Υπερπλασία του προστάτη: Μια νόσος που χρειάζεται προσοχή

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει το κάτω τμήμα της ουρήθρας. Η κύρια λειτουργία του είναι η παραγωγή των υγρών του σπέρματος, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που το τρέφουν και το μεταφέρουν κατά τη διάρκεια της συνουσίας.

Με τη γέννηση ο προστάτης έχει μέγεθος μπιζελιού. Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας μεγαλώνει λίγο, ενώ στην εφηβεία υφίσταται μία εκρηκτική αύξηση. Όταν το αγόρι φτάσει στην ηλικία των 25, ο προστάτης έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξή του και έχει περίπου το μέγεθος καρυδιού. Στους περισσότερους άνδρες γύρω στα 45, ο προστάτης αυξάνεται σημαντικά για δεύτερη φορά. Τα κύτταρα του κεντρικού τμήματος του αδένα -στο σημείο που ο προστάτης περιβάλλει την ουρήθρα- αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται γρηγορότερα από το φυσιολογικό. Όλοι οι ιστοί στην περιοχή διογκώνονται, συχνά πιέζουν την ουρήθρα και εμποδίζουν την ελεύθερη ροή των ούρων. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΣΥΠ).

Η διόγκωση του προστάτη προσβάλλει περίπου τους μισούς άνδρες όταν φτάσουν στην ηλικία των 60 και περίπου το 80% των ανδρών ηλικίας 80 ετών.

Σημεία και συμπτώματα

Η διόγκωση του προστάτη ποικίλλει σε σοβαρότητα από άτομο σε άτομο και δεν προξενεί πάντα πρόβλημα. Περίπου οι μισοί άνδρες με διόγκωση του προστάτη αισθάνονται ενοχλήματα που τους οδηγούν στο γιατρό. Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν:

Μικρή ακτίνα ούρησης

Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης

Κατά τη διάρκεια της ούρησης διακοπή και επανέναρξη

Σταγόνες στο τέλος της ούρησης

Επιτακτική ανάγκη για ούρηση

Συχνουρία

Αδυναμία πλήρους κένωσης της κύστης

Αίτια

Τα αίτια της διόγκωσης του προστάτη είναι ασαφή. Φαίνεται ότι με την πάροδο της ηλικίας, ο αδένας γίνεται περισσότερο ευαίσθητος στις επιδράσεις των ανδρικών ορμονών, όπως η τεστοστερόνη.

Παράγοντες κινδύνου

Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η ηλικία. Η διόγκωση του προστάτη σπάνια προκαλεί συμπτώματα σε άνδρες μικρότερους των 40 ετών. Περίπου όμως οι μισοί άνδρες στην ηλικία των 60 ετών αισθάνονται ενοχλήσεις. Εκτός από την ηλικία, άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι:


Κληρονομικότητα: οικογενειακό ιστορικό υπερπλασίας του προστάτη αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου.

Εθνικότητα: είναι συχνότερη σε Αμερικανούς και Ευρωπαίους και σπανιότερη σε Ασιάτες.

Οικογενειακή κατάσταση: για άγνωστους λόγους οι παντρεμένοι είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν υπερπλασία του προστάτη από τους ανύπανδρους.

Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια

Εάν αντιμετωπίζετε πρόβλημα στην ούρηση, απευθυνθείτε στο γιατρό σας. Αυτός θα καθορίσει αν τα συμπτώματα οφείλονται στη διόγκωση του προστάτη και εάν δικαιολογούν την έναρξη θεραπείας.

Εάν δεν βρίσκετε τα συμπτώματα ενοχλητικά, μπορεί να μη χρειάζεται θεραπεία. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι, εάν έχετε συμπτώματα στο ουροποιητικό, πρέπει να τα αμελήσετε. Εκτός από υπερπλασία του προστάτη, μπορεί να είναι προειδοποιητικά σημεία μιας σοβαρότερης κατάστασης, όπως λίθος στην ουροδόχο κύστη, κυστίτιδα, παρενέργειες κάποιου φαρμάκου, καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτης, νευρολογικό πρόβλημα, προστατίτιδα ή καρκίνος του προστάτη.

Έλεγχος και διάγνωση

Εκτός από το οικογενειακό και το λεπτομερές ατομικό ιστορικό (είδος συμπτωμάτων, χρόνος και συχνότητα εκδήλωσης, άλλα ιατρικά προβλήματα, φάρμακα), ο έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει:

Δακτυλική εξέταση που θα επιβεβαιώσει τη διόγκωση του αδένα και θα αποκλείσει το ενδεχόμενο καρκίνου.

Εξέταση ούρων, ώστε να αποκλειστούν λοιμώξεις ή άλλες καταστάσεις που προκαλούν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της υπερπλασίας, όπως η προστατίτιδα ή κάποια νεφρική νόσος.

Εξέταση αίματος για τον υπολογισμό του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Τιμές μεγαλύτερες από το φυσιολογικό μπορεί να υποδηλώνουν υπερπλασία, καρκίνο ή λοίμωξη.

Αλλες εξετάσεις που ενδεχομένως χρειαστούν είναι: έλεγχος ροής των ούρων, υπερηχογράφημα και ουροδυναμικός έλεγχος (εξετάσεις που υπολογίζουν την πίεση και τη λειτουργία της ουροδόχου κύστης), κυστεοσκόπηση, ενδοφλέβια πυελογραφία.

Επιπλοκές

Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια και όχι ενοχλητικά, η καλύτερη αντιμετώπιση μπορεί να είναι η απλή παρακολούθηση. Ο κίνδυνος αυτής της προσέγγισης είναι η ταχεία επιδείνωση των συμπτωμάτων ή η εκδήλωση άλλων, ευτυχώς σπάνιων προβλημάτων, όπως μια λοίμωξη.

Η διόγκωση του προστάτη γίνεται επικίνδυνη στην περίπτωση που επηρεάζει την ικανότητα να αδειάσετε την κύστη σας. Μια κύστη που είναι συνεχώς γεμάτη μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις και σε διαταραχή του ύπνου σας.

Εάν δεν μπορείτε να ουρήσετε καθόλου, απευθυνθείτε επειγόντως σε γιατρό.
Στους μισούς περίπου άνδρες τα συμπτώματα παραμένουν τα ίδια ή βελτιώνονται. Στους υπόλοιπους η κατάσταση σταδιακά επιδεινώνεται.

Η θεραπεία για τη ΣΥΠ δεν ελαττώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, με εξαίρεση την ολική αφαίρεση του αδένα. Επομένως, ακόμα και αν υποβληθείτε σε θεραπεία για ΣΥΠ, χρειάζεται να εξακολουθείτε υποβάλλεστε σε εξετάσεις για τον έλεγχο καρκίνου. Η χειρουργική θεραπεία της ΣΥΠ μπορεί να ανιχνεύσει περιπτώσεις καρκίνου σε πρώιμα ακόμα στάδια. Στο 15% των χειρουργικών επεμβάσεων για ΣΥΠ, ανιχνεύεται καρκίνος, ενώ δεν υπήρχε καμία υποψία.

Θεραπεία

Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του προστάτη υπάρχουν πολλές εναλλακτικές θεραπείες. Αυτές περιλαμβάνουν φάρμακα, άλλες θεραπείες και χειρουργική επέμβαση.

Φάρμακα

Τα φάρμακα χρησιμοποιούνται συχνότερα σε μέτριες περιπτώσεις διόγκωσης του αδένα. Υπάρχουν δύο τύποι φαρμάκων:

Αποκλειστές α-υποδοχέων: τα φάρμακα αυτά, που αρχικά είχαν αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, βοηθούν και σε άλλα προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης και της ΣΥΠ. Λειτουργούν χαλαρώνοντας τους μυς της πυέλου και βοηθώντας την ούρηση. Είναι αποτελεσματικά στο 75% των ανδρών και δρουν εντός μιας, δύο ημερών. Βέβαια, οι γιατροί διατηρούν ακόμα μερικές επιφυλάξεις για τα μακροχρόνια οφέλη και τους κινδύνους από τη χρήση των φαρμάκων αυτών. Στις παρενέργειες περιλαμβάνονται πονοκέφαλοι, αίσθημα ναυτίας και κόπωσης. Γι΄ αυτόν το λόγο είναι προτιμότερο να παίρνετε το φάρμακο πριν πέσετε για ύπνο. Μερικοί παραπονούνται για ορθοστατική υπόταση και ανικανότητα. Προκειμένου να ελαττώσετε τον κίνδυνο αυτών των καταστάσεων, καλό είναι να ξεκινήσετε με μικρή δόση και σταδιακά να την αυξήσετε.

Φιναστερίδη (Proscar): το συγκεκριμένο φάρμακο συρρικνώνει τον αδένα. Καλύτερα αποτελέσματα φαίνονται στις περιπτώσεις με μεγάλο μέγεθος προστάτη. Ένα μικρό ποσοστό ανδρών αντιμετωπίζει ανικανότητα, ελαττωμένη λίμπιντο και ελαττωμένη παραγωγή σπέρματος. Στους περισσότερους όμως, προξενεί ελάχιστες παρενέργειες. Χρειάζεται περισσότερο χρόνο να δράσει από τους α-αποκλειστές: μ Μια βελτίωση στη ροή των ούρων παρατηρείται ύστερα από τρεις μήνες, αλλά χρειάζεται περίπου ένας χρόνος για πλήρη αποτελέσματα. Δύο άλλα μειονεκτήματα του φαρμάκου είναι το κόστος του και η μείωση του επιπέδου του PSA. Το τελευταίο μπορεί να επηρεάσει τη χρησιμότητα της εξέτασης ως διαγνωστικού εργαλείου πρώιμης ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη.

Αλλες θεραπείες

Οι θεραπείες με χρήση θερμότητας (heat therapies) αποτελούν την ενδιάμεση εναλλακτική θεραπεία μεταξύ των φαρμάκων και του χειρουργείου. Διακρίνονται σε διάφορους τύπους: με μικροκύματα, με ραδιοκύματα, με ηλεκτροεξαέρωση και με laser. Κάθε είδος έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Ανάλογα με τα συμπτώματα, ο γιατρός σας θα αποφασίσει ποια θεραπευτική μέθοδο είναι καλύτερη για την περίπτωσή σας.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Σήμερα χρησιμοποιείται όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά, καθώς και αν υπάρχουν επιβαρυντικοί παράγοντες όπως:

-Συχνές ουρολοιμώξεις

-Καταστροφή των νεφρών από την κατακράτηση των ούρων

-Αιμορραγία από την ουρήθρα

-Λίθοι στην κύστη

Η χειρουργική επέμβαση είναι η αποτελεσματικότερη θεραπεία για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ενός διογκωμένου προστάτη. Αποτελεί μάλιστα τη θεραπεία με την οποία συγκρίνονται όλες οι υπόλοιπες. Σε άτομα που πάσχουν από συγκεκριμένα νοσήματα, όπως αρρύθμιστο διαβήτη, κίρρωση του ήπατος, ψύχωση, σοβαρά αναπνευστικά, καρδιολογικά και νεφρολογικά νοσήματα, συνήθως δεν συνιστάται, εκτός εάν είναι απολύτως απαραίτητη. Η χειρουργική επέμβαση χρειάζεται παραμονή στο νοσοκομείο, άδεια από τη δουλειά και αποφυγή ανύψωσης βαρών και άσκησης πίεσης στην κοιλιά.

Υπάρχουν δύο τύποι χειρουργικής επέμβασης:

Διουρηθρική εκτομή του προστάτη: είναι ο συχνότερος τύπος επέμβασης για ένα διογκωμένο προστάτη. Γίνεται με γενική αναισθησία ή αναισθησία από τη μέση και κάτω. Απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο για μία έως τρεις ημέρες μετά το χειρουργείο.

Ανοικτή προστακτομή: γίνεται σε πολύ μεγάλες υπερπλασίες, εάν η κύστη έχει υποστεί βλάβη ή εάν υπάρχουν άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως λίθοι στην κύστη. Εγκυμονεί το μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών, αλλά είναι και η δραστικότερη λύση, απομακρύνοντας παράλληλα τον κίνδυνο καρκίνου.



Απλές συμβουλές που μπορείτε να ακολουθήσετε:
Μερικές απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας συχνά βοηθούν στον έλεγχο των συμπτωμάτων και στη μη επιδείνωση της κατάστασης.

-Περιορίστε την κατανάλωση ροφημάτων: σταματήστε να πίνετε νερό και άλλα ροφήματα μετά τις 7 μ.μ.

-Αδειάστε την κύστη σας: προσπαθήστε να αδειάζετε όσο μπορείτε την κύστη σας όταν πηγαίνετε στην τουαλέτα. Μερικοί άνδρες διευκολύνονται να ουρούν καθιστοί.

-Περιορίστε την κατανάλωση αλκοολούχων: τα αλκοολούχα αυξάνουν την παραγωγή ούρων και επιφέρουν συμφόρηση στον προστάτη.

-Προσοχή στα αποσυμφορητικά που λαμβάνονται χωρίς συνταγή: μπορεί να προκαλέσουν σύσπαση του σφιγκτήρα της ουρήθρας, κάνοντας την ούρηση δύσκολη.

Αποφύγετε την καθιστική ζωή: η καθιστική ζωή προδιαθέτει στην κατακράτηση ούρων.

Προτιμήστε να βρίσκεστε σε ζεστό περιβάλλον: ο ψυχρός καιρός μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση ούρων.

health.in.gr