Η ιστορία των Ελλήνων στο Aουσβιτς-Μπιρκενάου, μέσα από το βιβλίο της Φωτεινής Τομαή
Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί σε 2η έκδοση, θα παρουσιαστεί στο σύνολό του, απόψε Δευτέρα, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώνουν η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, απόψε, στις 19:30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρείας, τιμώντας την 66η επέτειο από την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα του Ολοκαυτώματος. «Στις 7 […]
Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί σε 2η έκδοση, θα παρουσιαστεί στο σύνολό του, απόψε Δευτέρα, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώνουν η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, απόψε, στις 19:30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρείας, τιμώντας την 66η επέτειο από την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα του Ολοκαυτώματος.
«Στις 7 Οκτωβρίου του 1944, ημέρα Σάββατο, οι Γερμανοί επιχείρησαν να απομακρύνουν επιπλέον 200 άνδρες (Έλληνες και Ούγγρους) που είχαν ήδη επιλεγεί για εξόντωση. Ήταν περίπου 14.30 το μεσημέρι, όταν μια ομάδα των Ες-Ες έφτασε με ονομαστικούς καταλόγους για τη δεύτερη διαλογή […] Όταν άρχισαν να εκφωνούν τα ονόματα των Ελλήνων, κανείς δεν απάντησε. Σε κάποια στιγμή μια φωνή (πιθανόν του Ιωσήφ Βαρούχ) στα ελληνικά: «θα γίνει ή όχι το ντου που λέγαμε;» Αμέσως όρμησαν στους Γερμανούς φρουρούς, τους αφόπλισαν και οχυρώθηκαν μέσα στο κρεματόριο ΙΙΙ με τα λίγα όπλα που διέθεταν, αναμένοντας από τους συντρόφους τους να κινηθούν. Δυστυχώς, αν και μυημένοι στο σχέδιο της εξέγερσης, οι άνδρες στα άλλα κρεματόρια δεν κινήθηκαν […]. Μέσα σε ελάχιστη ώρα, ισχυρές δυνάμεις της φρουράς με πολυβόλα και σκυλιά περικύκλωσαν την περιοχή και ξεκίνησε μια ηρωική αλλά απελπιστικά άνιση μάχη».
Με το παραπάνω απόσπασμα, η Φωτεινή Τομαή, προϊσταμένη της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών, μεταφέρει, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της «Έλληνες στο Αουσβιτς-Μπιρκενάου» (εκδ. Παπαζήση) την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στα στρατόπεδα-κολαστήρια της ναζιστικής θηριωδίας.
Από τους 300 Έλληνες Εβραίους που πήραν μέρος στην εξέγερση, επέζησαν μόνο οι 26. «Οι περισσότεροι -αναφέρεται στο βιβλίο- έπεσαν ηρωικά κάτω από τη βροχή σφαιρών, ενώ οι υπόλοιποι που παραδόθηκαν εκτελέστηκαν επί τόπου, όπως ο Μωύς Ααρών, ο Ιακώβ (Βίκο) Μπρούδο, ο Ισαάκ Βαρούχ (ανήκαν στο κρεματόριο IV) και ο Σαμ Καράσσο».
Όσοι Έλληνες Εβραίοι από τα άλλα κρεματόρια και το γειτονικό Kanada παρακολουθούσαν τα γεγονότα, ανήμποροι να αντιδράσουν, θυμούνται πως μέσα στους κρότους και τα ουρλιαχτά ακούγονταν ο ελληνικός Εθνικός Ύμνος.
Μπορεί η εξέγερση εκείνη να απέτυχε -αν και ποτέ δεν διαλευκάνθηκε από ποιον προδόθηκε- αλλά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μαρτυρία του διασωθέντα Μαρσέλ Νατζαρή «Έστω και δια ολίγα λεπτά ευρέθησαν ελεύθεροι».
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή της μαρτυρικής ιστορίας των Ελλήνων στο Aουσβιτς είναι ότι, μεταξύ των Ελλήνων Εβραίων υπήρχαν και χριστιανοί που οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας. Μάλιστα, η πλειοψηφία ήταν γυναίκες.
«Αποχαιρέτησα τα χρυσά μαλλιά που έλαμπαν στο πάτωμα και πέρασα στην επόμενη αίθουσα, δίπλα, γυμνή […] Σαν φαλακρή μπάλα του μπάσκετ με ένα Χ που έβαψαν στην πλάτη μου αποχαιρέτησα τη νιότη μου […] Δεν είχα πια το όνομα που είχα. Ήμουν ένας αριθμός: το νούμερο 82224», θυμάται η Βάσω Σταματίου.
Ανασύρει ακόμη από τη μνήμη της την απορία των Εβραίων γυναικών από τη Θεσσαλονίκη, που τούς ρωτούσαν, επανειλημμένα «Μα δεν έχουν ξαναφέρει Ελληνίδες Χριστιανές εδώ. Μήπως είστε Εβραίες και δεν μας το λέτε;».
Η εξέγερση των Ελλήνων στο Αουσβιτς, αλλά και η ιστορία των χριστιανών που μοιράστηκαν την ίδια, κακή τύχη με τους Εβραίους συμπατριώτες τους, στο στρατόπεδο θανάτου του Αουσβιτς είναι δύο μόνο από τα κεφάλαια της ενδελεχούς μελέτης της Φωτεινής Τομαή για τις μαύρες σελίδες της ιστορίας των Εβραίων -και μη- της Ελλάδας, την εποχή του Ολοκαυτώματος.
Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί σε 2η έκδοση, θα παρουσιαστεί στο σύνολό του, απόψε Δευτέρα, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώνουν η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, στις 19:30 μ.μ., στην αίθουσα εκδηλώσεων της Εταιρείας, τιμώντας την 66η επέτειο από την εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα του Ολοκαυτώματος.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης θα προβληθεί, για πρώτη φορά πανελλαδικά, το ντοκιμαντέρ «Η εξέγερση του Αουσβιτς».
Για πρώτη φορά, η ζωή του Νίκου Ξυλούρη ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι από τη Stages Network και τα Αθηναϊκά Θέατρα, με το έργο Ο Αρχάγγελος της Κρήτης. Έως τις 31 Ιανουαρίου στο θέατρο ΗΒΗ.
Μια από τις πιο ωραίες φωνές της γενιάς της, η Βιολέτα Ίκαρη επιστρέφει στη δισκογραφία με το EP Σύννεφα Μπαλόνια, αλλά και στον Σταυρό του Νότου στις 26 Δεκεμβρίου.
Φροίξος Φυντανίδης
WIDGET ΡΟΗΣ ΕΙΔΗΣΕΩΝΗ ροή ειδήσεων του in.gr στο site σας
![Πούτιν: Ρεπόρτερ κάνει πρόταση γάμου ζωντανά στη συνέντευξη Τύπου του προέδρου της Ρωσίας [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/FotoJet-23-128x85.jpg)
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 20.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/samuel-quek-cD4pt47I4JY-unsplash-1-315x220.jpg)
![Ουκρανία: Ξεκίνησαν τα ρωσικά αντίποινα – Βαλλιστικός πύραυλος έπληξε την Οδησσό [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/2022-02-19T140733Z_962352030_RC21NS90Q0V3_RTRMADP_5_UKRAINE-CRISIS-PUTIN-NUCLEAR-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442