Η αυταπάτη της πίσω αυλής

Σκάνδαλο διαφθοράς; Δεν φαίνεται να προκύπτει. Υπόθεση; Ο όρος φαντάζει πια υπερβολικά λάιτ. Novartis; Μα η Novartis είναι μια φαρμακευτική εταιρεία και αυτά που ακούγονται στην Προανακριτική Επιτροπή δεν δείχνουν να έχουν και πολλή σχέση με φαρμακευτικές εταιρείες ούτε με γιατρούς που δωροδοκούνταν για να προωθούν τα προϊόντα της, αλλά και ούτε και με πολιτικούς που χρηματίζονταν για να αυξάνουν τις τιμές τους. Σκάνδαλο, ναι. Αλλά σκάνδαλο δημοκρατίας. Υπόθεση, ναι, αν θέλει να επιμείνει κανείς σε πιο ήπιες διατυπώσεις. Αλλά μια τοξική υπόθεση. Πρωτοφανής. Σοκαριστική και δυσώδης – ή όπως αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί μια υπόθεση, βασικός πρωταγωνιστής της οποίας μοιάζει να είναι ο υπόκοσμος στην πιο πούρα μορφή του.

Ακόμη χειρότερα, αυτός δεν είναι ένας υπόκοσμος του περιθωρίου. Δεν κυκλοφορεί τη νύχτα, αλλά την ημέρα. Δεν λύνει τους λογαριασμούς του στην πίσω αυλή του κλαμπ και λίγο πριν ξημερώσει, αλλά μέρα μεσημέρι στο Μέγαρο Μαξίμου. Είναι ο υπόκοσμος που δεν μετέτρεψε την παρανομία σε εξουσία, αλλά που παρανομεί ως εκπρόσωπος κάθε αρμού της εξουσίας. Της πολιτικής εξουσίας. Της δικαστικής. Του Τύπου. Παραδικαστικό κύκλωμα; Οχι μόνο. Και παραπολιτικό και παραδημοσιογραφικό. Ο υπόκοσμος παντού; Οχι, ο υπόκοσμος στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας.

Είναι ένας κόσμος που άθελά του είχε περιγράψει ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης στη συζήτηση στη Βουλή για τη σύσταση της Προανακριτικής Επιτροπής, η οποία ερευνά σήμερα το ενδεχόμενο να είχε καταχραστεί την εξουσία του. Μου είπε, του είπα, μου ζήτησε, του έκανα τη χάρη. Ενα πάρε – δώσε εξυπηρετήσεων, κομβικό πρόσωπο των οποίων ήταν, σύμφωνα με τα δικά του λόγια, ο ίδιος ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος. Οσα ισχυρίστηκε στην Προανακριτική Επιτροπή ο επιχειρηματίας Σάμπυ Μιωνή διευρύνουν την εικόνα. Δεν είναι μόνο το πάρε – δώσε που αποκάλυψε ο Παπαγγελόπουλος. Ούτε μόνο οι πιέσεις που, όπως κατέθεσαν οι ίδιοι στην επιτροπή, δέχονταν από τον Παπαγγελόπουλο τέσσερις πέντε εισαγγελικοί λειτουργοί. Ηταν και εκβιασμοί και απειλές. Και ήταν και «κάτι έξοδα».

Η υπόθεση απέκτησε χθες την οικονομική διάσταση που της έλειπε. Αλλά δεν είναι αυτό που την κάνει σοκαριστική και δυσώδη – σε όλες τις υποθέσεις του είδους, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κανείς για να ξετυλίξει το κουβάρι είναι να ακολουθήσει το χρήμα. Σοκαριστικά δυσώδη την κάνει το γεγονός πως όλη αυτή η δυσωδία των «εξόδων» αναδύθηκε στην έδρα της ελληνικής κυβέρνησης. «Δώσε τα χρήματα που ξόδεψαν τα παιδιά» στην καρδιά της εκτελεστικής εξουσίας; Και αν ο επιχειρηματίας έλεγε όχι; Θα τον «τσιμέντωναν τα παιδιά» στο υπόγεια του Μαξίμου; Ή θα τον «σιδέρωναν» στον κήπο και θα τον πέταγαν από την πόρτα με τις κλωτσιές;

Είναι από τις περιπτώσεις όπου ο τόπος έχει μεγαλύτερη σημασία από την πράξη. Το «πού» σε αυτήν την ιστορία είναι υπερκείμενο του «πώς», του «πότε» και – στο μέτρο που ο πρωταγωνιστής είναι αυτός και μόνο αυτός που υποδεικνύουν οι πέντε εισαγγελείς και ο επιχειρηματίας – και του «ποιος». Είναι υπερκείμενο επειδή σε αυτόν τον τόπο αποτυπώνεται ανάγλυφα ο τρόπος που δρα κάθε υπόκοσμος. Και ο τρόπος είναι πάντα ανεξέλεγκτος. Οπως θα ‘λεγαν και στην πίσω αυλή μετά το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών, κάνει λάθος όποιος νομίζει πως μπορεί να ελέγξει. Ζει με αυταπάτες. Γιατί στο τέλος το πράγμα φεύγει πάντα εκτός ελέγχου.