Δρ. Ζαβός: Υγιείς κλώνοι με προεμφυτευτικό έλεγχο

Ο δρ. Πάνος Ζαβός, ο κυπριακής καταγωγής ειδικός σε θέματα φυσιολογίας της αναπαραγωγής, υποστηρίζει ότι σε 18 έως 24 μήνες θα έχει βιώσιμα έμβρυα προκειμένου να προχωρήσει στην κλωνοποίηση του ανθρώπου. Θεωρεί, μάλιστα, ότι ο προεμφυτευτικός έλεγχος εγγυάται πως δεν θα υπάρξουν τερατογενέσεις.

Συνέντευξη στη Ροζάννα Βούρτση και αντίλογος από τον αναπληρωτή καθηγητή Γενετικής στο τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ Τάσο Κουράκη.


Health.in.gr: Πώς μπορείτε να εγγυηθείτε τον ποιοτικό έλεγχο του εγχειρήματος και να διασφαλίσετε ότι δεν θα υπάρξουν «ατυχήματα». Ποιες είναι οι πιθανότητες επιτυχίας; Πόσα έμβρυα θα χρησιμοποιήσετε, για να δημιουργήσετε τον πρώτο κλώνο;


Δρ. Zαβός: Αυτό είναι πράγματι ένα σημαντικό ζήτημα. Αναφέρεται συχνά ότι για τη δημιουργία της Ντόλι έγιναν 277 πειράματα. Στην πραγματικότητα χρησιμοποιήθηκαν 277 ωοκύτταρα, αλλά δημιουργήθηκαν μόνο 29 έμβρυα. Αυτά μεταφέρθηκαν σε 13 πρόβατα -σε καθένα από αυτά εμφυτεύτηκαν ένα, δύο ή τρία έμβρυα. Συνεπώς, ο αριθμός 277 αναφέρεται σε εργασία σε ωοκύτταρα και όχι σε έμβρυα.


Health.in.gr: Πόσα έμβρυα θα χρειαστείτε για να κλωνοποιήσετε έναν άνθρωπο;


Δρ. Zαβός: Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό, διότι δεν το έχουμε δοκιμάσει. Ελπίζουμε όμως ότι η αποτελεσματικότητα της τεχνικής μας θα είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν στην περίπτωση της Ντόλι. Και αυτό επειδή η εμπειρία μας σε IVF ανθρώπων είναι πολύ μεγαλύτερη από το IVF προβάτων. Η Λουίζ Μπράουν, το πρώτο παιδί του σωλήνα, γεννήθηκε το 1978 και έκτοτε έχουν γίνει εκατομμύρια πειράματα. Αντίθετα, τα πειράματα με πρόβατα είναι ελάχιστα, επειδή κοστίζουν.

Σε αυτό το σημείο δείτε τον αντίλογο του κ. Κουράκη


Health.in.gr: Πότε θα γεννηθεί ο πρώτος κλώνος;


Δρ. Zαβός:Σε 18 με 24 μήνες ελπίζουμε ότι θα έχουμε βιώσιμα έμβρυα, τα οποία θα εμφυτεύσουμε σε μήτρα. Αυτό σημαίνει ότι ο πρώτος κλώνος ενδεχομένως να γεννηθεί σε τρία χρόνια.


Health.in.gr: Τι εννοείτε όταν λέτε «βιώσιμα» έμβρυα;


Δρ. Zαβός: Είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς να δημιουργήσουμε έμβρυα που θα είναι υγιή και θα έχουν υποβληθεί σε κατάλληλο ποιοτικό έλεγχο, ώστε να γεννηθούν υγιή μωρά. Κάθε χρόνο γίνονται πειράματα με πέντε έως δέκα εκατομμύρια έμβρυα και μπορούμε να τα παρατηρήσουμε να πολλαπλασιάζονται, να τα υποβάλουμε σε βιοψία και να τα ελέγξουμε γενετικώς για ανωμαλίες, πριν εμφυτευτούν. Τα ίδια κριτήρια θα εφαρμόσουμε και στην κλωνοποίηση. Πάντως, αυτό δεν σημαίνει ότι γνωρίζουμε τα πάντα για τα κλωνοποιημένα έμβρυα. Χρειάζεται να πειραματιστούμε.



Health.in.gr: Αυτό με ωθεί να σας ρωτήσω εάν το τριετές πρόγραμμα σχετίζεται με την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος.


Δρ. Zαβός: Πρόκειται για ένα πολύπλευρο ζήτημα και εξετάζουμε τόσο το πρόγραμμα αποκωδικοποίησης του DNA όσο και το νομοθετικό πλαίσιο. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανακοίνωσή μας έγινε αμέσως μετά τη νομιμοποίηση της κλωνοποίησης για θεραπευτικούς σκοπούς στη Βρετανία.

Σε αυτό το σημείο δείτε τον αντίλογο του κ. Κουράκη


Health.in.gr: Συμπεραίνω ότι θεωρείτε δεδομένο ότι τα επόμενα τρία χρόνια
η κοινωνία θα έχει αποδεχτεί την κλωνοποίηση.


Δρ. Zαβός: Το αμέσως επόμενο διάστημα η κοινωνία θα προβληματιστεί για το θέμα και θα αποφασίσει. Το ζήτημα συζητείται σε όλο τον κόσμο. Δεν προσπαθούμε να γίνουμε διάσημοι, θέλουμε να πυροδοτήσουμε το διάλογο και να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει ότι αυτή η τεχνολογία θα αναπτυχθεί αναπόφευκτα. Επομένως, είναι προτιμότερο να την αναπτύξουν άνθρωποι που κατανοούν τις επιστημονικές επιπτώσεις και επιθυμούν να συνεργαστούν με τους πολιτικούς και τους θρησκευτικούς ηγέτες, προκειμένου να μην είναι αυτή η τεχνική διαθέσιμη στον καθένα που θα επιθυμούσε να τη χρησιμοποιήσει, αλλά θα υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες.


Health.in.gr: Αναφέρατε ότι το εγχείρημα θα λάβει χώρα στη Μεσόγειο. Γιατί επιλέξατε αυτή την περιοχή;


Δρ. Zαβός: Τόσο ο Αντινόρι όσο και εγώ έχουμε γεννηθεί εκεί και αγαπούμε τη Μεσόγειο. (Σε αυτό το σημείο, παρακαλώ, ξεκαθαρίστε ότι είμαι Κύπριος. Οι γονείς μου έζησαν όλη τους τη ζωή στην Κύπρο.)


Health.in.gr: Έχει μόνο συμβολική σημασία δηλαδή;


Δρ. Zαβός: Κοιτάξτε, έχουμε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουμε το πρόγραμμά μας σε διάφορα μέρη του κόσμου. Πρέπει να σας πω ότι η κλωνοποίηση δεν είναι παράνομη σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ, για παράδειγμα, στο Κεντάκι. Ωστόσο, πιθανότατα δεν θα το κάνουμε ούτε στις ΗΠΑ ούτε την Ιταλία. Έχουμε πολλές επιλογές για να φτιάξουμε καλά και ασφαλή εργαστήρια και είμαστε ήδη σε επαφή
με πολλές χώρες.


Health.in.gr: Ποιες χώρες της Μεσογείου έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον;


Δρ. Zαβός: Αυτό δεν είναι ανακοινώσιμο. Ελπίζω να κατανοείτε ότι πρόκειται για ένα σχέδιο που πρέπει να εκτελεστεί με ασφάλεια και εχεμύθεια για τους συμμετέχοντες.


Health.in.gr: Ας υποθέσουμε ότι τα επόμενα τρία χρόνια δεν υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο που επιτρέπει την κλωνοποίηση. Είναι ορθό να σκεφτώ ότι θα κλωνοποιήσετε κάποιον σε χώρα στην οποία δεν υπάρχει νομοθετικός περιορισμός;


Δρ. Zαβός: Είναι ορθό.


Health.in.gr: Θα το ανακοινώσετε;


Δρ. Zαβός: Εάν η κοινωνία μού διαμηνύσει σαφώς ότι δεν ενδιαφέρεται για αυτή την τεχνολογία, είμαι πρόθυμος να σταματήσω τα πειράματα και να επιστρέψω στην Ελλάδα.


Health.in.gr: Ποιος θα μπορούσε να σας πείσει να σταματήσετε τα πειράματα;
Η κοινή γνώμη ή ο νόμος;


Δρ. Zαβός: Οι κυβερνήσεις. Βέβαια, οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται. Αυτή την εποχή το ζήτημα είναι ψηλά στην ατζέντα της Ιαπωνίας, στη Γερμανία και σε άλλες χώρες, και έχουν τοποθετηθεί επ’ αυτού όλοι. Το γεγονός ότι νομιμοποιήθηκε η κλωνοποίηση εμβρύων έως τη 14η ημέρα για έρευνα με βλαστικά κύτταρα αποτελεί τεράστιο βήμα. Στην πραγματικότητα πηγαίνουν πολύ μακρύτερα από εμάς, επειδή επιτρέπουν την καταστροφή του εμβρύου μετά τη 14η ημέρα. Κατανοώ για ποιο λόγο το Βατικανό αντιτίθεται σε αυτό. Εμείς απεναντίας επιθυμούμε να αναπτύξουμε το έμβρυο, ώστε να γεννηθεί ένα μωρό που οι γονείς του θα το αγαπούν και θα το φροντίζουν. Το ανακοινώσαμε, προκειμένου να υπάρξει δημόσιος διάλογος για το ζήτημα όσο εμείς εργαζόμαστε.


Health.in.gr: Ομολογώ ότι πρόκειται για μια γενναία πράξη, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά δημοσιεύματα για πειράματα αυτού του είδους που γίνονται σε διάφορες περιοχές του κόσμου «υπογείως».


Δρ. Zαβός: Εμείς δεν είμαστε άνθρωποι του παρασκηνίου. Έχουμε αφιερώσει στην έρευνα όλη μας τη ζωή και πιστεύουμε ακράδαντα ότι η καινοτομία δεν είναι κάτι κακό. Εάν δεν υπήρχε ο Κολόμβος, δεν θα είχε ανακαλυφθεί η Αμερική. Εάν δεν υπήρχε ο Νιλ Αρμστρονγκ, δεν θα είχαμε πάει στη Σελήνη. Εμείς εμπνεόμαστε από ανθρώπους όπως ο Ρόμπερτ Έντουαρντς, ο οποίος εφηύρε την εξωσωματική γονιμοποίηση. Δεν έχουμε καμία σχέση με «ιατρικούς καουμπόις» και παρανόμους.

Συνέντευξη μέρος Α- Δρ Πάνος Ζαβός: Κλωνοποίηση και για εμμηνοπαυσικές – όχι για ομοφυλόφιλους


Επιστροφή στο κεντρικό άρθρο

health.in.gr