Παιδιά και ηλεκτρονικά παιχνίδια

Όποιος έχει καθίσει μπροστά στην οθόνη κάποιου ηλεκτρονικού παιχνιδιού (στο κομπιούτερ, στο video game, ή στα ‘ηλεκτρονικά’ της γειτονιάς) γνωρίζει τη γοητεία της
εναλασσόμενης εικόνας, της περιπέτειας και της εμπειρίας της παντοδυναμίας που προσφέρει αυτού του είδους η διασκέδαση. Αυτό όμως είναι καλό ή κακό;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Τα ηλεκτρονικά παχνίδια πρωτοεμφανίστηκαν
τη δεκαετία του 1970 στην Αμερική και πολύ σύντομα κατέκτησαν τα παιδιά, ενώ ταυτόχρονα προβλημάτισαν τους ενηλίκους σχετικά με τις πιθανές αρνητικές συνέπειές τους.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, με την κυκλοφορία του Nintendo και τις επιδημικές
διαστάσεις που πήρε η χρήση του, ανανεώθηκαν οι φόβοι των ενηλίκων για την επιρροή
του στα παιδιά. Τα αποτελέσματα των ερευνών είναι αντιφατικά.

Κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι τα video game επηρεάζουν την υγεία των παιδιών και προκαλούν διάφορα προβλήματα, όπως επιληπτικές κρίσεις και αλλαγές στους παλμούς της καρδιάς και στην πίεση. Τα σοβαρά προβλήματα υγείας είναι είτε παροδικά είτε επηρεάζουν λίγα άτομα.

Ωστόσο, από ορισμένες μελέτες προκύπτει ότι από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ενδέχεται να υπάρξουν και ωφέλειες που αφορούν στη δημιουργική, στη συνεργατική και στην κοινωνική φύση των παιχνιδιών.

Οι υποστηρικτές τους επίσης τονίζουν ότι αποτελούν ένα φιλικό τρόπο εισαγωγής
του παιδιού στον κόσμο των ηλεκτρονικών υπολογιστών και ότι βοηθούν στον οπτικο-κινητικό συντονισμό, στην ανάπτυξη των χωρικών ικανοτήτων, ενώ τα παιχνίδια με εκπαιδευτικό χαρακτήρα βελτιώνουν την απόδοση του παιδιού στο σχολείο.

Στοιχεία για τα ηλεκτρονικά

Βία

• Από τα παιχνίδια με τις μεγαλύτερες πωλήσεις τα περισσότερα (89%) είχαν βίαιο
  περιεχόμενο.
• Το να σκοτώνει ο παίκτης ήταν σχεδόν πάντα δικαιολογημένο και είχε κάποια
  ανταμοιβή.
• Δεν ήταν σαφείς οι αρνητικές συνέπειες της βίας και τα περισσότερα θύματα έμοιαζε
  να μην έχουν επηρεαστεί από τις επιθετικές πράξεις εναντίον τους.

Γένος

• Οι γυναίκες δεν αντιπροσωπεύονται επαρκώς, αφού αποτελούν μόνο το 16% των χαρακτήρων.
• Οι άνδρες συνήθως εμφανίζονται ως ανταγωνιστές (47%), ενώ οι γυναίκες έχουν
  δευτερεύοντα ρόλο ή το ρόλο του θεατή.
• Καλλιεργούνται στερεότυπα στην ανδρική και γυναικεία συμπεριφορά: οι άνδρες
  επιδεικνύουν περισσότερη βία και οι γυναίκες τσιρίζουν, φοράνε αποκαλυπτικά
  ρούχα και είναι στοργικές.

Ηλεκτρονικά για κορίτσια

• Πολύ λίγα ηλεκτρονικά απευθύνονται κυρίως σε κορίτσια.

Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι, ακόμα και αν δεν προκαλούν άμεσα επιθετική ή αντικοινωνική συμπεριφορά, τα ηλεκτρονικά στέλνουν λανθασμένα μηνύματα στους νεαρούς παίκτες σχετικά με τη βία, τους τρόπους συμπεριφοράς και επίλυσης διαφορών και προβλημάτων, το γένος και τα κοινωνικά στερεότυπα.

Παν μέτρον άριστον

Τελικά, θα πρέπει να καταργηθούν ή να απαγορευτούν τα ηλεκτρονικά; Η απάντηση είναι όχι. Καθετί απαγορευμένο, ως γνωστό, έχει ιδιαίτερη αίγλη και προκαλεί ενδιαφέρον.

Αυτό που χρειάζειται να κατανοήσουν οι γονείς είναι η σημασία της παρέμβασής
τους και της σωστής διαχείρησης των ηλεκτρονικών. Το ζήτημα είναι λοιπόν να
βρεθεί η χρυσή τομή ώστε το παιδί να επωφεληθεί από αυτά, χωρίς όμως να υποστεί
τις αρνητικές τους συνέπειες.

Έτσι, οι γονείς θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι το παιδί τους έχει δικαίωμα να
επιλέξει τον τρόπο διασκέδασής του, όπως τα ηλεκτρονικά, αρκεί αυτός να μην
είναι αποκλειστικός και μονομερής.

Όπως οι γονείς ασκούν έλεγχο σε άλλους τομείς της ζωής του παιδιού τους,
χρειάζεται να κάνουν το ίδιο και για τις εξωσχολικές δραστηριότητές του. Δεν πρέπει να φωνάξουν ούτε να το τιμωρήσουν, αλλά να το βοηθήσουν να κάνει σωστές επιλογές και να έχει ποικιλία ερεθισμάτων, συμπεριλαμβανομένων
και των ηλεκτρονικών, αλλά όχι αποκλειστικά.

Για να είναι ξεκάθαροι οι όροι του παιχνιδιού…

Τα παιδιά θα πρέπει
να αντιληφθούν ότι το να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια (στο σπίτι ή έξω από αυτό) δεν
είναι αναφαίρετο διακαίωμά τους, αλλά προνόμιο. Αν ο γονιός μεταφέρει
στο παιδί αυτό το μήνυμα με την αγορά κάθε νέου ηλεκτρονικού παιχνιδιού, έχει
ξεκαθαρίσει ένα βασικό όρο της ‘συναλλαγής’ και μάλιστα μπορεί να χρησιμοποιήσει
τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως ανταμοιβή για την καλή συμπεριφορά του παιδιού (π.χ.,
αφού τελειώσει τα μαθήματά του, μπορεί να ασχοληθεί με το ηλεκτρονικό του).

Προτεραιότητες

Ξεκαθαρίστε τις προτεραιότητες που θα θέσετε στο παιδί σας. Τα μαθήματα έρχονται
πρώτα, το παιχνίδι στη συνέχεια.

Καθορισμός χρόνου

Για να αποφύγετε τους μαραθώνιους, καθορίστε ένα χρονικό όριο, π.χ., πότε
το παιδί μπορεί να παίξει ηλεκτρονικά (αμέσως μετά το σχολείο ή αφού τελειώσει τα μαθήματά του). Είναι απαραίτητο όμως να είστε ευέλικτοι, επειδή ορισμένα παιχνίδια χρειάζονται, π.χ., περισσότερο από μία ώρα για να ολοκληρωθούν.

Ενθαρρύνετε τη συνεργασία

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια συχνά ευθύνονται για ομηρικούς καβγάδες ανάμεσα στα αδέλφια.

Για να τους αποφύγετε, ενθαρρύνετε τη συνεργασία με κάθε τρόπο:

• Προτιμήστε τα παιχνίδια για δύο παίκτες (με δύο κοντρόλ).
• Σε ορισμένα ανταγωνιστικά παιχνίδια για δύο παίκτες καθορίστε διαφορετικά
  επίπεδα δυσκολίας για το κάθε παιδί και εξισορροπήστε τις ικανότητές
  τους στο παιχνίδι.
• Αν τα παιδιά δεν θέλουν να παίξουν μαζί, καθορίστε το χρονικό όριο για το κάθε παιδί.

Ενθαρρύνετε άλλες δραστηριότητες

Επειδή είναι εύκολο για τα παιδιά να προσκολληθούν στα ηλεκτρονικά, οι γονείς
θα πρέπει να τα βοηθήσουν να επιλέξουν και άλλες δραστηριότητες. Η συμμετοχή
σε ένα ομαδικό σπορ αποτελεί μια καλή εναλλακτική πρόταση. Αλλά και η ανάγνωση
βιβλίων με φανταστικά θέματα ή περιπέτειες (που θυμίζουν το υλικό των ηλεκτρονικών)
είναι μια διαφορετική δραστηριότητα.

health.in.gr