Η αδελφική φιλία του Βίνσεντ βαν Γκογκ με έναν Γάλλο ταχυδρόμο ονόματι Ζοζέφ Ρουλέν

Στα τέλη της δεκαετίας του 1880, ο φτωχός ζωγράφος Βίνσεντ βαν Γκογκ πέρασε δύο χρόνια στη νότια Γαλλία. Αν και η περίοδος αυτή υπήρξε ως γνωστόν θυελλώδης για τον Ολλανδό καλλιτέχνη, ήταν επίσης εξαιρετικά παραγωγική: έγινε φίλος με τον Ζοζέφ Ρουλέν, έναν ταχυδρομικό υπάλληλο στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αρλ, και η σχέση τους υπήρξε καθοριστική.

Ο Ρουλέν, ο οποίος είχε έντονη γενειάδα και ήταν σχεδόν πενήντα χρονών όταν γνωρίστηκε με τον ζωγράφο, απεικονίζεται σε διάφορα έργα του βαν Γκογκ με τη μπλε στολή εργασίας του και ένα καπέλο που γράφει «Postes», που σημαίνει ταχυδρομεία στα γαλλικά.

Ωστόσο, για τον Βίνσεντ βαν Γκογκ δεν ήταν αρκετό να περιοριστεί στα πορτρέτα του ταχυδρόμου: ζωγράφισε ολόκληρη την οικογένεια, φτιάχνοντας συνολικά είκοσι έξι πίνακες του Ρουλέν, της συζύγου του, Αυγουστίνας, και των τριών παιδιών τους. Πρόκειται για «μια από τις πιο εντυπωσιακές σειρές πορτρέτων στην ιστορία της τέχνης», σύμφωνα με δήλωση του Μουσείου Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ.

«Είναι Γάλλοι, αλλά μοιάζουν Ρώσοι»

Την 1η Δεκεμβρίου του 1888, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ έγραψε στον αδελφό του, Τεό: «Έχω κάνει τα πορτρέτα μιας ολόκληρης οικογένειας, της οικογένειας του ταχυδρόμου, τον άνδρα, τη γυναίκα του, το μωρό, το μικρό αγόρι και τον 16χρονο [είχε γίνει 17 ετών] γιο», λίγο πριν προσθέσει πως παρόλο που είναι «πολύ Γάλλοι, μοιάζουν Ρώσοι».

Λίγους μήνες νωρίτερα, η Αυγουστίνα είχε επιστρέψει στο χωριό Lambesc, 80 χιλιόμετρα ανατολικά της Αρλ, για τη γέννηση της Μαρσέλ. Ο Ζοζέφ έμεινε πίσω στην Αρλ, και την ίδια μέρα που η κόρη του έρχονταν στον κόσμο, πόζαρε για πρώτη φορά για τον Βαν Γκογκ, σε μια πολυθρόνα από ιτιά – η πραγματική πολυθρόνα σώζεται και βρίσκεται τώρα στη συλλογή του Μουσείου Βαν Γκογκ.

Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ένας «μοναχικός άνθρωπος, που βασανιζόταν από τη στείρα αποξένωσή του από την αγάπη», πιθανότατα θεωρούσε τον Ρουλέν «μια φιγούρα αρρενωπής δύναμης», σύμφωνα με το MoMA

Η Μαρσέλ γεννήθηκε περίπου την εποχή που ο βαν Γκογκ γνώρισε την οικογένεια. Όπως έγραψε ο καλλιτέχνης στην αδελφή του Γουίλ τον Ιούλιο του 1888, «δουλεύω τώρα πάνω στο πορτρέτο ενός ταχυδρόμου με τη σκούρα μπλε στολή του … Ο άνθρωπος είναι ένθερμος ρεπουμπλικάνος και σοσιαλιστής, επιχειρηματολογεί πολύ καλά και γνωρίζει πολλά πράγματα. Η σύζυγός του γέννησε σήμερα και γι’αυτό έχει καλή διάθεση και λάμπει από ικανοποίηση».

La Berceuse (Το νανούρισμα) του Βαν Γκογκ

Επίσης, ο Βίνσεντ έδωσε στην αδελφή του μια γλαφυρή περιγραφή του φίλου του σε ένα γράμμα, οπου μεταξύ άλλων ανέφερε πως «έχει ένα κεφάλι που μοιάζει με του Σωκράτη, σχεδόν χωρίς μύτη, μεγάλο μέτωπο, μικρά γκρίζα μάτια, μεγάλη γενειάδα, μεγάλα αυτιά».

«’Ηταν σαν αδέλφια»

Ο σπουδαίος ζωγράφος, δεν ήρθε σε επαφή με πολλούς ντόπιους στην Αρλ, αλλά για εκείνον η οικογένεια Ρουλέν, απέπνεε ένα οικείο άρωμα. Οι δύο άνδρες έπιναν μαζί στο καφέ Café de la Gare κοντά στο Κίτρινο Σπίτι, που ανήκε στον Ζοζέφ Ζινού και την Μαρί, η οποία είπε ότι ήταν «σαν αδέλφια», σύμφωνα με τον Μάρτιν Μπέιλι της Art Newspaper. Όταν ο καλλιτέχνης ακρωτηρίασε το αριστερό του αυτί τον Δεκέμβριο του 1888, ο Ρουλέν τον βοήθησε να αναρρώσει.

«Μετά από αυτό το περιστατικό ο Ρουλέν ήταν αυτός που πήρε τον καλλιτέχνη στο σπίτι του, τον συνόδευσε στο νοσοκομείο, φρόντισε τις υποχρεώσεις του κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης και καθοδήγησε τις προσπάθειές του να επιστρέψει στην κανονική ζωή», όπως έγραψε ο επιμελητής Κερκ Βάρνεντο για το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) το 2001. «Ο ταχυδρόμος και ο ζωγράφος δεν ήταν ποτέ πιο κοντά, ούτε ο βαν Γκογκ ήταν πιο υποχρεωμένος στη φιλία τους, απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων».

Από τον Ιούλιο του 1888 έως τον Απρίλιο του 1889, ο βαν Γκογκ ολοκλήρωσε έξι πίνακες και τρία σκίτσα του Ρουλέν. Επίσης, φιλοτέχνησε οκτώ πίνακες της Αυγουστίνας και τρεις του κάθε παιδιού: Τον δεκαεπτάχρονο Αρμάντ, τον εντεκάχρονο Καμίλ και τη Μαρσέλ.

Το πορτρέτο του Καμίλ Ρουλέν δια χειρός Βαν Γκογκ

Ένας ταλαιπωρημένος καλλιτέχνης

Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ένας «μοναχικός άνθρωπος, που βασανιζόταν από τη στείρα αποξένωσή του από την αγάπη», πιθανότατα θεωρούσε τον Ρουλέν «μια φιγούρα αρρενωπής δύναμης», σύμφωνα με το MoMA. Η οικογένεια φαινομενικά ενεργοποιούσε, ενέπνεε και παρηγορούσε τον ταλαιπωρημένο καλλιτέχνη, το έργο του οποίου δεν απέκτησε παγκόσμια αναγνώριση παρά μόνο μετά το θάνατό του.

Για πολλά χρόνια, τα πορτραίτα του Ρουλέν βρίσκονταν διάσπαρτα σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Τώρα, όμως, πολλά από αυτά συγκεντρώνονται σε μια νέα έκθεση. Η έκθεση «Van Gogh: The Roulin Family Portraits» εγκαινιάζεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης αυτόν τον μήνα. Το φθινόπωρο, τα έργα θα ταξιδέψουν στο Μουσείο Βαν Γκογκ, όπου θα παρουσιαστούν στην έκθεση «Van Gogh and the Roulins. Together Again at Last».

*Με πληροφορίες από: The Art Newspaper | Smithsonian Magazine