Ζερόμ Μπελ: Ο αιρετικός καλλιτέχνης που ανεβάζει στη σκηνή άτομα με αναπηρία

Παράτησε την υποκριτική επειδή έβρισκε ανιαρό να μαθαίνει κείμένα. Ο γάλλος χορογράφος, Ζερόμ Μπελ, που δημιουργεί με εκκεντρική ματιά και πειραματική διάθεση έρχεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με μια περφόρμανς που σπάει τα ταμπού.

Έντεκα ηθοποιοί με διανοητικές αναπηρίες, ηλικίας από 18 έως 51 ετών, ανεβαίνουν στη σκηνή και αντιδρούν με το δικό τους τρόπο, είτε με κινήσεις ή με χαμόγελα και μορφασμούς, στις οδηγίες του Ζερόμ Μπελ.

«Είναι μια σημαντική δουλειά για μένα. Δεν έχω κανένα σκοπό όταν ξεκινάω μια δουλειά. Υπάρχουν προαισθήματα, αλλά το θέαμα θα μου δείξει τι βρήκα», δηλώνει ο καλλιτέχνης στο in.gr για το Disabled Theatre που σκηνοθετεί και που ανεβαίνει σε συνεργασία με το Theater HORA στις 12 και 13 Δεκεμβρίου.

Το έργο μετρά δύο, περίπου, χρόνια ύπαρξης, ενώ έχει λάβει την «ετικέτα» μιας από τις πιο περίεργες εμπειρίες, που στην αρχή σοκάρει και δεν γίνεται εύκολα κατανοητή, στην πορεία όμως στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα ουμανισμού. Eπιχειρεί να διαχειριστεί με ειλικρίνεια την αναπηρία, σε μια εποχή, που όπως σημειώνει ο χορογράφος, οι κοινωνικές δομές αδυνατούν να αγκαλιάσουν τα ΑμεΑ.

Οι ηθοποιοί έχουν πλήρη ελευθερία όσον αφορά στις αντιδράσεις τους, ενώ τίποτα δεν είναι γραμμένο για αυτούς. Προσέρχονται στο μικρόφωνο, ακούν τον Ζερόμ Μπελ να τους δίνει οδηγίες και αποκαλύπτουν για λίγο τον εαυτό τους.

«Η σχέση με τα άτομα με αναπηρία είναι πολύ τεταμένη στη Γαλλία», εξηγεί ο Ζερόμ Μπελ, ο οποίος και ασκεί κριτική στο σύγχρονο κοινωνικό σύστημα μέσα από την παράσταση.

Κάνει λόγο για ανισότητα και περιθωριοποίηση όταν μιλά για τα άτομα με αναπηρία, ενώ χαρακτηρίζει ορισμένες συμπεριφορές προς αυτά «γελοίες».

«Τα ΑμεΑ είναι μικρές μειονότητες που είναι δύσκολό να τις αποδεχτεί η πλειοψηφία, όπως άλλωστε όλες τις μειοψηφίες, όλα τα άτομα που είναι διαφορετικά», δηλώνει ο Ζερόμ Μπελ, επιδιώκοντας με το έργο του να απομακρύνει τις προκαταλήψεις που περιβάλουν τη διαφορετικότητα.

Το πρόβλημα, όμως, της αποδοχής της διαφορετικότητας εντοπίζεται στην έλλειψη παιδείας, γνώσης και πολιτισμού. Για αυτό, όπως τονίζει, η παράσταση θέλει να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στα ΑμεΑ δημιουργώντας ένα περιβάλλον επικοινωνίας και οικειότητας.

«Για μένα το πρόβλημα είναι κυρίως πολιτιστικό. Δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά εσφαλμένη κρίση. Φοβάται κανείς ότι θα ενοχληθεί από τα άτομα με αναπηρία διότι δεν ξέρει πώς να τους συμπεριφερθεί. Ακόμη φοβάται μήπως τους στενοχωρήσει. Στην πραγματικότητα φοβάται κανείς πάντα το άγνωστο, το εναλλακτικό και είναι πολύ κρίμα», προσθέτει.

Παρά τη δυστοκία που διαπιστώνει όσον αφορά στη σχέση του κόσμου με τα ΑμεΑ, ο γάλλος καλλιτέχνης εστιάζει στον «απίστευτο πλούτο» των ανθρώπων αυτών και στην προσφορά τους στην πλειοψηφία.

«Με λίγη παιδεία, γνώση όλα γίνονται πιο εύκολα. Αυτό το θέαμα επιχειρεί να πάει προς αυτή την κατεύθυνση, οι θεατές θα γνωρίσουν σιγά σιγά τα ΑμεΑ επί σκηνής, και θα τους φοβούνται λιγότερο, θα μπορέσουν να τους αποδεχτούν και ελπίζω να επωφεληθούν,όπως κι εγώ, από τον απίστευτο πλούτο τους. Διότι είναι πράγματι φανταστικοί, μπορούν να φέρουν πολλά στην αυτοαποκαλούμενη κυρίαρχη πλειοψηφία», σημειώνει.

Για τον Ζερόμ Μπελ ο πειραματισμός είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται η δουλειά του. «Κάνω μια δουλειά εμπειρική που σημαίνει ότι δεν υπάρχει σκοπός. Δεν ξέρει κανείς τι θα προκύψει στο τέλος. Το σημαντικό είναι η έρευνα, ο πειραματισμός», τονίζει χαρακτηριστικά.

Είναι ένας καλλιτέχνης που ξεκίνησε να κάνει τα πρώτα του βήματα στην υποκριτική, αλλά επειδή έβρισκε ανιαρό να μαθαίνει κείμενα βρήκε «καταφύγιο» στο χορό.

Έχει εμφανιστεί στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, όπου και παρουσίασε το πρώτο του έργο, το Nom donné par l’ auteur (1994).Ένα έργο που επιχείρησε να επαναπροσδιορίσει την έννοια του χορού, που βασίστηκε όχι τόσο στην κίνηση, αλλά στο μήνυμα, στην έννοια. Συγκεκριμένα, επί μία ώρα περφόρμερς μετακινούσαν αντικείμενα, αλλά και τα χρησιμοποιούσαν.

Η δουλειά του Ζερόμ Μπελ αλλάζει συνεχώς, ανανεώνεται, δεν είναι ποτέ προβλέψιμη. Το Disabled Theatre είναι ακόμη μια δουλειά που κινείται έξω από το τετριμμένο. Το να πρωταγωνιστούν, άλλωστε, μόνο άτομα με αναπηρία σε παράσταση δεν είναι ό,τι πιο συνηθισμένο.

Ο Ζερόμ Μπελ έτρεφε, αρχικά, ενδοιασμούς όσον αφορά στη συνεργασία του με το Theater HORA, την ελβετική εταιρεία που απαρτίζεται από ηθοποιούς με μαθησιακές και διανοητικές δυσκολίες. Είχε, μάλιστα, αρνηθεί να αναλάβει ένα τέτοιο εγχείρημα, επειδή, όπως είχε δηλώσει, φοβόταν. Δεν είχε έρθει ποτέ σε επαφή με άτομα με αναπηρία, και φοβόταν μήπως αυτό που έκανε δεν ήταν ορθό.

Τα DVD, όμως, τον έπεισαν. Το Theater HORA του έστειλε βίντεο που έδειχναν το πώς στέκονται και συμπεριφέρονται οι ηθοποιοί με αναπηρία στη σκηνή. Ο Ζερόμ Μπελ έχασε τα λόγια του, δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που έβλεπε και τότε ξεκίνησε το «ταξίδι» του.

«Εάν κάνω κάτι που ήδη γνωρίζω, αυτό δεν με ενδιαφέρει. Προσπαθώ να προκαλώ καινούργιες εμπειρίες για μενα, για τους περφόρμερς και για τους θεατές», αναφέρει ο Ζερόμ Μπελ θέλοντας έτσι να προϊδεάσει το κοινό για μια εντελώς διαφορετική παράσταση που θα ανέβει στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ