Επείγουσα αντισύλληψη: Τα πάντα γύρω από το «χάπι της επόμενης ημέρας»

Η επείγουσα αντισύλληψη είναι σημαντική προκειμένου να αποφευχθεί μια πιθανή εγκυμοσύνη έπειτα από συνουσία χωρίς προφυλάξεις. Ωστόσο, ανακύπτουν ερωτήματα που αφορούν τόσο στην ασφάλεια όσο και στην αποτελεσματικότητα τέτοιων μεθόδων. Τι είναι όμως «το χάπι της επόμενης ημέρας», πώς λειτουργεί και πόσο ασφαλές είναι;


Τι είναι το «χάπι της επόμενης ημέρας»;


Η επείγουσα αντισύλληψη σήμερα έχει πάρει τη μορφή του «χαπιού της επόμενης ημέρας». Παλαιότερα και σε περιορισμένες περιπτώσεις, αλλά ακόμη και σήμερα για τον ίδιο σκοπό, χρησιμοποιούνται και ενδομήτριες συσκευές.


Το χάπι αυτό περιέχει τις ίδιες δραστικές ουσίες που περιλαμβάνονται και στα συνηθισμένα αντισυλληπτικά χάπια, σε διαφορετικές όμως ποσότητες. Μερικά από αυτά έχουν ορμόνες και συγκεκριμένα οιστρογόνα και προγεστινοειδή, ενώ άλλα μόνο προγεστινοειδή.


Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλες συγκριτικές κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία (Randomized controlled trial of levonorgestrel versus the Yuzpe regimen of combined oral contraceptives for emergency contraception. Task Force of Postovulatory methods of fertility regulation. Lancet, 1998 Aug 352:428-33) καταδεικνύουν ότι περισσότερο αποτελεσματικά είναι τα «χάπια της επόμενης ημέρας» που περιέχουν μόνο προγεστινοειδή.


Στη χώρα μας κυκλοφορεί ένα σκεύασμα αυτού του είδους με την εμπορική ονομασία Norlevo. Η δραστική ουσία του ονομάζεται λεβονοργεστρέλη και υπόσχεται να αλλάξει τις επιλογές αντισύλληψης που έχει η σύγχρονη Ελληνίδα.


Πότε χρησιμοποιείται;


Η επείγουσα αντισύλληψη ακολουθείται όταν για κάποιο λόγο δεν είμαστε βέβαιες ότι έχουν λειτουργήσει τα συνήθη αντισυλληπτικά μέτρα ή δεν τα έχουμε λάβει καθόλου. Εάν, για παράδειγμα, ένα προφυλακτικό έχει υποστεί ρήξη, εάν έχουμε αμελήσει να πάρουμε το μικροχάπι την κατάλληλη ώρα ή εάν δεν έχουμε λάβει κανένα μέτρο αντισύλληψης κατά τη σεξουαλική μας συνεύρεση και κινδυνεύουμε να μείνουμε έγκυοι.


Αντί να αφήσουμε τα πράγματα στην τύχη, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να επισκεφθούμε το/τη γυναικολόγο μας όσο το δυνατόν συντομότερα (σε 24 έως 72 ώρες από την επίφοβη συνουσία) και να ζητήσουμε να μας συνταγογραφήσει το «χάπι της επόμενης ημέρας».


Εάν ληφθεί μέσα σε 24 ώρες από την «ύποπτη» σεξουαλική επαφή, το ποσοστό της αποτελεσματικότητάς του είναι 95% σε ό,τι αφορά την πρόληψη μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Αν χορηγηθεί μέσα σε 24 με 48 ώρες, είναι 85%, ενώ, αν ληφθεί μέσα σε 48 με 72 ώρες, πέφτει στο 58%.


Να σημειωθεί όμως ότι το «χάπι της επόμενης ημέρας» σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστά τις τακτικές μεθόδους αντισύλληψης. Με άλλα λόγια, η επείγουσα αντισύλληψη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε μόνιμη βάση, αλλά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, καθώς η επανειλημμένη λήψη των σκευασμάτων μπορεί να προκαλέσει διαταραχές του κύκλου εξαιτίας του υψηλού ορμονικού φορτίου που προξενεί.


Πρέπει να επισημανθεί ότι το «χάπι της επόμενης ημέρας» έρχεται να συμπληρώσει το τακτικό πρόγραμμα αντισύλληψης και να προλάβει ανεπιθύμητες εξελίξεις σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά. Πράγματι, σχετικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η χρήση του ολοκληρώνει και ενισχύει τα τακτικά μέτρα αντισύλληψης, αλλά δεν πρέπει να τα υποκαθιστά.


Ποιος είναι όμως ο ακριβής μηχανισμός δράσης του «χαπιού της επόμενης ημέρας» και συγκεκριμένα της λεβονοργεστρέλης;


Κατά ένα μεγάλο ποσοστό είναι άγνωστος. Ωστόσο, η λεβονοργεστρέλη θεωρείται ότι καταστέλλει την ωορρηξία και εμποδίζει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα. Έτσι προλαμβάνει μία εγκυμοσύνη, ανεξάρτητα από τη φάση του κύκλου στην οποία βρισκόμαστε. Αν όμως έχει ήδη αρχίσει η διαδικασία της εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα, το σκεύασμα δεν θα έχει καμία επίδραση -δηλαδή δεν θα προκαλέσει αποβολή.


Είναι ασφαλές;


Η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 11 Δεκεμβρίου ότι, έπειτα από τη συμβουλευτική γνωμοδότηση της Επιτροπής για την Ασφάλεια των Φαρμάκων, θα επιτρέψει την κυκλοφορία ενός φαρμάκου επείγουσας αντισύλληψης, της λεβονοργεστρέλης, από την 1η Ιανουαρίου 2001 απευθείας από τα φαρμακεία, χωρίς να απαιτείται συνταγή γιατρού.


Για να δοθεί η έγκριση της κυκλοφορίας ενός τέτοιου φαρμάκου χωρίς να είναι απαραίτητες η ιατρική εξέταση και η συνταγή, είναι σαφές ότι η δραστική ουσία είναι εξαιρετικά ασφαλής. Η ασφάλεια της λεβονοργεστρέλης έχει τεκμηριωθεί σε δύο τουλάχιστον κλινικές μελέτες. Σύμφωνα με αυτές, οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που έχουν αναφερθεί μετά τη χρήση της είναι η ναυτία σε ένα ποσοστό 20%, καθώς και οι κεφαλαλγίες ή ο εμετός σε μικρότερα όμως ποσοστά. Ταυτόχρονα, η λήψη του φαρμάκου έχει ελάχιστες αντενδείξεις.


Ωστόσο, προς το παρόν το «χάπι της επόμενης ημέρας» στη χώρα μας μπορεί να χορηγηθεί μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής.


Γιατί είναι αναγκαίο;


Σύμφωνα με την οργάνωση Planned Parenthood Federation of America, αν οι μέθοδοι επείγουσας αντισύλληψης είχαν εφαρμοστεί ευρέως στις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί τουλάχιστον 1,7 εκατομμύρια ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και 800.000 εκτρώσεις. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και στη χώρα μας, όπου ο αριθμός των εκτρώσεων είναι πολύ κοντά σε αυτόν των γεννήσεων, ενώ πολλές Ελληνίδες είχαν την εμπειρία μιας έκτρωσης.


Εάν επομένως έχετε εκθέσει τον εαυτό σας στον κίνδυνο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, είναι προτιμότερο να λάβετε επείγοντα μέτρα ασφαλείας, παρά να διακινδυνεύσετε μια έκτρωση.

health.in.gr