να απελευθερώνουν όλα τα εδάφη και να έχουν τελικό προορισμό το υπόγειο καταφύγιο του Χίτλερ στην καρδιά του Βερολίνου.

Πριν από τη μάχη

Δεν είχαν περάσει παρά μόνο κάποιοι μήνες από την ημέρα που οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να καταλάβουν το Στάλινγκραντ και να ανοίξει για εκείνους ο δρόμος προς τα πετρέλαια του Μπακού.

Στην πόλη που βρίσκεται στις όχθες του Βόλγα, έγινε η φονικότερη μάχη στην ιστορία του ανθρώπινου γένους. Ο Γερμανοί έχασαν 1 εκατομμύριο στρατιώτες, παραδόθηκε η 6^η τους Στρατιά, έχασαν επίσης 1.500 άρματα μάχης μικρά ή μεγάλα, 12.000 πυροβόλα και όλμους και 2.500 αεροπλάνα.

Ανάλογες ή και μεγαλύτερες ήταν οι απώλειες των Σοβιετικών. Υπήρχε όμως μια διαφορά. Οι Σοβιετικοί μπορούσαν να τις αναπληρώσουν με αστείρευτες εφεδρείες ενώ οι Γερμανοί, όχι.

Μετά το Στάλινγκραντ οι Σοβιετικοί άρχισαν να πιέζουν και να ωθούν τους ναζί πέρα από τον ποταμό Ντόνετς. Ακόμη οι Γερμανοί δεν είχαν πανικοβληθεί με την αντεπίθεση των Σοβιετικών. Όπως θα γινόταν μετά από λίγο.

• Διαβάστε επίσης: Η επιβλητική παρέλαση του Κόκκινου Στρατού το 1945 – Τα λάβαρα των ναζί πετάχτηκαν στο έδαφος και σχημάτισαν βουνό

Στις 12 Απριλίου, ο Χίτλερ ενέκρινε το σχέδιο της Επιχείρησης «Ακρόπολη», δηλαδή το ταυτόχρονο χτύπημα των Γερμανών από δυο τεράστιες στρατιές, την Ομάδα Στρατιών «Κέντρο» και την Ομάδα Στρατιών «Νότος» στην περιοχή του Κουρσκ σε μια ιδανική εξέχουσα θέση με το όνομα Προχορόφκα.

Το άστρο του Ζούκοφ

Τα είχαν υπολογίσει όλα στην εντέλεια. Ακόμη και την παραμικρή λεπτομέρεια οι ναζί. Δεν είχαν μετρήσει σωστά όμως τη Σοβιετική λύσσα και δίψα για εκδίκηση για τα εγκλήματα που είχαν διαπράξει, και τον πανέξυπνο και πολυμήχανο στρατιωτικό ηγέτη των «κόκκινων», τον στρατάρχη Γκεόργκι Ζούκοφ. Τον άνθρωπο που λίγους μήνες πριν είχε σώσει τη Μόσχα.

Ο Ζούκοφ συνέλαβε ένα ευφυέστατο σχέδιο «επιθετικής άμυνας» το οποίο αποτελούνταν από 8 ισχυρότατες γραμμές που η μια κάλυπτε την άλλη.

Τανκς, αεροπλάνα, οχυρωματικά έργα, εκατομμύρια στρατιώτες, (ξεπερνούσαν τα 1,3 εκατομμύρια) πυροβολικό, είχαν δημιουργήσει ένα απροσπέλαστο τείχος.

Από την άλλη οι Γερμανοί θα έριχναν μαζικά στη μάχη τα τελειότερα άρματα μάχης που είχε κατασκευαστεί μέχρι τότε. Το Tiger I και το Panther. Και εδώ όμως οι Σοβιετικοί είχαν το πλεονέκτημα με τα Τ-34, τα οποία είχαν διαθέσιμα κατά χιλιάδες.

Αυτό όμως που έγειρε την πλάστιγγα ήταν το γεγονός ότι η Σοβιετική Ανώτατη Διοίκηση γνώριζε έγκαιρα τα σχέδια των Γερμανών για τη μάχη. Για την ακρίβεια γνώριζε επακριβώς πότε θα γίνει η επίθεση (μέχρι και την ώρα που θα γίνει όχι απλά την ημέρα), πόσες είναι οι δυνάμεις του εχθρού, που έχουν τοποθετηθεί, ποια θα επιτεθεί πρώτη και ποια θα κάνει αντιπερισπασμό, πότε και σε ποιο σημείο οι Γερμανοί θα επιχειρήσουν την περίφημη «τανάλια» τους. Τα πάντα.

Και ο Ζούκοφ είχε τοποθετήσει έτσι τις Σοβιετικές δυνάμεις που να μπορούν να αποκρούσουν κάθε Γερμανική ενέργεια. Μάλιστα για να σπάσει τα νεύρα και το ηθικό των γερμανών, διέταξε λίγη ώρα πριν από το ξημέρωμα της 5^ης Ιουλίου οπότε και θα εκδηλώνονταν η επίθεση, τον σφοδρό βομβαρδισμό των γερμανικών θέσεων.

Οι Γερμανοί τα έχασαν. Οι βολές του Σοβιετικού πυροβολικού ήταν εύστοχες. Οι ρουκέτες κατιούσα που με το σφύριγμα τους πάγωναν το αίμα προκαλούσαν και εκείνες μεγάλες απώλειες.

• Διαβάστε επίσης: Volkswagen «Σκαραβαίος»: Το αυτοκίνητο που κατασκεύασε για τους ναζί ο Πόρσε και κατέκτησε τον κόσμο

Οι Γερμανοί που περίμεναν να εφορμήσουν άρχισαν να δέχονται ένα τρομακτικό σφυροκόπημα. Προκλήθηκε μεγάλη σύγχυση, οι μονάδες αποσυντονίστηκαν ενώ οι στρατιώτες της Βέρμαχτ και των «SS», άρχισαν να σκέφτοναι για πρώτη φορά τον θάνατο και την ήττα.

Τελικά με το πρώτο φως του ήλιου η Γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε σφοδρή. Οι επίλεκτες και πολυάριθμες δυνάμεις των ναζί είχαν το κύριο βάρος της. Τους υποστήριζε η γερμανική αεροπορία που χωρίς διαλείμματα εφορμούσε στις αμυντικές θέσεις των Σοβιετικών.

Οι Γερμανοί στο νοητό τόξο που είχαν τοποθετηθεί οι δυο αντιμαχόμενοι, πίεζαν αφόρητα το Βόρειο και το Νότιο τμήμα, χωρίς όμως να καταφέρουν να κάμψουν τις αμυντικές θέσεις των Σοβιετικών. Οι απώλειες και από τις δυο πλευρές ήταν μεγάλες, όμως οι Σοβιετικοί είχαν το πλεονέκτημα όπως είπαμε να πολεμούν στη χώρα τους να γνωρίζουν την τοποθεσία και το κυριότερο να μπορούν να αναπληρώνουν τους νεκρούς και τους τραυματίες τους και με το παραπάνω.

Κάποια στιγμή οι Γερμανοί δημιούργησαν μια σφήνα βάθους 35 χιλιομέτρων στη Σοβιετική άμυνα. Και όμως ακόμη και έτσι το μόνο που είχαν καταφέρει ήταν να φτάσουν μέχρι την Τρίτη γραμμή άμυνας των Σοβιετικών. Υπήρχαν άλλες 5.

Έξω από το χωριό Προχορόφκα Γερμανοί και Σοβιετικοί έριξαν όλα τα άρματα μάχης σε μια εξοντωτική μάχη που κατέληξε σε σφαγή για τους ναζί. Σε μια μικρή έκταση γης περισσότερα από 3.000 τάνκς, αυτοκινούμενα πυροβόλα, ελαφρά άρματα μάχης, έδωσαν την υπέρτατη μάχη. Οι Σοβιετικοί πολεμούσαν για την πατρίδα και την επιβίωση τους.

Η κατάρρευση

Σε όλη τη διάρκεια της αρματομαχίας, στους αιθέρες γινόταν μια εξίσου φονική μάχη ανάμεσα σε Σοβιετικά και Γερμανικά αεροπλάνα. Τόσο στο έδαφος όσο και στον αέρα τελικά οι Σοβιετικοί κατάφεραν να επιβληθούν.

Το τοπίο στο Κούρσκ ήταν γεμάτο κατεστραμμένα τανκς, λαμαρίνες που έκαιγαν και κάπνιζαν ακόμη, διαλυμένες ερπύστριες που θύμιζαν τεράστια φίδια. Παντού υπήρχαν φωτιές και μεγάλοι κρατήρες στο μαύρο σκληρό χώμα που πριν, ήταν τεράστιος αγρός γεμάτος λουλούδια. Άνδρες με μαυρισμένα πρόσωπα ήταν νεκροί. Κοίταζαν με άψυχα μάτια τον ουρανό, χιλιάδες ήταν οι τραυματίες και οι σακατεμένοι. Και όλα αυτά σε έναν τόπο γεμάτο καπνούς και σύννεφα σκόνης που κάλυπταν όλον τον ουρανό. Μύριζε θάνατο, πετρέλαιο, καμένη σάρκα και μπαρούτι.

Στις 12 Ιουλίου οι ναζί κατέρρευσαν. Τα στρατεύματα τους είχαν εξαντληθεί. Εφεδρείες ικανές να τα αναπληρώσουν δεν είχαν, οι μονάδες τους είχαν αποδυναμωθεί και πλέον οι συνθήκες είχαν αλλάξει. Οι Σοβιετικοί ήταν έτοιμοι για την μεγάλη αντεπίθεση που θα σάρωνε τον ναζισμό.

Πλέον η μάχη του Κουρσκ είχε μπει σε νέα φάση. Ήταν η σειρά των Σοβιετικών να αποκτήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Τα σχέδια του Ζούκοφ για αντεπίθεση βγήκαν από το συρτάρι.

Πραγματοποιήθηκαν δύο βασικές αντεπιθέσεις με τις κωδικές ονομασίες «Κουτούζωφ» (που άρχισε στις 12 Ιουλίου και κράτησε έως τις 18 Αυγούστου) και «Συνταγματάρχης Ρουμιάντσεφ» (που άρχισε στις 3 Αυγούστου και διήρκησε έως τις 23 Αυγούστου).

• Διαβάστε επίσης: Σεξουαλικά όργια στις συναντήσεις της χιτλερικής νεολαίας

Τώρα οι Γερμανοί αμύνονταν σε μια ξένη χώρα. Στις 5 Αυγούστου οι κατακτητές εκδιώχθηκαν από τις πόλεις Οριόλ και Μπέλγκοραντ. Οι Σοβιετικές δυνάμεις άρχισαν να προελαύνουν με ταχύτατους ρυθμούς. Μέχρι τις 23 Αυγούστου είχαν προχωρήσει 150 χιλιόμετρα Δυτικά (πολεμώντας πάντα). Την ίδια μέρα απελευθερώθηκε το Χάρκοβο. Η απελευθέρωση του σήμανε και το τέλος της μάχης.

Η ήττα για τη Ναζιστική Γερμανία ήταν τόσο μεγάλη που δεν μπόρεσε μετά από αυτή τη μάχη να συνέλθει. Άρχισε η υποχώρηση. Οι γερμανοί έχασαν τουλάχιστον 500.000 στρατιώτες και αξιωματικούς, 3.000 πυροβόλα, 3.700 αεροπλάνα και περισσότερα από 1.500 τανκς. Το σχέδιο «Ακρόπολη», θάφτηκε κάτω από τις ερπύστριες των Τ-34.

Η μάχη του Κουρσκ επηρέασε συνολικότερα τα μέτωπα του πολέμου. Τόσο το Ανατολικό αφού έληξε με συντριπτική ήττα, όσο και το Δυτικό αφού οι Γερμανοί ήταν πλέον υποχρεωμένοι να μεταφέρουν δυνάμεις από τη Δύση προς τη Σοβιετική Ένωση για να ανακόψουν την επέλαση των Σοβιετικών.

Αυτό μακροπρόθεσμα έκανε πιο εύκολη την απόβαση των Αμερικανών και των Άγγλων στην Ιταλία αλλά και τη Νορμανδία αφού πολλές Γερμανικές δυνάμεις είχαν αποτραβηχτεί Ανατολικά.