Κωνσταντίνος Τσάτσος: Το τρομερότερο στο θάνατο είναι ότι δεν κρύβει κανένα μυστήριο
Το μόνο βέβαιο, το μόνο σωστό, το μόνο λυτρωτικό είναι η δημιουργία
Αφορισμοί και διαλογισμοί του αειμνήστου Κωνσταντίνου Τσάτσου, προερχόμενοι από τον τελευταίο τόμο του ομώνυμου συγγραφικού έργου του (4 τόμοι, εκδοθέντες μεταξύ των ετών 1965 και 1972), με αφορμή τη συμπλήρωση 123 ετών από τη γέννηση του πρώην Πρόεδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας (είχε γεννηθεί στην Αθήνα την 1η Ιουλίου 1899).
Για το αίσθημα του χρέους:
«Φιάλη ριγμένη στο πέλαγο είναι ό,τι γράφεις για τους συνανθρώπους σου, στους δύσκολους τούτους καιρούς. Δεν πειράζει. Εσύ θα έχει κάνει το χρέος σου· και αυτό είναι το μόνο βέβαιο μέσ’ στην αβεβαιότητα των πάντων».
«Βέβαιο είναι τούτο: ότι εγώ κατέχομαι από ένα αξερρίζωτο αίσθημα χρέους, ότι το χρέος αυτό είναι αγκιστρωμένο σε ακλόνητες αξίες, έξω – ή υπερχρονικές».
«Να ζεις προγραμματισμένα. Να δίνεις στο άγνωστο μέλλον σου ένα σχήμα, μια γραμμή· και απάνω σε αυτήν να βαδίζεις. Ακόμη και όταν είσαι γέρος και είναι επί θύραις ο θάνατος».
Για την αξία της δημιουργίας:
«Σωτηρία άλλη δεν υπάρχει. Το μόνο βέβαιο, το μόνο σωστό, το μόνο λυτρωτικό είναι η δημιουργία».
«Ο εγκόσμιος αγώνας του ανθρώπου, χάρις στην ιδέα στην οποία κατατείνει, είναι επίσης κάτι απόλυτα άξιο και θείο, από τις δύο αυτές αρχές πηγάζει η θεολογία μου και ο ηθικός μου νόμος».
Για τον κύκλο της ζωής:
«Γέρος, περιτριγυρισμένος από γέρους, που ένας ένας χάνονται, ψυχικά δεν ανήκω στον κύκλο της ζωής. Τη θεωρώ σα να θεωρώ ένα άλλο άστρο, τη βλέπω σαν ένα θέαμα».
Για το θάνατο:
«Το τρομερότερο στο θάνατο είναι ότι δεν κρύβει κανένα μυστήριο».
«Η καλύτερη παρηγοριά που βρήκα για το θάνατο; Πως κατά το μεγαλύτερο μέρος ήδη δεν ζω πια. Σε πόσους τάφους αναπαύονται κομμάτια του εαυτού μου;»
«Αθάνατος; Αθάνατο το εγώ; Βέβαια όχι. Κάτι που είναι απ’ έξω από τη ζωή, δεν ζει. Και ό,τι δεν ζει, δεν μπορεί να είναι αθάνατο».
«Μπρος στο εγώ, το μόνο σταθερό και βέβαιο είναι ο θάνατος. Και από το μόνο βέβαιο αυτό αντίκρυσμα ένα συμπέρασμα βγαίνει: το μηδέν».
«Ο αγώνας για την ολοκλήρωση του ανθρώπου, που αποτελεί το νόημα, την ουσία της ζωής, είναι συγχρόνως και αγώνας για να φθάσομε στο τέρμα, στο τέλος, στο θάνατο».
«Τι περιμένω; Τίποτε εκτός από το θάνατο».
Για το Θεό:
«Ο Θεός δεν είναι του κόσμου τούτου».
«Ο Θεός σπάνια αποκρίνεται. Είναι το αιώνιο ζητούμενο».
«Αν δεν υπάρχει Θεός, δεν έχεις με ποιον να μιλήσεις. Αν δεν υπάρχει Θεός, είσαι απόλυτα μόνος».
- Ειρήνη, χαμόγελα και… τον θάνατο του Πούτιν, εύχεται ο Ζελένσκι για τα Χριστούγεννα
- Ο Πάντερ θέλει ανανέωση συμβολαίου: «Να μείνω για πολλά χρόνια στην Μπαρτσελόνα»
- Κιλιμάντζαρο: Τουλάχιστον 5 νεκροί σε δυστύχημα με ελικόπτερο στην υψηλότερη κορυφή της Αφρικής
- Πέθανε ο ηθοποιός Πατ Φιν: Γνωστός από τα Φιλαράκια και το Seinfeld
- Airbnb: Νέα άνοδος για τον αριθμό των καταλυμάτων τον μήνα Νοέμβριο
- Γουίντχορστ: «Είμαι σκεπτικός για το αν έχει επιτυχία το NBA Europe, θα ήθελα να γίνει σε συνεργασία με τη Euroleague» (vid)
- Θεσσαλονίκη: Ισχυρή έκρηξη σε τράπεζα στον Εύοσμο – Πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι [Φωτογραφίες και βίντεο]
- Τουρκία: Στα χέρια της αστυνομίας 115 μέλη του ISIS – Σχεδίαζαν τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Πέμπτη 25.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/evgeni-tcherkasski-bE4C_M7M4xY-unsplash-1-315x220.jpg)
![Θεσσαλονίκη: Ισχυρή έκρηξη σε τράπεζα στον Εύοσμο – Πανικοβλήθηκαν οι κάτοικοι [Φωτογραφίες και βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/Capture-174-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442