Το τάμα του καθενός

Ασυνάρτητος μοιάζει ο κόσμος. Ενα χάος που δεν μαζεύεται από πουθενά. Μια μικρή καθημερινή αποδελτίωση ακόμη και των ψυχραιμότερων αναλύσεων των γεγονότων, μπορεί να σου κάψει το μυαλό. Ούτε η καραμέλα περί πολυπλοκότητας του κόσμου είναι ικανή να σε κάνει να αισθανθείς λιγάκι αισιόδοξος. Πως δηλαδή όλα κινούνται όπως πάντα, με σύνθετες και αντίρροπες δυνάμεις που πάντα κάτι γίνεται στο τέλος και ισορροπούν. Κάποια στιγμή μπορεί απλά να σταματήσουν να ισορροπούν, οριστικά.

Οποτε μιλούσε για τον πόλεμο η γιαγιά έλεγε μόνο «ο κόσμος τρελάθηκε, παιδάκι μου». Τίποτε άλλο. Αυτό τα περιείχε όλα. Τις γεωπολιτικές επιδιώξεις που δήθεν εξηγούσαν αλλά στην ουσία αθώωναν την τρέλα, τους ανεξέλεγκτους σκοτωμούς και τις θηριωδίες στο όνομα κάποιου δίκιου μοναδικού και συνήθως θεόσταλτου a la cart, τη νοσηρή αντίληψη για την κατωτερότητα του διαφορετικού, την αυτοκαταστροφική αντιμετώπιση του περιβάλλοντος που μας φιλοξενεί όλους.

Η Ιστορία έχει δείξει ότι προσαρμοζόμαστε στα πάντα. Και η προσαρμογή δεν έχει να κάνει μόνο με την υποταγή σε κάτι που σε υπερβαίνει και την παραίτησή σου. Δυστυχώς έχει να κάνει και με τον αγώνα σου να το αλλάξεις. Είναι κι αυτό ένα μοτίβο. Το καλό και το κακό συνθέτουν από κοινού τον αδιανόητο κόσμο.

Αυτό όμως δεν μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε αθώοι. Για παράδειγμα, το αν κάποτε το ανθρώπινο είδος θα αναγκαστεί να ζήσει χωρίς πνευμόνια και θα προσαρμοστεί στο να ζει με διοξείδιο του άνθρακα και όχι με οξυγόνο και θα είναι μια χαρά, θα έπρεπε λογικά να μη μας νοιάζει καθόλου, εμείς τότε δεν θα είμαστε ούτε ανάμνηση σε κανέναν. Αλλά δεν μπορείς να σκέφτεσαι έτσι.

Ο μόνος τρόπος να σκέφτεσαι είναι πως θα ζήσουμε για πάντα. Νομίζω πως το υπερβολικό κακό περνάει μέσα από την τρομαγμένη παραδοχή της θνητότητας. «Αφού θα ζήσουμε για λίγο, ας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να το ευχαριστηθούμε. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος, δεν υπάρχει δίκιο και άδικο, δεν υπάρχει ο διπλανός, υπάρχουμε μόνο εμείς και οι ακόρεστες ανάγκες μας για τα πάντα». Αυτός είναι ο πυρήνας της σκέψης του αμοραλισμού. Από μία συγκεκριμένη οπτική της φιλοσοφίας δεν έχουν άδικο. Ετσι είναι. Είμαστε μια αστραπή μέσα στο χάος του άπειρου, τόση είναι η διάρκειά μας, γιατί να το κουράζουμε με ηθικές και τα ρέστα;

Δεν ξέρω πραγματικά τι είναι εκείνο που ορίζει τελικά την επιλογή μας. Γιατί είμαστε αυτό και όχι το άλλο. Μπορεί και ο φόβος. Δεν κάνουμε το κακό γιατί φοβόμαστε την τιμωρία ή περιμένουμε κάποια επιστροφή, μια ανταπόδοση της θετικής μας πράξης. Μπορεί και κάτι βαθύτερο που έχει να κάνει με εκείνο που λέγεται ψυχή κι ας μην έχει βρει ούτε ίχνος της η επιστήμη.

Μπορεί να ισχύει και εκείνο που έλεγε ο Ντοστογιέφσκι, πως δεν είμαστε πραγματικοί αλλά όλοι μας ζούμε μέσα στο όνειρο κάποιου άλλου. Οι ακραία ορθολογιστές θα γελάνε πολύ με αυτήν τη σκέψη. Πώς να τους αδικήσεις;

Δεν πρόκειται να συναντηθούμε ποτέ και πουθενά μετά το πέρας του βίου μας για να συγκρίνουμε ζωές και επιλογές.

Ας εκπληρώσει ο καθένας το τάμα του.