Νόρμαν Μέιλερ: Ένας αδιόρθωτος ατομιστής της Αριστεράς

Ο Νόρμαν Μέιλερ, ο άνθρωπος που μαχαίρωσε κάποτε τη γυναίκα του, ο ηγέτης του αντιπολεμικού κινήματος, ο απολογητής δολοφονιών και ο οργισμένος μεθύστακας των αμερικανικών γραμμάτων, είναι κάπως πιο ήσυχος τον τελευταίο καιρό. Σύζυγος έξι γυναικών, πατέρας εννέα παιδιών και φημισμένος χρονικογράφος της χώρας του, είναι σχεδόν ευτυχισμένος.

Δεν του αρέσει, όμως, να το παραδέχεται. Καθώς έχει επιζήσει πέντε δεκαετιών γεμάτων από ποτά, ναρκωτικά, σαρκασμό και δόξα, θα μπορούσαμε να τον συγχωρήσουμε που νιώθει ευτυχισμένος στην ήρεμη ώριμη ηλικία που διανύει. «Αν πεις ότι είσαι ευτυχισμένος, τότε πας γυρεύοντας», λέει ο ίδιος. «Μπαμ! Ένα τούβλο πέφτει από τον ένατο όροφο και σου ’ρχεται κατακέφαλα. Και ούτε καν στο κεφάλι σου, αλλά στα δάχτυλα του ποδιού σου. Θα κουτσαίνεις για όλη την υπόλοιπη ζωή σου».

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 10.11.1991, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Ο Μέιλερ, 68 ετών, δεν κουτσαίνει ακόμη. Απλώς σέρνει λίγο τα πόδια του. Καθώς κινείται προς την προσεκτικά διαλεγμένη σκληρή πολυθρόνα, από την οποία θα συζητήσουμε για το νέο του βιβλίο, το κέντρο της βαρύτητάς του βρίσκεται ασυνήθιστα χαμηλά. Τα γεροδεμένα άκρα του πυγμάχου έχουν τώρα χαλαρώσει. Δεν μοιάζει καθόλου με τον μελαχρινό αγωνιστή που φωτογραφήθηκε στη δεκαετία του ’60 αφού είχε μαχαιρώσει τη δεύτερη γυναίκα του με έναν σουγιά. Ούτε μοιάζει με τον άνθρωπο που επιτέθηκε το 1982 στους δημοσιογράφους επειδή τον επέκριναν για την υποστήριξη προς τον δολοφόνο Τζακ Άμποτ.

Φορώντας ένα ανοιχτόχρωμο καφέ κοστούμι σαφάρι με μια μπλε βαμβακερή φανέλα, ο Μέιλερ μοιάζει περισσότερο με ένα πανάκριβο αρκουδάκι, σαν και αυτά που πουλάει το FAO Schwarz, το γνωστό κατάστημα παιχνιδιών του Μανχάταν, που βρίσκεται λίγα τετράγωνα από το μέρος όπου συναντηθήκαμε. Τα σημερινά αρκουδάκια που πουλιούνται στη Νέα Υόρκη περιέχουν μαγνητοφωνημένα μηνύματα έτσι ώστε τα παιδιά ν’ ακούν τα αγαπημένα τους λόγια. Ο Μέιλερ, ένας αδιόρθωτος ατομιστής της Αριστεράς, διαθέτει ένα ευρύ ρεπερτόριο τέτοιων αποθηκευμένων σκέψεων.

[…]

Ο Μέιλερ δεν συμπαθεί τον καπιταλισμό. Στην ερώτηση για ποιον λόγο οι Ανατολικοευρωπαίοι τον ασπάζονται τόσο πρόθυμα, απαντά: «Είναι φυσικό που τον ασπάζονται. Όταν το σύστημά τους απέτυχε τελείως, θα αργήσουν να παραδεχθούν ότι και το άλλο σύστημα βρωμάει». Η συνομιλία μας μετατρέπεται ξαφνικά σε μια ατελείωτη σειρά επιθέσεων στην κοινωνική αδικία, την ανισότητα, την άπληστη δεκαετία του ’80 και την καταστροφή που προκάλεσε η Αμερική στην Κούβα του Κάστρο.

Ωστόσο, το νέο μυθιστόρημα του Μέιλερ, με τίτλο, Harlot’s Ghost, είναι μάλλον διαφορετικό. Αυτό το 1.400 σελίδων «μυθιστόρημα για τη CIA» είναι ειρωνικό με έναν σχεδόν φιλικό τρόπο. Θα απογοητεύσει τους θαυμαστές του Μέιλερ που θέλουν μια φανταστική εκδοχή του τριαντάχρονου ριζοσπαστισμού του. Θα χαροποιήσει, όμως, εκείνους που πάντα πίστευαν ότι ο Μέιλερ είναι ένας εξαιρετικός αμερικανός συγγραφέας με το μικρόβιο της πολιτικής μέσα του.

Ο μακρύς κατάλογος των ηρώων του βιβλίου αποτελείται από ζωντανά, πεθαμένα ή εντελώς φανταστικά πρόσωπα που έλαβαν μέρος στην επίθεση στον Κόλπο των Χοίρων και σε άλλες προσπάθειες της CIA να αποσταθεροποιήσει τα κομμουνιστικά καθεστώτα στη δεκαετία του ’60. Ο Μέιλερ πιστεύει ότι εκείνα τα «εγκλήματα» έγιναν σε λάθος χρόνο και ότι ήταν εξωφρενικά, υπό το φως των μεταγενεστέρων εξελίξεων. «Ο λόγος για τον οποίον το καθεστώς του Κάστρο είναι σήμερα τόσο κακό», υποστηρίζει, «είναι ακριβώς για όσα έκανε τότε. Οι πλέον παρανοϊκοί άνθρωποι στην Κούβα έφθασαν στην κορυφή επειδή ήταν αυτοί που είχαν δίκιο. Όλοι οι ιδεολόγοι του κόμματος, που είχαν φωτισμένα οράματα, ήταν εκείνοι που ευτύχησαν με την αμερικανική πολιτική. Καταστρέψαμε την Κούβα».

Η δράση του μυθιστορήματος αναπτύσσεται κυρίως μέσα από επιστολές, «με τον τρόπο που αρμόζει σε ανθρώπους της τάξεως και της ανατροφής των ηρώων», λέει ο Μέιλερ με λίγη ειρωνεία. Ο ίδιος δεν γράφει γράμματα. «Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Δεν μπορώ πια να κάνω τίποτα με αυτά τα γεγονότα. Απλώς προσπάθησα να τα κατανοήσω. Τι, τέλος πάντων, συνέβαινε; Για ποιον λόγο έκανε η CIA εκείνες τις ηλίθιες προσπάθειες να δολοφονήσει τον Κάστρο;»

Αυτά τα τελευταία λόγια ανήκουν στον κάποτε πολύ οργισμένο Μέιλερ. Η πολιτική φιλοσοφία στηρίζεται σε μια αδιατάρακτη δυσπιστία προς όλα τα κρατικά συστήματα. «Ο κόσμος της καταπίεσης παραπαίει, αλλά ο κόσμος της απληστίας εξακολουθεί να υπάρχει σε όλο του το μεγαλείο». Στον τρόπο γραφής του Μέιλερ, όμως, δεν υπάρχει πια η επιθετικότητά του. «Μεταμορφώθηκε σε ειρωνεία», υποστηρίζει. «Ύστερα από 40 χρόνια έχει μπει τόσο βαθιά μέσα στα κύτταρά σου που δεν χρειάζεται να σκίζεις τους Τάιμς της Νέας Υόρκης κάθε φορά που διαβάζεις καμιά κατεργαριά».

Ίσως ο οργισμένος Μέιλερ να μην υπάρχει πια. Ο άνθρωπος που έγινε διάσημος για τις ποσότητες οινοπνευματωδών που κατανάλωνε πίνει πλέον ελάχιστα. «Το αλκοόλ απωθεί το γράψιμο». Σταμάτησε επίσης τη μαριχουάνα. «Καταστρέφει το μυαλό». Έχει σχεδόν σταματήσει και το διάβασμα. «Όταν δουλεύω, δεν διαβάζω. Είμαι σαν τον πυγμάχο που προπονείται και δεν θέλει να βλέπει τους αντιπάλους του. Μου προκαλεί κατάθλιψη. Οι άλλοι είναι τόσο καλοί».

Ο Μέιλερ δεν είναι ένας λαμπρός δημιουργός βιβλίων, αλλά αγκαλιάζει το θέμα του πολύ ζεστά. Το θέμα του είναι σχεδόν πάντα η ίδια η Αμερική. Είναι πεπεισμένος ότι η Αμερική υπήρξε «αποκρουστική» τα τελευταία δέκα χρόνια. Στη διάρκεια, όμως, αυτών των χρόνων ο Μέιλερ συνέχιζε «ευτυχισμένος» να παράγει έργο.

*Άρθρο αφιερωμένο στον αμερικανό συγγραφέα Νόρμαν Μέιλερ, που έφερε τον τίτλο «Επιτέλους, ένας ευτυχισμένος άνθρωπος» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Κυριακή 10 Νοεμβρίου 1991. Επρόκειτο για αναδημοσίευση συνέντευξης που είχε παραχωρήσει ο Μέιλερ στον Peter Stothard (βρετανό συγγραφέα, δημοσιογράφο και κριτικό) και στην εφημερίδα The Times.

Ο Νόρμαν Μέιλερ (Norman Mailer) γεννήθηκε στο Long Branch της πολιτείας Νιου Τζέρσεϊ στις 31 Ιανουαρίου 1923 και απεβίωσε στη Νέα Υόρκη στις 10 Νοεμβρίου 2007.

Διακεκριμένος λογοτέχνης, δημοσιογράφος, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και κινηματογραφικός παραγωγός, ο Μέιλερ τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Πούλιτζερ (1969, 1980).