O Διονύσης Καψάλης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η ιδιαίτερη αυτή συνάντηση με τον ποιητή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του κύκλου διαλέξεων με θέμα «Η ποιητική γενιά του ’70».

Με το ποιητικό του έργο, ο Διονύσης Καψάλης έχει καταξιωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ποιητικής Γενιάς του ’70. Άραγε πώς αντιλαμβάνεται ο ίδιος τη σύγχρονη ελληνική ποίηση και τι έχει να πει για το δικό του προσωπικό έργο;

Στις 10 Δεκεμβρίου, στην εκδήλωση του Megaron Plus το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει τις απόψεις του και να συνομιλήσει μαζί του.

Ο σχεδιασμός της εκδήλωσης και η παρουσίαση του ποιητή στο κοινό, ανήκει στον Σταύρο Ζουμπουλάκη, διευθυντή του περιοδικού «Νέα Εστία».

Χορηγός της διάλεξης είναι το Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης.

Ο Διονύσης Καψάλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε κλασική και αγγλική φιλολογία στις HΠA (1970-1974) και νεοελληνική φιλολογία στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (1981-1984), όπου επίσης δίδαξε για δύο χρόνια.

Από το 1978 έχει δημοσιεύσει δεκαοκτώ ποιητικά βιβλία (όλα εκτός του πρώτου στις Εκδόσεις «Άγρα»). Από το 1986 έως το 1997 εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων στις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της «Εστίας». Από τον Σεπτέμβριο του 1998 εργάζεται στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, όπου από το 1999 κατέχει τη θέση του διευθυντή.

Έχει δημοσιεύσει επίσης έξι τόμους με δοκίμια και διάφορες ποιητικές μεταφράσεις (επιλογή από τα σονέτα του Σαίξπηρ, ποιήματα της Έμιλυ Nτίκινσον, χαϊκού του Ίσσα και του Mπασό κ.ά.). Μετέφρασε για το θέατρο τις Ευτυχισμένες μέρες του Mπέκετ, καθώς και τα έργα του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Oθέλλος και Βασιλιάς Λήρ.

Ορισμένες από τις ποιητικές του συλλογές είναι οι:
– Από λεπτότατη οδύνη
– Αισθηματική Αγωγή
– Μπαλάντες και περιστάσεις
– Ο κρότος του χρόνου
– Δίγαμα
– Τετραλογία
– Ακόμη μια φορά [Τυφλό τοπίο/Τοποπραγίες/Δεκατέσσερα σονέτα]
– Βιβλίο πρώτο
– Η συνάφεια με τα πράγματα
– Μέρες αργίας
– Οι οφειλές της ανάγνωσης
– Προσωπογραφία
– Στον καιρό,
– Τέσσερα
– Με μια τρελή σοδειά
– Όλα τα δειλινά του κόσμου
– Το καμαράκι κάτω από τη σκάλα
– Υπό κλίμακα

Όπως γράφει η Σοφία Κολοτούρου στο www.elogos.gr για τις Μπαλάντες και Περιστάσεις, «ο φιλόλογος Διονύσης Καψάλης ανήκει στους –λίγους σήμερα- υποστηρικτές του λυρισμού και της ομοιοκαταληξίας στην ποίηση. Τα ποιήματά του είναι σύντομα, κατανοητά και εξόχως λυρικά, με πρωτότυπες ομοιοκαταληξίες και μια ελαφριά μελαγχολία, που όμως δεν φτάνει σε επίπεδα μελοδραματισμού.
Πιστεύουμε ότι αποτελεί έναν από τους καλύτερους εκφραστές της εποχής μας και στη γραφή του δεν βλέπουμε έναν “ελάσσονα” ποιητή, αλλά ένα “μείζονα” συνεχιστή της λυρικής μας παράδοσης και έναν ανανεωτή, που καθιστά προσιτή σε ύφος και θεματολογία τη σύγχρονη λυρική ποίηση».

«Κοιτούσα / όπως κοιτούν όσοι γεννιούνται για να ζήσουν / αντικριστά σ’ ό,τι δεν έχει ειπωθεί / ολόκληρο – και πώς αλλιώς, αφού ο χρόνος / είναι συνάρτηση της νύχτας, είναι κρότος / ασύλληπτος στα όργανα του έρωτα;», γράφει στην ποιητική συλλογή Από λεπτότατη οδύνη ο Διονύσης Καψάλης το 2003, η οποία ήταν υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης.

Για την επόμενη ποιητική του συλλογή Ο κρότος του χρόνου, η Τιτικα Δημητρούλια, γράφει το 2007: «Τριάντα σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη εμφάνισή του στα γράμματα κι ενώ έχει επί μακρόν θεραπεύσει την αισθητική του συμβολισμού, ο Καψάλης αμφισβητεί την ποίησή του: “χρόνια δεν είχα γράψει ούτε στίχο, / ούτε μια λέξη ζωντανή, και τώρα—”. Θέτει εν αμφιβόλω την τέχνη: “δεν ξέρω τάχα πως μια αναγέννηση / αν πρόκειται να γίνει, θα προέλθει / από άλλες σφαίρες και όχι από την τέχνη;”. Αναζητά τη φωνή και την αλήθεια του, που είχε απολέσει: “σαν να’ χα αποκοπεί απ’ την αλήθεια μου – / Και σήκωσα ψηλά τα μάτια κι είδα / επάνω απ’ το κεφάλι μου μια Ανάσταση”. Αυτή η αγωνία, της αλήθειας και της αυθεντικότητας, οδηγεί έναν ποιητή που παίζει στα δάκτυλα τους ίαμβους και τους ανάπαιστους, το σονέτο και την μπαλάντα, σε έναν ελεύθερο στίχο, ομοιόμετρο κι ανομοιόμετρο, ενδεκασύλλαβο και δωδεκασύλλαβο».

Την ίδια χρονιά, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου γράφει: «Ο Διονύσης Καψάλης έχει κατά καιρούς συνδυάσει γόνιμα στο λόγο του τα πιο διαφορετικά υλικά: στοιχεία από τους γεννήτορες του ελληνικού υπερρεαλισμού, δίχως κανένα ελληνοκεντρικό ή ελληνολατρικό πρόσημο, συνταιριασμένα με νήματα της σεξπιρικής παράδοσης, ρίμες που παραπέμπουν στην ιστορία της σονετογραφίας, μπολιασμένες με κάτι από το ξεχωριστό ρεαλιστικό άρωμα του Φλομπέρ, αλλά και λαμπερά ξέφτια από τις πολύτροπες διαδρομές τις οποίες έχει διανύσει τους τελευταίους αιώνες ο λυρισμός τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Κέντρο της ποιητικής του Καψάλη στάθηκε επί μεγάλο διάστημα η συνομιλία με τους λογοτεχνικούς προγόνους: ένα αδιάκοπο παιχνίδι με τις ξεχασμένες ή τις παραμερισμένες φωνές του παρελθόντος, που κατάφερε να δώσει στον τόνο τους μια καινούρια, ριζικά διαφορετική διάσταση και στην παλιωμένη μουσική τους ένα ανανεωμένο, πρωτόγνωρο για τη ρυθμική συνθήκη της εποχής τους τέμπο. Όσο για τη θεματογραφία του, κινήθηκε κι αυτή στα περισσότερα βιβλία του σε πολλαπλά επίπεδα, συναιρώντας ερεθιστικά την αντίληψη των υπερρεαλιστών για το ανείπωτο θαύμα της ζωής με το ρομαντικό μοτίβο της εξύμνησης του κενού και του θανάτου ή συγχωνεύοντας τις ουράνιες, θεοτικές περιπλανήσεις του Ουίλιαμ Μπλέικ (για να πω ένα ονομαστικό παράδειγμα) με τα ξηρά, σχεδόν απανθρακωμένα τοπία της arte povera και των μεταμοντερνιστών κληρονόμων της».

Τον Φεβρουάριο του 2009, ο καθηγητής Δ. Ν. Μαρωνίτης γράφει: «Δύσκολα συμπεραίνονται το εύρος, το βάθος και η ένταση της ποιητικής (γενικότερα: λογοτεχνικής) μαθητείας του Διονύση Καψάλη από τα ελάχιστα φανερά ίχνη της, αποτυπωμένα διακριτικά στην, ασκητική έτσι κι αλλιώς, συλλογή Όλα τα δειλινά του κόσμου. Τέσσερα είναι τα σήματα νεοελληνικής ποιητικής μαθητείας, σφηνωμένα στο εσωτερικό των εξήντα μερών της σύνθεσης: σολωμικό το ένα, παλαμικό το δεύτερο, καβαφικό το τρίτο, του Αναγνωστάκη το τέταρτο. Σε όλα πάντως τα παραδείγματα τα ένθετα σήματα ποιητικής μαθητείας ακούγονται, όπως είπα, διακριτικά (όχι επιδεικτικά και αυτάρεσκα όπως σε άλλους ποιητές μας) και αφορούν αδιαίρετα την τεχνική και την τέχνη της ποίησης. Τούτο σημαίνει ότι ο Καψάλης, χωρίς να υποδύεται τον ξεπερασμένο πια ρόλο του poeta doctus, διαθέτει εφόδια υποψιασμένων σπουδών και ασκήσεων».