Μια εργασιακή ηθική

Επαινέσαμε τον CEO της Pfizer, τον Αλμπερτ Μπουρλά, και καλά κάναμε. Θαυμάσαμε τους επιστήμονες που ανέπτυξαν το εν λόγω εμβόλιο μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, τον Ουγκούρ Σαχίν και την Οζλέμ Τουρετζί της BioNTech, και λίγα είπαμε. Πίσω από τα επαναστατικά εμβόλια που στηρίζονται στον αγγελιοφόρο του RNA, όμως, βρίσκεται μια σπουδαία γυναίκα. Αν είναι να πάρει ένας το Νομπέλ Χημείας, εκείνη πρέπει να το πάρει.

Ακούστε ζωή. Η Καταλίν Καρικό γεννήθηκε πριν από 65 χρόνια σε μια πόλη της Ουγγαρίας που τελούσε υπό οθωμανική κατοχή από το 1552 ως το 1685, φιλοξενεί σήμερα μια καθολική εκκλησία, μια εκκλησία των Καλβινιστών και μια συναγωγή και το όνομά της είναι αδύνατο να το προφέρεις (Κισούιζσαλας). Το 1985 πούλησαν με τον άντρα της το αυτοκίνητό τους στη μαύρη αγορά, παράχωσαν τα 1.200 δολάρια που εισέπραξαν στο λούτρινο αρκουδάκι της δίχρονης κόρης τους και ξεκίνησαν να ζήσουν το αμερικάνικο όνειρο.

Το πάθος της ήταν το mRNA, το μόριο δηλαδή που δίνει γενετικές οδηγίες στο κύτταρο για να παράγει πρωτεΐνες ευεργετικές για το σώμα μας. Η σχετική έρευνα όμως δεν ήταν τότε δημοφιλής στις Ηνωμένες Πολιτείες: όλοι ασχολούνταν με το DNA. Το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια απέρριπτε έτσι όλες τις αιτήσεις της Καρικό για χρηματοδότηση, ώσπου το 1995 την υποβίβασε, για να την αναγκάσει να παραιτηθεί. Την ίδια περίοδο, η ουγγαρέζα βιοχημικός προσβλήθηκε από καρκίνο.

Οποιοσδήποτε άλλος στη θέση της θα τα παρατούσε. Εκείνη επέμεινε. «Θα κάνω ακόμη καλύτερα πειράματα», υποσχέθηκε στον εαυτό της. Μαζί με έναν πρώην συνάδελφό της, τον Ντρου Γουάισμαν, σκέφτηκαν ότι για να λύσουν τα προβλήματα που προκαλούσε το mRNA στο ανοσοποιητικό σύστημα, έπρεπε να τροποποιήσουν τη δομή του – όπως, ας πούμε, αλλάζεις ένα λάστιχο του αυτοκινήτου σου επειδή επηρεάζει τη σταθερότητά του. Αν και η σχετική επιστημονική δημοσίευση δεν είχε προκαλέσει τότε αίσθηση, σε αυτή ακριβώς την ανακάλυψη στηρίχθηκαν 15 χρόνια αργότερα τα δύο εμβόλια των Pfizer-BioNTech και Moderna, με την απίστευτη αποτελεσματικότητα του 95%. Η ίδια τεχνική χρησιμοποιείται πλέον τόσο στις πρωτοποριακές έρευνες κατά του καρκίνου, των εγκεφαλικών επεισοδίων και της κυστικής ίνωσης, όσο και στην ανάπτυξη της νέας γενιάς εμβολίων κατά της γρίπης, του έρπη και του HIV.

Δεν είναι θεωρητικά όλα αυτά. Δείχνουν γιατί τα συγκεκριμένα εμβόλια δεν επεμβαίνουν στο DNA μας, όπως φοβούνται οι αρνητές, αλλά προετοιμάζουν με ασφάλεια το ανοσοποιητικό μας σύστημα για να αντιδράσει με αποτελεσματικότητα αν δεχθεί επίθεση. Δείχνουν ακόμη ότι στην επιστήμη αυτό που μετράει δεν είναι η τύχη, αλλά η σεμνότητα και το πείσμα. Μια συγκεκριμένη εργασιακή ηθική, δηλαδή.

Οπως λέει η Καρικό, που είναι σήμερα αντιπρόεδρος της BioNTech, από την ίδια ηθική εμπνεύστηκε και η κόρη της. Και έχει κερδίσει ήδη δύο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην κωπηλασία.