Ένας κατάσκοπος στο ΡC μου

Η ασφάλεια του υπολογιστή μας γίνεται κάθε μέρα πιο σημαντική και ταυτόχρονα πιο δύσκολη. Οι κίνδυνοι παραμονεύουν και αυξάνονται και η προστασία μας από αυτούς κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση είναι.
Από τη στιγμή που χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή μας για κάθε είδους δραστηριότητες, από τραπεζικές συναλλαγές και χρηματιστηριακές πράξεις μέχρι προσωπική επικοινωνία και φωτογραφικό άλμπουμ των προσωπικών μας στιγμών, τα αποθηκευμένα στον σκληρό δίσκο δεδομένα μας είναι πολλά και συχνά μεγάλης αξίας. Τι γίνεται λοιπόν αν κάποιος αποφασίσει να μας κατασκοπεύσει; Ποια είναι τα μέσα που έχει στη διάθεσή του; Τι είναι τελικά το spyware και τα trojans που ακούμε όλο και συχνότερα και πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

Spyware
Τα spyware είναι μικρά προγράμματα τα οποία χωρίς να το αντιληφθούμε εγκαθίστανται στον υπολογιστή μας και ελέγχουν μέρος των δραστηριοτή- των μας (επικοινωνίες, συναλλαγές, σερφάρισμα), χωρίς τη συγκατάθεσή μας. Αν και τα πρώτα spyware είχαν στόχο να καταγράφουν τις δραστηριότητές μας και να τις μεταδίδουν σε αυτόν που τα κατασκεύασε, σήμερα προκαλούν και άλλα προβλήματα, όπως λ.χ. άνοιγμα ανεπιθύμητων ιστοσελίδων, εγκατάσταση άλλων προγραμμάτων ή προβολή διαφημίσεων. Ειδική υποπερίπτωση spyware, λιγότερο επικίνδυνη, είναι τα adware, τα οποία εμφανίζουν στον υπολογιστή διαφημίσεις, πολλές φορές και με τη συγκατάθεση του χρήστη. Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή οι κίνδυνοι παραμονεύουν και δεν είναι αμελητέοι.
Τα spyware σήμερα εγκαθίστανται στον υπολογιστή μας όταν ανοίγουμε κάποια e-mail από άγνωστους αποστολείς, όταν επισκεπτόμαστε «επικίνδυνες» ιστοσελίδες ή κατά την εγκατάσταση άλλων προγραμμάτων. Στην ουσία η δημιουργοί τους εκμεταλλεύονται «τρύπες» στο λογισμικό και το λειτουργικό που χρησιμοποιούμε ή την αφέλειά μας για να τα τοποθετήσουν στον υπολογιστή μας. Σε αντίθεση με τους ιούς, τα σκουλήκια (worms) και τα trojans δεν αναπαράγονται, ούτε μεταδίδονται από τον έναν υπολογιστή στον άλλο.
Το πρώτο spyware εντοπίστηκε το 1995 σε κάποια δημοσίευση στο Usenet. Σύμφωνα με στοιχεία από έρευνα της ΑΟL το 2005, το 61% των υπολογιστών είχαν χωρίς κατά κανόνα να το γνωρίζουν κάποιο spyware εγκατεστημένο. Νεώτερα στοιχεία του 2006 υποστηρίζουν ότι το 91% των υπολογιστών με σύνδεση στο Ιnternet (και κυρίως σε όσους χρησιμοποιείται κυρίως ο Ιnternet Εxplorer) έχουν προσβληθεί. Για την προστασία των χρηστών, απαραίτητη είναι η εγκατάσταση ενός μεγάλου πακέτου λογισμικού για την προστασία του υπολογιστή από κάθε είδους κινδύνους, υπάρχουν όμως και ειδικά, μικρότερα και πιο αποτελεσματικά, προγράμματα anti-spyware που μπορεί κανείς να τρέχει παράλληλα.

Τrojans
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τους υπολογιστές είναι τα λεγόμενα trojan horses. Ο όρος προέρχεται από τον Δούρειο Ίππο στον Τρωικό Πόλεμο και στην πληροφορική αναφέρεται σε αρχεία τα οποία «μεταμφιέζονται» ως χρήσιμα για τον υπολογιστή, ενώ στην πραγματικότητα προκαλούν τεράστια προβλήματα. Πρόκειται για πολύ δύσκολες να εντοπιστούν, επικίνδυνες και δυσεπίλυτες περιπτώσεις, δεν μεταδίδονται όμως με την ταχύτητα των ιών. Οι κατασκευαστές τους χρησιμοποιούν παρόμοιες τεχνικές μετάδοσης με αυτές του spyware, μόνο που στην περίπτωση των trojans οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται στην κλοπή δεδομένων, αλλά επεκτείνονται και σε λειτουργικά προβλήματα.
Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που προκαλούν είναι ότι δίνουν πρόσβαση σε άλλους στον υπολογιστή σας, μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή δεδομένων, να απενεργο- ποιήσουν το λογισμικό προστασίας που χρησιμοποιείτε ή να σας εμπλέξουν σε ενέργειες Denial-of-service attack (DoS) κάποιου hacker. Επίσης, μπορεί να επηρεάζουν το σερφάρισμα στο Ιnternet, να ανοιγοκλείνουν τον υπολογιστή σας, αλλά και να καταγράφουν το τι πληκτρολογείτε.

Πώς θα προστατευθείτε από το κακόβουλο λογισμικό
Η απάντηση σε όλους τους κινδύνους ασφαλείας και κυρίως στα spyware και τα trojans είναι η ενημέρωση και η υιοθέτηση συγκεκριμένων κανόνων και πρακτικών. Η δική μας ευαισθητοποίηση και προσοχή αποτελεί την καλύτερη άμυνα και οι λύσεις λογισμικού συμπλήρωμα και μόνο στην ασφάλεια των δεδομένων και του υπολογιστή μας. Το πρώτο που θα πρέπει να κάνει κανείς είναι να μην επισκέπτεται «περίεργα» site, να μην ανοίγει ηλεκτρονικά μηνύματα από αγνώστους και να είναι προσεκτικός με τη χρήση λογισμικού που δεν γνωρίζει. Επίσης, θα πρέπει να είναι επιφυλακτικός σε δωρεάν άγνωστα προγράμματα, αλλά και να μην κλικάρει σε περίεργα παράθυρα που ανοίγουν κατά τις επισκέψεις μας σε site. Για να τα κλείνει, αντί για κλικ μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τη συντόμευση ctrl+F4.
Φυσικά, για τους χρήστες των Windows ένα ολοκληρωμένο πακέτο προστασίας (λ.χ. της Sophos, της Symantec ή της Panda) είναι ούτως ή άλλως απαραίτητο. Αρκετά χρήσιμα μπορούν να αποδειχθούν και εξειδικευμένα anti-spyware προγράμματα, με την προϋπόθεση ότι θα επιλέξει κανείς από τη λίστα που σας παραθέτουμε πιο κάτω, καθώς κυκλοφορούν και πολλοί απατεώνες. Τέλος, δεν θα πρέπει κανείς να ξεχνά να έχει πάντα ενεργοποιημένο το firewall του υπολογιστή του, έχοντας κάνει τις κατάλληλες ρυθμίσεις για να μην προβληματίζεται στο σερφάρισμα, το chat ή το κατέβασμα αρχείων.

Χρήσιμα προγράμματα
Μερικά από τα πιο γνωστά προγράμματα anti-spyware, τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χωρίς φόβο:
? Lavasoft΄s Αd-Αware 2007
? Windows Defender (δωρεάν προεγκατεστημέμο στα Windows Vista)
? ΡC Τools΄s Spyware Doctor
? Sunbelt Counterspy
? Trend Μicro΄s ΗijackΤhis
? Webroot Spy Sweeper
? AVG Αnti-Spyware