Έργα για 1, 2, 3 και 4 βιόλες ντα γκάμπα

Η βιόλα ντα γκάμπα (βιόλα ποδιού, ελληνιστί), «ξάδελφος» του βιολιού και πρόγονος του βιολοντσέλου, συνδέθηκε κυρίως με το ρεπερτόριο των μεγάλων συνθετών της Αναγεννησιακής και Μπαρόκ μουσικής από κάθε γωνιά της Ευρώπης. Στο μαγικό κόσμο αυτού του γοητευτικού οργάνου εποχής που κατάγεται από την Κεντρική Ασία και την αραβική Ισπανία, μας μυούν τέσσερις σημαντικοί Έλληνες ερμηνευτές του, με τη συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 5 Μαΐου, στις 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.

Το ξεχωριστό σύνολο, αποτελούμενο από τους Γιάννη Τουλή (καθηγητή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και ιδρυτικό μέλος του Ιονίου Συνόλου Παλαιάς Μουσικής), Νίκη Σταυράτη, Δήμητρα Τιμολή (που θήτευσαν κοντά του) και τον Άγγελο Ρεπαπή, μας υπόσχεται ένα χορταστικό πρόγραμμα με «Έργα για 1, 2, 3 και 4 βιόλες ντα γκάμπα», θρησκευτικά αλλά και κοσμικά, που υπογράφουν έντεκα – λιγότερο ή περισσότερο γνωστοί – συνθέτες του 16ου και 17ου αιώνα: από τον Ισπανό Ορτίθ και τον Ιταλό Φαρίνα, τους Άγγλους Τζένκινς, Ιβς, Χιούμ και Πέρσελ, τον Αυστριακό Αμπελ, τον Γερμανό Σενκ μέχρι τους Γάλλους Μουλινιέ, Κουπερέν και Σαρπαντιέ.

Με «όχημα» τη βιόλα ντα γκάμπα, το μουσικό ταξίδι στην Αναγέννηση και τη Μπαρόκ μουσική ξεκινά με το Recercadas Sobre Tenores. ‘Έργο του Ντιέγκο Ορτίθ (1510-1570), συνθέτη και μουσικολόγου που βίωσε τον Χρυσό Αιώνα της ισπανικής μουσικής γράφοντας, μεταξύ άλλων, μια αριστουργηματική μελέτη για τον ιδιαίτερο ήχο αυτού του οργάνου, το Trattado de Glossas. Η σύνθεση Pavana, Gagliarda, Corenta, Aria Francesca, Balletto Allemanno που θ’ ακουστεί στη συνέχεια, ανήκει στον Ιταλό μαέστρο κι απ’ τους πρώτους βιρτουόζους βιολονίστες της μπαρόκ εποχής Κάρλο Φαρίνα (1600 – 1639) την οποία έγραψε κατά την παραμονή του στη Δρέσδη.
Τέσσερις Άγγλοι συνθέτες ολοκληρώνουν το πρώτο μέρος της συναυλίας. Αρχής γενομένης από τον εξαιρετικά διάσημο στην εποχή του Τζων Τζένκινς (1592 – 1678) με το Pavan. Ακολουθούν η στομφώδης όσο και μελωδική Fantasia No 19 του συνθέτη και οργανίστα Σάιμον Ιβς (1600 -1662), το A Question, An Answer του αναγεννησιακού Τομπίας Χιούμ (1569 – 1645) αλλά και τα Fantasia No 1, Fantasia No 2 και Fantasia No 3 που ο Χένρυ Πέρσελ (1658 – 1695), ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους συνθέτες της μπαρόκ μουσικής, συνέγραψε το 1680. Πρόκειται για συνθέσεις που σήμερα ηχούν στ’ αυτιά μας εξαιρετικά μοντέρνες καθώς διαθέτουν ενέργεια και ξεχωριστή εσωτερική ένταση.

Το δεύτερο μέρος του προγράμματος ανοίγει με το Prelude του Γερμανού Καρλ Φρίντριχ Αμπελ (1723 – 1787), βιρτουόζου της βιόλας ντα γκάμπα για την οποία συνέθεσε σημαντική μουσική. Ακολουθεί η Sonata Nr. 3 «Le Nymphe di Rheno» του Αυστριακού Γιόχαν Σενκ (1753 – 1836), γνωστού συνθέτη έργων του βιενέζικου θεάτρου. Η Fantaisie No. 3 του μπαρόκ συνθέτη Ετιέν Μουλινιέ (1599 – 1676) προσδίδει γαλλικό ύφος στη βραδιά – λίγο πριν το κλείσιμό της – στο οποίο «συνεισφέρουν» δύο ακόμη έργα: το Les Goût-réunis: treizieme concert à 2 instruments à unisson (Vivement, Air agréablement, Sarabande tendrement, Chaconne légère) του οργανίστα, τσεμπαλίστα και συνθέτη Φρανσουά Κουπερέν (1668 – 1733), του «Κουπερέν του Μέγα» όπως είναι γνωστός, και το Suite pour quatre parties de viole (Prelude 1 – Prelude 2 – Sarabande – Gigue angloise – Gigue fransçoise – Passecaille) του Μαρκ-Αντουάν Σαρπαντιέ (1634 – 1704). Παραγωγικότατου και πολύπλευρου δημιουργού του μπαρόκ ρεπερτορίου που διακρίθηκε ιδιαίτερα στη σύνθεση κορυφαίων έργων θρησκευτικής και φωνητικής μουσικής.

Γεννημένος στην Θεσσαλονίκη, ο Γιάννης Τουλής πήρε τα πρώτα μαθήματα βιολοντσέλου από τους Γ. Μανώλα, I. Bianki και R. Dragnev. Συνέχισε τις σπουδές του στο βιολοντσέλο στην Berufsfachschule für Musik Bad Königshofen της Γερμανίας με τον Dr. W. Jacksch και έπειτα στην “Franz Liszt” Hochschule für Musik της Βαϊμάρης με την G. Vieweg. Παράλληλα με τις σπουδές του στο βιολοντσέλο, ξεκίνησε μαθήματα βιόλας ντα γκάμπα με τους G. Vieweg, S. Pank και σπούδασε στην Hochschule für Musik Detmold, Abteilung Münster με τον H. Hickethier. Δραστηριοποιείται κυρίως σε συναυλίες μουσικής δωματίου και προσωπικών ρεσιτάλ με το βιολοντσέλο και την βιόλα ντα γκάμπα. Είναι ιδρυτικό μέλος του Ιονίου Κουαρτέτου Πιάνου και του Ιονίου Συνόλου Παλαιάς Μουσικής που έχουν να επιδείξουν μεγάλη συναυλιακή και δισκογραφική δραστηριότητα. Έχει συμπράξει με πολλές ορχήστρες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως μουσικός ορχήστρας και ως σολίστ: Sinfonieorchester Wernigerohde, Salonorchester Münster, Essener Universitätsorchester, Συμφωνική Ορχήστρα του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ορχήστρα των Χρωμάτων, Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Βόλου, Komorni Orchestr Lsi Krejciho κ.ά. Ως μέλος του συγκροτήματος μεσαιωνικής και αναγεννησιακής μουσικής Lirae Cantus, συνεργάστηκε με τον Β. Παπαθανασίου και τον σκηνοθέτη Γ. Σμαραγδή για την ηχογράφηση της μουσικής στην ταινία “El Greco”, ενώ συμμετείχε και στην ηχογράφηση μουσικής του R. Kubicek για το ντοκιμαντέρ “FBI Academy” (Γερμανία) και του Ν. Πλατύραχου για το ντοκιμαντέρ «Το Ταξίδι» (Σκηνοθεσία: Μ. Ηλιού). Είναι Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Διδάσκει στην Θερινή Ακαδημία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Έχει διδάξει στις Διεθνείς Μουσικές Ημέρες στο Brache της Γερμανίας, στην Μουσική Ακαδημία Karl Lepinski στο Βρόσλαβ της Πολωνίας, στα Toledo State University και Bowling Green State University των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, στο Mahidol University της Ταϋλάνδης και στο University of Applied Sciences του Turku της Φιλανδίας.

Ο Άγγελος Ρεπαπής ξεκίνησε τις σπουδές του στο κοντραμπάσο στο Ωδείο Αθηνών, με καθηγητή τον Α. Τζουμάνη. Το 1986, με υποτροφία του ιδρύματος “Μουσηγέτης”, συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία του Ρόττερνταμ με καθηγητή τον κ. Η. Roelofsen. Αποφοίτησε το 1990 με τα διπλώματα του καθηγητή και εκτελεστή του οργάνου. Παράλληλα με το κοντραμπάσο, σπούδασε βιόλα ντα γκάμπα στην Ακαδημία Παλαιάς Μουσικής της Ουτρέχτης, με καθηγήτρια την Αnneke Pols. Αποφοίτησε το 1992 με δίπλωμα καθηγητή του οργάνου. Συνεργάζεται με τα περισσότερα συγκροτήματα Παλαιάς Μουσικής στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας την διάδοση της ερμηνείας με αυθεντικά όργανα. Έχει ηχογραφήσει – μαζί με την τσεμπαλίστρια Κατερίνα Κτώνα – τις σονάτες του J.S. Bach για το Τρίτο Πρόγραμμα του Ελληνικού Ραδιοφώνου. Διδάσκει βιόλα ντα γκάμπα στο Κλασσικό Ωδείο Χολαργού. Ως κοντραμπασίστας, είναι μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Παίζει με βιόλα Pierre Jaquier.

Η Νίκη Σταυράτη ξεκίνησε βιόλα ντα γκάμπα στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, με καθηγητή τον Γιάννη Τουλή. Συνέχισε τις σπουδές της στη βιόλα ντα γκάμπα στο τμήμα Παλαιάς Μουσικής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βρέμης, με καθηγήτρια την Hille Perl. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια στη βιόλα ντα γκάμπα με τους Wieland Kuijken, Paolo Pandolfo, Imke David, Richard Boothby, Reiko Ichise και Charles Medlam. Έχει συμμετάσχει σε συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Η Δήμητρα Τιμολή γεννήθηκε στη Λεμεσό. Από το 2000 μέχρι το 2005 σπούδασε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα. Στη διάρκεια των σπουδών της παρακολούθησε μαθήματα στη βιόλα ντα γκάμπα με τον καθηγητή Γιάννη Τουλή. Το 2005 έγινε δεκτή στο University of the Arts Bremen στη Γερμανία, όπου σπούδασε παλαιά μουσική και βιόλα ντα γκάμπα με καθηγήτρια την Ηille Perl. Έχει λάβει μέρος σε master classes με τους Paolo Pandolfo, Wieland Kuijken, Imke David, Richard Boothby, Reiko Ichise και Charles Medlam. To 2007 συμμετείχε στο International Festival of Viols στο Λονδίνο. Συμμετείχε επίσης σε συναυλίες στην Ελλάδα, τη Γερμανία και την Αγγλία.

Η συναυλία εντάσσεται στο πλαίσιο της Σειράς Μουσικές Βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.
Χορηγός της Σειράς είναι το ΑΡΓΟΣ Α.Ε. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ και ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ.
Χορηγός επικοινωνίας των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων του Μεγάρου για την περίοδο 2009-2010 είναι το MEGA.