Κατασκευάζοντας εχθρούς

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει επενδύσει τόσο στις αλλαγές στο πειθαρχικό δίκαιο σε διάφορους τομείς.

Μάλιστα, παρουσιάζει αυτές τις αλλαγές ως τμήμα των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που αποδεικνύουν ότι αλλάζει τη χώρα.

Ωστόσο, εάν προσέξει κανείς τις αλλαγές αυτές, όπως και τους λόγους για τους οποίους τις προωθεί, θα δει μια διαφορετική εικόνα.

Ας πάρουμε τις αλλαγές στο πειθαρχικό δίκαιο στα πανεπιστήμια.

Εκεί η κυβέρνηση καταρχάς επένδυσε όλα τα προηγούμενα χρόνια στο να πείσει την κοινή γνώμη ότι τα πανεπιστήμια είναι χώροι ανομίας. Αυτό το έκανε κυρίως αξιοποιώντας μεμονωμένα περιστατικά και ταυτόχρονα αποσιωπώντας την αλήθεια που είναι ότι τα πανεπιστήμια είναι πολύ πιο ασφαλείς χώροι σε σχέση με άλλους δημόσιους χώρους εάν δούμε τη «μεγάλη εικόνα».

Άλλωστε, ο πυρήνας της κίνησης της κυβέρνησης είναι να ποινικοποιήσει ουσιαστικά τη δυνατότητα των φοιτητών να κάνουν αποχές, καταλήψεις και άλλες κινητοποιήσεις. Σε μια περίοδο μάλιστα όπου οι πολιτικές της κυβέρνησης, όπως η έναρξη λειτουργίας των ιδιωτικών σουπερμάρκετ πτυχίων, αναμένεται να προκαλέσουν μεγάλες κινητοποιήσεις.

Μάλιστα, φτάνει μέχρι του σημείου να περιλαμβάνει και αυτόματη αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας εάν υπάρχει ποινική δίωξη σε βάρος φοιτητή εντός πανεπιστημίου, παρότι μέχρι τώρα υποτίθεται ότι ίσχυε μια διάκριση ανάμεσα στο πειθαρχικό και το ποινικό δίκαιο.

Όμως, η κυβέρνηση δεν περιορίζεται μόνο στις αλλαγές στο πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών. Αλλάζει και το πειθαρχικό δίκαιο των πανεπιστημιακών προσθέτοντας ποινές για τις περιπτώσεις που δεν εφαρμόζουν εγκαίρως το πειθαρχικό δίκαιο σε βάρος των φοιτητών. Μάλιστα, τα πειθαρχικά μέτρα σε βάρος των πανεπιστημιακών περιλαμβάνουν ακόμη και την καθαίρεση όσων είναι εκλεγμένοι σε θέσεις διοίκησης. Δηλαδή, να καθαιρούνται ακόμη και πρυτάνεις, εάν κρίνει η κυβέρνηση ότι δεν είναι αρκούντως «αυστηροί».

Από την άλλη, σε σχέση με το πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων, έχει ενδιαφέρον ότι ο βασικός λόγος της αυστηρότητας της κυβέρνησης είναι να θεωρήσει πειθαρχικό αδίκημα την άρνηση συμμετοχής σε διαδικασίες αξιολόγησης. Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι ειδικά στην εκπαίδευση υπάρχει μια μεγάλη συνδικαλιστική κινητοποίηση ενάντια στην αξιολόγηση και η κυβέρνηση θέλει να την σπάσει.

Προφανώς και θα μπορούσαμε να συζητήσουμε ζητήματα όπως η αξιολόγηση ή να κρίνουμε τη συνδικαλιστική αντίδραση, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση ουσιαστικά εργαλειοποιεί το πειθαρχικό δίκαιο για να επιλύσει ένα πολιτικό πρόβλημα.

Και αυτό μας φέρνει στην ουσία του προβλήματος. Ουσιαστικά, η κυβέρνηση σήμερα κατασκευάζει εχθρούς, στη συνέχεια τους «πουλάει» στο εκλογικό της ακροατήριο ως εχθρούς, και στη συνέχεια προσφέρει στο ίδιο ακροατήριο την «πειθάρχηση» αυτών των «εχθρών».

Έτσι κατασκευάζει την εικόνα του «παραβατικού» φοιτητή, που επιδίδεται σε «άνομες» πράξεις και κάνει καταλήψεις, την εικόνα του πανεπιστημιακού που «χαϊδεύει» τους φοιτητές και δεν επιβάλλει πειθαρχία, την εικόνα του «πλημμελούς» δημοσίου υπαλλήλου, ή του εκπαιδευτικού που αρνείται να αξιολογηθεί «γιατί δεν είναι επαρκής».

Μικρή σημασία έχει ότι οι φοιτητές δεν είναι παραβατικοί, ότι οι πανεπιστημιακοί οδηγούν τα πανεπιστήμια σε άνοδο στις διεθνείς κατατάξεις, ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι κρατούν όρθια το δημόσιο σύστημα υγείας και τη δημόσια παιδεία. Το βασικό είναι η κυβέρνηση να «πουλήσει» στο ακροατήριό της ότι αυτοί είναι «εχθροί». Και μετά να «πουλήσει» ότι έρχεται το νέο πειθαρχικό για τους τιμωρήσει.

Όμως, όλα αυτά δεν έχουν να κάνουν ούτε με την πραγματική αναβάθμιση του δημοσίου, ούτε με την αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που προσφέρει στους πολίτες. Στην πράξη είναι πολύ πιο πιθανό να προκαλέσει αντιπαραθέσεις και αντί να λύσει προβλήματα, να δημιουργήσει καινούρια.

Χωρίς να είναι καθόλου δεδομένο ότι στο τέλος θα έχουν εκλογικά οφέλη…