Εκμετάλλευση του ζόφου

Δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, αν και είχε ευρέως συζητηθεί πριν από εξήντα χρόνια η παρατήρηση που είχε κάνει ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σε έναν υπουργό του σχολιάζοντας τη συμπεριφορά του: «Προκαλείς τη δημοσιότητα ενώ δεν έχεις τα κότσια να τη διαχειριστείς». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός – αν δεν έχει ήδη συμβεί – που θα σκεφτόμαστε, έστω και αν δεν θα το ομολογούμε με ευκολία, πως πολλοί, σε σχέση με όσους φώναξαν, διαμαρτυρήθηκαν και κατακεραύνωσαν όσον αφορά τα γεγονότα που συγκλονίζουν εδώ και δύο μήνες τον θεατρικό και γενικότερα τον καλλιτεχνικό χώρο, δεν είναι γιατί είχαν κάτι ουσιαστικό να πούνε, αλλά το έκαναν γιατί αναγνώρισαν στα διαδραματιζόμενα μια πρώτης τάξεως ευκαιρία προκειμένου να υπάρξουν και να φανούν οι ίδιοι.

Χώρια που θ’ αναρωτιόμαστε ή θα ρωτάει ο ένας τον άλλον για το ποιος είπε, τι είπε και πότε είπε το κάθε τι, αφού τα περισσότερα από τα λεχθέντα θα έχουν στο μεταξύ ενσωματωθεί σε έναν λεκτικό πολτό. Ετσι ώστε θα είναι αδύνατον να ξεχωρίσεις μέσα του τους έστω λιγοστούς έως απειροελάχιστους κόκκους ευθυκρισίας και ειλικρίνειας που υπάρχουν ακόμη και μέσα στην παταγωδέστερη βοή.

Θα έλεγες πως ή ύποπτη κατά βάθος έννοια της δημοσιότητας λειτουργεί και ως ένας καταλύτης ώστε να ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι καθώς αναδεικνύει τόσο τη μωρία του ανθρώπου που όταν λέει ή γράφει κάτι πιστεύει πως θα ισχύει ατόφιο μέσα σε όλες τις αναπόφευκτα επερχόμενες αλλαγές όσο και τη σοφία του ανθρώπου που διστάζει στη διατύπωση ακόμη και της πιο αδιαμφισβήτητης αλήθειας. Η ζωή δεν χαρίζεται σε κανέναν και θα σε εκδικηθεί κάνοντας χειροπιαστή τη γελοιότητά σου με το να φαντάζεσαι δηλαδή πως κάτι είσαι επειδή φωνάζεις, διαμαρτύρεσαι και κατακεραυνώνεις, όταν τη μετέρχεσαι και τη χρησιμοποιείς (τη ζωή) προκειμένου να κερδοσκοπήσεις μέσα σε μια ζοφερή συνθήκη. Αφού, αν τον ζόφο που καταγγέλλεις τον ένιωθες ως πραγματικό, η συνακόλουθη συντριβή που θα σου προκαλούσε κάτι αντίστοιχο, θα σε στοίχειωνε με ένα αίσθημα ηττοπάθειας, για να μη γράψουμε τρόμου, ώστε μόνον έναν ψίθυρο θα μπορούσες να εκβάλεις και όχι μια στεντόρεια κραυγή.

Εννοούμε σαφέστατα τον πανηγυριώτικο χαρακτήρα και τη μορφή του σόου που έχει πάρει στις μέρες μας η πολύκροτη υπόθεση στον χώρο του θεάτρου ώστε να μπορούμε να ομολογήσουμε πως πρόκειται, όπως πολύ εύστοχα έγραψε ήδη ο Δημήτρης Δουλγερίδης, για προσομοίωση θεάματος. Αν και ύποπτη όπως σημειώσαμε η έννοια της δημοσιότητας, θα έπρεπε να της οφείλουμε ωστόσο και χάριτες καθώς εξαιτίας της μας γίνεται ακόμη πιο αισθητή η σημασία μιας αξίας όπως είναι εκείνη της σιωπής.

Ποιος μπορεί να αμφιβάλλει ότι καλλιτέχνες που δεν άνοιξαν το στόμα τους να πούνε έστω μια λέξη για συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά η θητεία τους στον χώρο έχει όλα τα εχέγγυα της σοβαρότητας, της αξιοπρέπειας και υψηλών στόχων, δεν είναι απείρως εκφραστικότεροι με τη σιωπή τους όσο αφορά τη στάση τους απέναντι στα τεκταινόμενα σε σχέση με όσους φαντάζονται ότι ο μόνος τρόπος για να εκφραστείς είναι να φωνάξεις, να βρίσεις ή να συκοφαντήσεις; Κυρίως χωρίς να συνειδητοποιούν πως έτσι γίνονται μέρος του προβλήματος και σε καμιά περίπτωση μια μικρή έστω πιθανότητα επίλυσής του