Φυτοφαγία, πόσο ωφέλιμη είναι για την υγεία μας;

Μέχρι αυτήν τη στιγμή υπάρχουν επίσημα καταγραμμένες σε βιβλία και λεξικά 11 κατηγορίες φυτοφαγίας, καθώς και κάποιες υποδιαιρέσεις αυτών. Εμείς όμως θα εστιάσουμε την προσοχή μας στις τέσσερις πιο μεγάλες κατηγορίες, που είναι οι ακόλουθες:

-Αυστηρά φυτοφάγος (Vegan) είναι αυτός που αποκλείει από τη δίαιτά του όχι μόνο όλα τα είδη κρέατος (συμπεριλαμβανομένων των ψαριών), αλλά και κάθε ζωικό προϊόν, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αβγά πτηνών ή ψαριών.
-Γαλακτο-φυτοφάγος (Lacto-vegetarians) είναι αυτός που αποκλείει από τη δίαιτά του όλα τα είδη κρέατος και αβγών (συμπεριλαμβανομένων των ψαριών), αλλά καταναλώνει γαλακτοκομικά προϊόντα.
-Γαλακτο-ωοφυτοφάγος (Lacto-ovovegetarians) είναι αυτός που αποκλείει από τη δίαιτά του όλα τα είδη κρέατος (συμπεριλαμβανομένων των ψαριών), αλλά καταναλώνει γαλακτοκομικά προϊόντα και αβγά.
-Μερικώς φυτοφάγος ή κοινός φυτοφάγος (Semi-vegetarians) είναι αυτός που αποκλείει μόνο κάποια είδη κρέατος από τη δίαιτά του ή καταναλώνει από όλα τα είδη κρέατος αλλά μόνο σε περιορισμένες ποσότητες. Αυτή η κατηγορία φυτοφάγων είναι και η πιο διαδεδομένη.

Οι λόγοι που ωθούν κάποιους να επιλέξουν έναν από τους δρόμους της χορτοφαγίας είναι πολλοί και ορισμένους από αυτούς αναφέρει στα συγγράμματά του ο Πυθαγόρας τον 6ο π.Χ. αιώνα: σωματική υγεία, οικολογική ισορροπία και φιλοσοφικές ανησυχίες. Σε αυτούς, βέβαια, τους λόγους μπορούν σήμερα να προστεθούν και άλλοι, όπως οι θρησκευτικοί, η έλλειψη τροφίμων σε κάποια μέρη του πλανήτη, αλλά και η λανθασμένη αντίληψη ότι το κρέας και ορισμένα ζωικά παράγωγα ευθύνονται για τις διάφορες από τις πιο συνηθισμένες πληγές της εποχής μας, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και οι διάφορες μορφές καρκίνου, η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η υπέρταση.

Η αλήθεια όμως βρίσκεται κάπου στη μέση. Ναι, η υπερβολική, καθημερινή κατανάλωση κρέατος, όταν μάλιστα πρόκειται για κρέας πλούσιο σε κορεσμένο λίπος (το ορατό λίπος στο κρέας και το κόκκινο κρέας γενικά), έχει ένα μέρος της ευθύνης για την εκδήλωση των ασθενειών που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Το να περάσουμε όμως και στο άλλο άκρο και να γίνουμε αυστηρά φυτοφάγοι ενέχει και αυτό κάποιους κινδύνους.

Οι αυστηρά χορτοφάγοι θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η δίαιτά τους δεν τους εξασφαλίζει αρκετή ποσότητα από κάποια θρεπτικά συστατικά όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο και η βιταμίνη Β12.
Για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε σίδηρο, θα πρέπει στο καθημερινό διαιτολόγιό τους να συμπεριλάβουν όσπρια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ψωμί ολικής αλέσεως και δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο. Η απορρόφηση του σιδήρου από αυτά τα τρόφιμα είναι συνήθως περιορισμένη, αλλά αυξάνει σημαντικά όταν το γεύμα είναι πλούσιο και σε βιταμίνη C. Συνήθως οι φυτοφάγοι παρουσιάζουν υψηλή πρόσληψη βιταμίνης C, γιατί το διαιτολόγιό τους ούτως ή άλλως περιλαμβάνει εσπεριδοειδή, ντομάτες, σπανάκι, μπρόκολα και άλλα τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C.

Για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ασβέστιο, θα πρέπει να καταφύγουν σε εμπλουτισμένους με ασβέστιο χυμούς, γάλα από σόγια και άλλα τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο. Αλλες πηγές ασβεστίου είναι κάποια όσπρια, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως τα μπρόκολα, καθώς και οι ξηροί καρποί. Για προληπτικούς λόγους, στα παιδιά και στους υπερηλίκους που ακολουθούν ένα τόσο αυστηρό διαιτολόγιο θα ήταν ίσως σκόπιμο να χορηγείται περιοδικά κάποιο συμπλήρωμα ασβεστίου.

Τέλος, οι καθημερινές ανάγκες μας σε βιταμίνη Β12 είναι πολύ μικρές, αλλά, δυστυχώς, το μόνο τρόφιμο στη φύση που μπορεί να μας δώσει αυτήν τη μικρή ποσότητα που χρειαζόμαστε είναι το κρέας. Εναλλακτικές λύσεις και πάλι είναι τα εμπλουτισμένα δημητριακά και γάλα σόγιας ή τα συμπληρώματα βιταμίνης Β12.

Οι γαλακτο-φυτοφάγοι μπορεί να μην έχουν πρόβλημα στην πρόσληψη ασβεστίου, αλλά θα πρέπει και αυτοί να είναι προσεκτικοί όσον αφορά στην πρόσληψη σιδήρου και κυρίως Β12. Οι γαλακτό-ωοφυτοφάγοι εξασφαλίζουν από τα αβγά αρκετό σίδηρο, αλλά θα πρέπει και αυτοί να προσέχουν στην πρόσληψη της βιταμίνης Β12.
Τέλος, οι μερικώς φυτοφάγοι είναι αυτοί που, σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, ακολουθούν το πλέον ενδεδειγμένο διαιτολόγιο, εξασφαλίζοντας όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία από τις ζωικές πηγές, χωρίς όμως να κάνουν κατάχρηση. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουν τις ανεπιθύμητες συνέπειες της υπερκατανάλωσης. Το καθημερινό τους διαιτολόγιο είναι πλούσιο σε χόρτα, λαχανικά, φρούτα και δημητριακά. Περιλαμβάνει γαλακτοκομικά προϊόντα και όσπρια, ενώ η κατανάλωση κρέατος δεν είναι καθημερινή και συνήθως περιορίζεται σε ψάρια και σε λευκά κρέατα. Επίσης, η διατροφή τους είναι πλούσια και σε ελαιόλαδο, ενώ πίνουν κρασί αλλά με μέτρο.

Η τάση αυτή, που κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην Αμερική και στη δυτική Ευρώπη, έχει τις ρίζες της στη Μεσόγειο και πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα. Πλήθος επιδημιολογικών ερευνών καταδεικνύει με σαφήνεια τα οφέλη της δίαιτας που ακολουθούσαν οι Έλληνες πριν από 40 χρόνια και η οποία υιοθετείται από όλο και περισσότερους λαούς ανά τον κόσμο. Τώρα τελευταία έχει αρχίσει να γίνεται γνωστή και στην Ελλάδα. Μήπως, τελικά, εμείς τώρα ανακαλύψαμε τον τροχό εκ νέου;

health.in.gr