Αυτός είναι ο Άραβας «Σίντλερ» – Έσωσε Εβραίους, αλλά τo Ισραήλ του γύρισε την πλάτη

Τόσο οι ισραηλινοί όμηροι της Χαμάς το 2023, όσο και οι Παλαιστίνιοι που φυλακίζονται από τις ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις, δεν είχαν την τύχη να εμφανιστεί ένας σωτήρας να τις σώσει, δίχως να χυθεί αίμα. Ενώ στο Άουσβιτς γίνονται εκδηλώσεις μνήμης, οι «Σίντλερ» μπορεί να τιμώνται από τον κόσμο, αλλά στο Ισραήλ φαίνεται πως δεν τους εκτιμούν εάν είναι… Άραβες.

Η ταινία η «Λίστα του Σίντλερ», με τους Λίαμ Νίσον, Ρέιφ Φάινς και Μπεν Κίνγκσλεϊ έκανε γνωστή παγκοσμίως την εκπληκτική ιστορία του Γερμανού επιχειρηματία Όσκαρ Σίνλτερ που ενώ πλούτιζε στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παράλληλα έσωζε περίπου 1.200 Εβραίους από βέβαιο θάνατο από τους Ναζί, χρησιμοποιώντας τους σαν εργάτες στα εργοστάσια του.

Πολύ πιο μακριά όμως από τα εργοστάσια του Σίντλερ στην Ευρώπη, στη γαλλοκρατούμενη Τυνησία ζούσε ένας άλλος «Σίντλερ» που έκανε ακριβώς το ίδιο, δίχως μάλιστα να κερδίσει τίποτα από αυτή την ιστορία.

Ο Καλέντ Αμπντούλ Ουάχαμπ ήταν γιός μιας πλούσιας αριστοκρατικής οικογένειας, κοσμοπολίτης που ταξίδευε συχνά στο εξωτερικό στα νιάτα του, κυρίως στη Γαλλία, έχοντας σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Νέα Υόρκη. Ο κοσμοπολιτισμός του, όμως δεν τον αποστασιοποίησε από τους γείτονές τους, οποιουδήποτε θρησκεύματος.

Ήταν 31 ετών όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν την Τυνησία του Βισύ τον Νοέμβριο του 1942. Τότε στη γαλλική χώρα ζούσαν τότε περίπου 100.000 Εβραίοι και φυσικά η ναζιστική Γερμανία θα εφάρμοζε άμεσα τις γνωστές αντιεβραϊκές πολιτικές της.

«Ο πατέρας μου άνοιξε το σπίτι του στους Εβραίους και η Γιαντ Βασσέμ δεν μας άνοιξε το δικό της»

Οι Εβραίοι της περιοχής φορούσαν φυσικά τα κίτρινα αστέρια, υποβάλονταν σε πρόστιμα και κατασχέσεις περιουσίας. Περισσότεροι από 5.000 Τυνήσιοι Εβραίοι στάλθηκαν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, όπου είναι γνωστό ότι 46 έχασαν τη ζωή τους. Άλλοι 160 Τυνήσιοι Εβραίοι στη Γαλλία στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ο Ουάχαμπ όμως, είχε άλλη αντζέντα από εκείνη των Γερμανών.

Τον Δεκέμβριο του 1942, βοήθησε στη διάσωση μιας εβραϊκής οικογένειας με σχεδόν δώδεκα άτομα, και ένα από αυτά ήταν η 13χρονη Εύα Βάιζελ. Ενώ οι αρτιμελείς άνδρες της οικογένειας της εστάλησαν για καταναγκαστικά έργα, ο Ουάχαμπ αμέσως μετέφερε όλες τις γυναίκες, τα παιδιά και τους γέρους στους στάβλους του αγροκτήματός του, για προστασία.

«Εμφανίστηκε ένας πανίσχυρος άνδρας»

Μετά από πολλά χρόνια, η Βάιζελ θα θυμόταν σε συνέντευξή της στους New York Times, με συγκίνηση:

«Ευτυχώς, ένας ντόπιος με επιρροή γνώριζε τις οικονομικές μας δυσκολίες και πρόσφερε απλόχερα την προστασία του. Ένα βράδυ, μετέφερε τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους άντρες της οικογένειάς μας στο αγρόκτημά του περίπου 20 μίλια έξω από την πόλη. Εκεί, είπε, θα ήμασταν ασφαλείς. Αν και οι στάβλοι που μας παρείχε για να μείνουμε ήταν μέτριοι, με μια κουρτίνα στην πόρτα για προστασία από τα στοιχεία της φύσης, ήμασταν ανακουφισμένοι που βρεθήκαμε πίσω από τους χοντρούς, ψηλούς τοίχους της ιδιοκτησίας του. Ήμασταν βαθιά ευγνώμονες» έλεγε.

«Για καλή μας τύχη, όμως, μια γερμανική μονάδα έφτασε στην περιοχή λίγο καιρό μετά. Ο οικοδεσπότης μας είπε να βγάλουμε τα κίτρινα αστέρια μας, να μείνουμε εντός του αγροκτήματος και να παραμείνουμε μακριά από το κυρίως σπίτι» θα θυμόταν.

«Είχε τη δική του στρατηγική για τη διαχείριση των Γερμανών. Όντας εκλεπτυσμένος και πολυταξιδεμένος κοσμοπολίτης, κάλεσε Γερμανούς αξιωματικούς για βραδιές γεμάτες φαγητό και ποτό. Ενώ σχεδόν καμια 25αριά από εμάς κρυβόμασταν στο ένα μέρος της φάρμας, μας προστάτευε από τα αδιάκριτα βλέμματα των Γερμανών διασκεδάζοντάς τους σε άλλη πλευρά του αγροκτήματος.

Ο Ουάχαμπ πολλά χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Cachez les filles!»

«Η στρατηγική του οικοδεσπότη μας λειτούργησε καλά, μέχρι που ένα βράδυ μερικοί μεθυσμένοι Γερμανοί αξιωματικοί απομακρύνθηκαν από το κεντρικό σπίτι» θυμάται η Βάιζελ.

«Στην αυλή έξω από τους στάβλους, άρχισαν να χτυπούν την πόρτα της αυλής και να φωνάζουν: «Ξέρουμε ότι είστε Εβραίοι και ερχόμαστε να σας πάρουμε!»

«Η γιαγιά μου άρχισε να ουρλιάζει «Cachez les filles!» — «Κρύψτε τα κορίτσια!» Θυμάμαι ότι με έσπρωξαν κάτω από το κρεβάτι, έτρεμα και έκλαιγα καθώς προσπαθούσα να κρυφτώ κάτω από μια κουβέρτα.

«Εκείνη τη στιγμή του ανείπωτου φόβου, καθώς οι καρδιές μας χτυπούσαν δυνατά και δάκρυα χύθηκαν από τα μάτια μας, ένας φύλακας άγγελος ήρθε σε βοήθεια. Από το πουθενά εμφανίστηκε ο οικοδεσπότης μας. Ένας δυνατός, ισχυρός άνδρας που πρόβαλε δύναμη και απαιτούσε σεβασμό, σταμάτησε τους Γερμανούς και κατάφερε να τους οδηγήσει μακριά».

Γιατί ξεχάστηκε ο μουσουλμάνος Σίντλερ;

Ο Ουάχαμπ, που έσωσε περίπου 25 ανθρώπους, προτάθηκε δύο φορές να τιμηθεί από τη Γιαντ Βασσέμ (Yad Vashem) -οργανισμός που τιμά ήρωες που έσωσαν Εβραίους- το 2007 και το 2010, και τις δύο φορές απορρίφθηκε. Γιατί όμως;

Μιλώντας στο παρελθόν στους Times of Israel η διευθύντρια Τμήματος Righteous Among the Nations της Γιαντ Βασσέμ, Ιρένα Στάινφελντ, είχε πει ορθά κοφτά ότι απλά δεν πληρούν τα κριτήρια. Ο Ουάχαμπ δεν έθεσε το ζωή του σε κίνδυνο με το να φιλοξενήσει Εβραίους, ισχυρίστηκε ο ισραηλινός φορέας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ισραηλινό συγγραφέα, Ρόμπερτ Σάτλοφ, που έχει εντρυφήσει στο θέμα, πρόκειται για μια «κακή σελίδα της Γιαντ Βασσέμ εφαρμόζοντας κριτήρια σε αυτή την περίπτωση που δεν έχει εφαρμόσει σε άλλες περιπτώσεις. Δυστυχώς αυτή δεν είναι η καλύτερη στιγμή» για την οργάνωση, υπογραμμίσε.

«Κατά τη διάρκεια της έρευνας […], κατέληξα στο θλιβερό συμπέρασμα ότι υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι που κανένας Άραβας δεν έχει συμπεριληφθεί στη λίστα των «δικαίων» [άξιων για βράβευση] — πρώτον, πολλοί Άραβες (ή οι κληρονόμοι τους) δεν ήθελαν να βρεθούν, και δεύτερον, οι Εβραίοι δεν έψαξαν σοβαρά», συμπέρανε ο Σάτλοφ.

Ο ιστορικός ήταν εντυπωσιαμένος από το πόσοι Άραβες τον ρωτούν για τον Ουάχαμπ, δίχως να μπορούν να καταλάβουν γιατί ενώ έχει τιμηθεί από άλλες εβραϊκές οργανώσεις, το επίσημο Ισραήλ αρνείται.

Ακόμα περιμένει

Η κόρη του Ουάχαμπ, ο οποίος απεβίωσε το 1997, Φάιζα, είχε δηλώσει σε συνέντευξή της στο ισραηλινό Ynet το 2010: «Ο πατέρας μου άνοιξε το σπίτι του στους Εβραίους και η Γιαντ Βασσέμ δεν μας άνοιξε το δικό της».

Φαίνεται πως αυτό συμμεριζόταν και η Βάιζελ.

«69 χρόνια αφότου κάρφωσα ένα κίτρινο αστέρι στο στήθος μου στην πατρίδα μου, ξέρω ότι μπόρεσα να απολαύσω μια μακρά, γεμάτη ζωή επειδή ο Αμπντούλ Ουάχαμπ αντιμετώπισε το κακό και με έσωσε, όπως έσωσε και άλλα τυχερά μέλη της οικογένειάς μου. Ελπίζω ότι η Γιαντ Βασσέμ θα επανεξετάσει την περίπτωσή του πριν δεν μείνει κανείς να πει την ιστορία του» θα έλεγε στους New York Times το άλλοτε  κοριτσάκι που σώθηκε το 1942.

Περί κριτηρίων λοιπόν, και δίχως να μειώνεται επουδενί το έργο του Γερμανού Όσκαρ Σίντλερ, άραγε η ζωή του Γερμανού Σίντλερ κινδύνευσε περισσότερο ή μήπως ο Ουάχαμπ είχε κάποιο οικονομικό όφελος από τη διάσωση των Εβραίων συνανθρώπων του;